Bir zamonlar bir ko‘zi g‘ilay va bir oyog‘i kalta podshoh bo‘lgan ekan. Kunlarning birida u barcha rassomlarni chaqirtirib o‘z suratini jismoniy nuqsonlarini yashirgan holda chizishni buyuribdi. Lekin rassomlarning birortasi bunga rozi bo‘lmabdi. Ular o‘zaro “Bir ko‘zi g‘ilay va bir oyog‘i kalta podshohni sog‘lom ko‘z va oyoqli qilib tasvirlash yolg‘on manzara bo‘ladi, biz bunday ishga qo‘l urmaymiz”, deyishibdi va har xil bahonalar bilan shohga o‘z uzrlarini izhor qilibdi. Ammo bir rassom bunga rozi bo‘lib, barcha musavvirlarni hayratga solibdi.
Haqiqatan, u podshohning nuqsonsiz rasmini juda ham chiroyli tasvirlabdi.
Suratda podshoh ov miltig‘ini ushlab kiyikni nishonga olayotgan holatda edi. Bunday choqda tabiyki, ovchi bir ko‘zini yumib olgan hamda bir oyog‘ini bukib yerga tayanib turgan bo‘ladi. Mahoratli rassom suratda podshohning g‘ilay ko‘zi va cho‘loq oyog‘ini shu holatda yashira oldi. Boshqa hamkasblari uning mahorati va ziyrakligi oldida bosh egdi va tasannolar aytdi. Chunki u odamlarga ayblov ko‘zi bilan emas, balki ijobiy ko‘z bilan qarab, uni benuqson suratda tasvirlay olgan edi.
Bizning ham atrofimizdagi odamlarning ba’zi kamchiliklari ko‘zga tashlanishi mumkin. Lekin biz ular haqida gapirganimizda bu kamchiliklarni yashirishimiz va yaxshi tarafga yo‘yishimiz darkor. Chunki inson xatodan xoli emas. Undan tashqari, odamlarning ba’zi qilayotgan ishlariga uning haqiqatini bilmasdan, zohiriga qarab baho berish bilan noo‘rin ayblab qo‘yib, so‘ng pushaymon bo‘lishimiz mumkin. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bu haqida: «Zinhor va zinhor badgumon bo‘lmanglar. Chunki badgumonlik so‘zning eng yolg‘onidir», deganlar. Oyati karimada ham Alloh taolo: «Ey mo‘minlar, ko‘p gumonlardan chetlaninglar! Chunki ba’zi gumon(lar) gunohdir. (O‘zgalar aybini qidirib) josuslik qilmanglar va biringiz biringizni g‘iybat qilmasin», degan (Hujurot, 12).
Demak, o‘zgalardagi aniq ko‘rinib turgan ayblarni gapirishimiz g‘iybat, aniq bo‘lmagan kamchilik yoki ayblarni aytishimiz badgumonlik, asli bo‘lmagan aybni aytish esa bo‘hton va tuhmat bo‘lar ekan. Shunday ekan, boshqalar haqida gapirganimizda tilimizga ehtiyot bo‘laylik va faqat ularning yaxshi tarafini tilga olaylik.
Sh.CHO‘LPONOV,
Toshkent islom institutining “Tillar” kafedrasi o‘qituvchisi
Do‘stona va samimiy ruhda o‘tgan uchrashuvda Markaz rahbari O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan yurtimizda bunyod etilayotgan O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi haqida jumladan, Markaz doirasida amalga oshirilayotgan tadbirlar, barcha ilmiy va tashkiliy ishlar haqida ma’lumot berdi.
– O‘zbekiston Islom ilmi, fiqh va hadis sohasida yuksak merosga ega. Bu zaminda mashhur ulamolar, buyuk faqihlar, muhaddislar, mutafakkirlar va san’atshunoslar yetishib chiqqan, – dedi Islom uyushmasi bosh kotibi. – Ushbu merosning Islom olamidagi ahamiyati va dolzarbligini ko‘rsatishda O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi muhim o‘rin tutadi. Bu yurtning taniqli va mashhur allomalari tufayli Islom sivilizatsiyasining asl mohiyati xususan, insonparvarlik va bag‘rikenglik qadriyatlari bugungi kunga qadar saqlanib qolgan. Mazkur megaloyiha bu boy merosni jahon hamjamiyatiga tanitishda asosiy ahamiyatga ega. Biz Butunjahon Islom uyushmasi nomidan ushbu sa’y-harakatlarni to‘liq qo‘llab-quvvatlaymiz. O‘zbekiston Prezidentining madaniyat va ma’rifatga qaratgan e’tibori barcha musulmon mamlakatlar uchun namuna bo‘ladi. Markaz bilan hamkorlik qilishdan benihoyat mamnunmiz! – deya ta’kidladi Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa.
Uchrashuv davomida Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekistonda olib borilayotgan islohotlar xususan, Islom sivilizatsiyasi markazining barcha tadbirlari, rejalashtirilgan turli anjumanlarga qiziqish bildirib, bu borada olib borilayotgan ishlarni yuksak baholadi va mamnuniyat bilan e’tirof etdi. Islom sivilizatsiyasi markazining ochilish marosimi qanchalik ahamiyatli ekanligiga esa alohida to‘xtaldi. Shu o‘rinda Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 72-sessiyasida so‘zlagan nutqidan quyidagi iqtiboslarni keltirdi: “Biz butun jahon jamoatchiligiga islom dinining asl insonparvarlik mohiyatini yetkazishni eng muhim vazifa, deb hisoblaymiz. Biz muqaddas dinimizni azaliy qadriyatlarimiz mujassamining ifodasi sifatida behad qadrlaymiz. Islom dini bizni ezgulik va tinchlikka, asl insoniy fazilatlarni asrab-avaylashga da’vat etadi. Islom sivilizatsiyasi markazining faoliyati ham shu maqsadga xizmat qiladi”. Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa O‘zbekiston Prezidenti tomonidan BMT minbaridan turib ilgari surilgan mazkur ulkan tashabbus Butunjahon Islom uyushmasi nomidan qo‘llab-quvvatlashini ta’kidlab o‘tdi.
Islom sivilizatsiyasi markazi rahbari O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Markaz tarkibida Arab-islom xattotlik maktabini ochish yo‘lga qo‘yilganini ma’lum qildi. Shayx Muhammad Abdulkarim Al-Issa ushbu loyihani to‘la-to‘kis qo‘llab-quvvatladi:
– Yangi O‘zbekiston loyihasi bo‘lmish bu xattotlik maktabi orqali Qur’oni karimning har bir surasini maxsus arab xatida, bezaklar bilan boyitilgan tarzda qo‘lda ko‘chirish maqsadga muvofiq, – deya taklif qildi Bosh kotib, – O‘zbekistondagi bo‘lajak Arab-islom xattotlik maktabi faoliyatini yo‘lga qo‘yishda, shuningdek, jahon miqyosida mashhur bo‘lgan katta tajribaga ega xattotlarni ushbu markazga jalb etish, xattotlarning ish faoliyati samarali bo‘lishi uchun ularni rag‘batlantirish va umuman maktab faoliyatini rivojlantirishda astoydil hamkorlik qilishga tayyormiz.
Delegatsiya a’zolari Makka shahrida joylashgan Hiro madaniyat dahasi, Vahiy muzeyi, “Burj as-sa’a” minorasida joylashgan shu nomdagi muzey, Ka’ba kisvasi uchun qirol Abdulaziz majmuasi va Madina shahridagi “Bo‘ston” muzeyi, Payg‘ambarimiz (s.a.v) siyratlari va Islom sivilizatsiyasi muzeyi, Jidda shahridagi Islom san’ati muzeyi va kutubxonasiga tashrif buyurdi va hamkorlik bo‘yicha muzokaralar olib bordi.
Bundan tashqari, Islom sivilizatsiyasi markazi delegatsiyasi a’zolari muzey va kutubxonalarga qilgan tashriflari jarayonida Payg‘ambarimizning faoliyat va turmush tarzlarini ifodalovchi videolavhalar O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markaziga taqdim etilishi masalasini ham ko‘rib chiqishdi.
Shuningdek, uchrashuvda O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan Samarqandda yangidan bunyod etilayotgan Imom Buxoriy majmuasi ziyoratchilari uchun qulay shart-sharoitlar yaratish masalasida ham fikr almashildi. Bu borada Saudiya Arabistoni tajribasidan foydalanish maqsadida Butunjahon Islom uyushmasi Tadbirlar va konferensiyalar bo‘limi boshlig‘i Shokir Saloh al-Advaniy bilan muloqot o‘tkazildi. Muloqot davomida Islom uyushmasi vakili bu masalada Saudiya Arabistonining yetakchi tashkilotlaridan biri “Ilm” kompaniyasi ko‘mak berishini bildirdi. Keyingi muhokamalar videokonferensiya shaklida davom ettirilishiga kelishib olindi.