Ulug‘ oy - Ramazon oyining oxirgi kunlarida turibmiz. Bu oyning fayzli, futuhli kunlari va tunlaridan unumli foydalanishimiz lozim.
Ba’zi ayollarimiz ramazon ro‘zasini tutsa-da, oxirgi o‘n kunlikda beparvo bo‘lishadi. Chunki ular hayit ayyomiga tayyorgarlikni boshlab yuborishadi. Kimdir hayitga yangi kiyim olish, kimdir shirinliklar pishirish tashvishida ulug‘ kunlarni besamar o‘tkazib yuboradi. Qiz uzatilgan, kelin tushgan xonadonlarda hayitga alohida taraddud ko‘riladi. Ayniqsa, qiz uzatgan onalar qizining kelin bo‘lib tushgan xonadoniga qutilar va tog‘oralarda pishiriqlar, sarxil mevalar, shirinliklar yuborib dasturxon to‘kin bo‘lishiga harakat qilishadi. Kelinlar hayit kunlari qaynona, qaynegachi-qaynisingillarini xursand qilish, mehmonlarni ko‘nglini olish, ularni kelinsalom bilan kutib olish tashvishida bo‘lishadi. Bularning barchasi albatta kelinlikning ziynati, milliy urf-odatlarimiz sirasiga kiradi. Lekin har narsada ham me’yor bor. Hayit riyokorlik, isrofgarchilikda kimo‘zarchilik bayrami emas, balki saxovat, yaxshilik, mehr-oqibat ayyomidir.
Hadisi shariflarda isrofgarchilikdan qaytarilib, tejamkorlikka targ‘ib va tashviq etiladi:“Allohning noz-ne’matlaridan hohlagancha yeb-ichinglar, xayr-ehson qilinglar, kiyinib yasaninglar, lekin isrofgarchilik va manmanlikka yo‘l qo‘ymangizlar!” (Imom Ahmad, Nasaiy, Ibn Mojja rivoyatlari).
O‘zbekiston musulmonlari idorasining “To‘y, marosim va ma’rakalarni me’yorida o‘tkazish haqida fatvo”sida, yangi kelin tushgan xonadonda bo‘ladigan hayit marosimlarini ixcham tarzda, faqat qarindoshlar bilan bir kungina o‘tkazish haqida ta’kidlab o‘tilgan.
Opa-singillarimiz Ramazon oyining so‘nggi kunlarida isrofgarchilikka ruju qo‘yish o‘rniga, ixlos ila Qur’on tilovati, ibodat, istig‘for, yaxshilik, xayr-saxovat qilib o‘tkazishsa ikki dunyo saodatiga erishishadi. Zero, Alloh taolo Qur’oni karimning Niso surasi 114-oyatida shunday marhamat qiladi: “Ularning ko‘pgina shivir-shivirlarida - sadaqa berishga yoki ezgulikka buyurishga yohud odamlar o‘rtasini isloh qilishga buyurmagan bo‘lsa – yaxshilik yo‘qdir. Kimda-kim Alloh rizosi uchun shuni qilsa, unga ulkan mukofot berajakmiz”.
M.Abdullayeva,
O‘MI mutaxassisi
Mol-dunyo masalasida o‘zingizdan pastroqdagilarga qarang, dedik. Lekin dinu diyonat masalasida doim o‘zingizdan oldindagilarga qarang, ulardan ibrat oling, ularga yetib olishga intiling. Dunyo, boylik, sog‘lik va go‘zallik borasida o‘zingizdan quyidagilarga qarab, cheksiz marhamati uchun Allohga shukr qilsangiz, hayotingiz baxt-saodatga to‘ladi, Alloh taolo sizni shukr va sabr qiluvchilar safiga yozib, fazlu marhamati bilan ularga beriladigan mukofotlaridan sizga ham beradi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar:
«Kimda ikki xislat bor bo‘lsa, Alloh uni shukr qiluvchi, sabr qiluvchi deb yozib qo‘yadi. Kimda bu ikki xislat bo‘lmasa, Alloh uni shukr qiluvchi ham, sabr qiluvchi ham deb yozmaydi. Dinu diyonatda o‘zidan yuqoridagilarga qarab, ularga ergashsa; mol-dunyoda esa o‘zidan pastdagilarga qarab, o‘zini ulardan afzal qilgan Allohga hamd aytsa, Alloh uni shukr qiluvchi, sabr qiluvchi deb yozib qo‘yadi. Kim din borasida o‘zidan pastdagilarga, dunyo borasida esa o‘zidan yuqoridagilarga qarab, o‘zi yetisha olmagan narsaga afsuslansa, Alloh uni shukr qiluvchi ham, sabr qiluvchi ham deb yozmaydi» (Imom Termiziy rivoyati).
Uch xil qarash qalbingizdagi mahzunlikni ketkazadi:
- birovlardagi narsalarga rozilik ko‘zi bilan qarash;
- musibatga uchraganlarga ibrat ko‘zi bilan qarash;
- ahvoli sizdan yomonroq, holi xarobroq odamlarga qarash.
Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev tarjimasi.