Sayt test holatida ishlamoqda!
25 Dekabr, 2024   |   24 Jumadul soni, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:22
Quyosh
07:47
Peshin
12:28
Asr
15:18
Shom
17:02
Xufton
18:22
Bismillah
25 Dekabr, 2024, 24 Jumadul soni, 1446

Uyga kirish odoblari

1.08.2016   18208   14 min.
Uyga kirish odoblari

 Musulmon kishi har kungi kundalik ishidan yoki  biror safardan qaytar ekan uyga kirish odoblariga rioya qiladigan bo‘lsa  o‘zi bilgan va bilmagan ko‘plab yaxshiliklarga erishadi. Shuning uchun boshqa odoblar singari uyga kirish odoblarini ham yaxshi o‘rganib ularni o‘zining odatiga aylantirib olishga urinish lozim. Uyga kirish kirish odoblari deganda asosan quyidagi odoblar tushuniladi:

Birinchi odob: darvozani taqillatish yo qo‘ng‘iroq chalishda qo‘pollik qilmaslik

Musulmon kishi uyiga kirishda darvozasini ohista taqillatishi, yoki eshik qo‘ng‘irog‘ini qisqa chalishi lozim. Eshikni qattiq taqillatish, yo eshik qo‘ng‘irog‘ini ketma-ket chalish uy ahliga nisbatan beodoblik hisoblanadi. Bunday beodoblik uy ahllarining qalblariga hadik va qo‘rquv olib kelib o‘rtadagi mehr-muhabbat rishtalari darz ketishiga sabab bo‘ladi. Imom Ahmad ibn Hanbal rohmatullohi alayhning darvozalarini birov qo‘pollik bilan taqillatib turganida u zot eshikni ochib: “bu mirshablarning taqillatishi-ku”, deb tanbeh bergan ekanlar.

Ikkinchi odob: Uy ahliga kelganini bildirib qo‘yish

Uyiga qaytgan kishi uyidagilar uning kelganini sezishmay qolsa tomoq qiribmi, yo qattiqroq qadam bosibmi kelganini ularga bildirib qo‘yishi kerak. Ushbu odobga rioya qilish turli tushunmovchiliklarning oldini oladi. Imom Ahmad rohmatullohi alayh: “uyiga kirgan kishi tomog‘ini qirishi yoki oyoq kiyimlarini taqillatishi mustahab bo‘ladi”, degan.

Uchinchi odob: O‘ng oyoq bilan kirish

Uyga kirayotgan kishi o‘ng oyog‘i bilan kirishi mustahab sanaladi.

To‘rtinchi odob: Uyga kirish paytida Alloh taoloni zikr qilish

Uyiga kirayotgan kishi Alloh taoloni zikr qilsa qanday yaxshiliklarga erishishini Rasululloh sollallohu alayhi vasallam shunday xabar berganlar:

 عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ أَنَّهُ سَمِعَ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ « إِذَا دَخَلَ الرَّجُلُ بَيْتَهُ فَذَكَرَ اللَّهَ عِنْدَ دُخُولِهِ وَعِنْدَ طَعَامِهِ قَالَ الشَّيْطَانُ لاَ مَبِيتَ لَكُمْ وَلاَ عَشَاءَ. وَإِذَا دَخَلَ فَلَمْ يَذْكُرِ اللَّهَ عِنْدَ دُخُولِهِ قَالَ الشَّيْطَانُ أَدْرَكْتُمُ الْمَبِيتَ. وَإِذَا لَمْ يَذْكُرِ اللَّهَ عِنْدَ طَعَامِهِ قَالَ أَدْرَكْتُمُ الْمَبِيتَ وَالْعَشَاءَ ».     رَوَاهُ مُسْلِم

Jobir ibn Abdulloh roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi, u Nabiy sollallohu alayhi vasallamning shunday deyotganlarini eshitgan ekan: agar bir kishi uyiga kirsa va kirayotgan vaqtida va taomlanayotgan vaqtida Allohni zikr qilsa, shayton (o‘zining sheriklariga): sizlarga tunaydigan joy ham yo‘q, kechki ovqat ham yo‘q, deydi. Agar bir kishi uyiga kirsa va kirayotgan vaqtida Allohni zikr qilmasa, shayton (o‘zining sheriklariga): sizlarga tunaydigan joy topildi, deydi. Agar taomlanayotgan vaqtida Allohni zikr qilmasa, u: sizlarga tunaydigan joy ham, kechki ovqat ham topildi, deydi. Muslim rivoyati.

Shuning uchun uyga kirishda ham, ovqatlanish oldidan ham Allohni zikr qilish musulmon kishining muhim odobi bo‘ladi.

Ushbu hadisda zikr qilgangan shaytonning sheriklariga “sizlarga kechki ovqat yo‘q” deydi, degan gap haqida ulamolarning ikki xil mashhur qarashlari bor:

1.    Ahli hadislar va faqihlar: shaytonlar haqiqatan insonlarning ovqatlariga sherik bo‘ladilar. Ya’ni, ular o‘sha ovqatning hididanmi yo namligidanmi ozuqalanishlari mumkin.

2.  Ba’zi ulamolar: bu isti’ora va majoz yo‘liga ko‘ra aytilgan. Ya’ni, “bismillah”siz ovqatlanadigan kimsaning ozuqasida baraka bo‘lmaydi, ma’nosida aytilgan. Chunki uning bu ishi Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning ko‘rsatmalariga muxolif, shaytonning ishiga muvofiq bo‘lib qolgan bo‘ladi.

Boshqa bir hadisda esa uyiga kirayotgan kishi qanday duo o‘qishi kerakligi shunday xabar berilgan:

عَنْ أَبِي مَالِكٍ الْأَشَعَرِيِّ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ إِذَا وَلَجَ الرَّجُلُ بَيْتَهُ فَلْيَقُلْ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ خَيْرَ الْمَوْلِجِ وَخَيْرَ الْمَخْرَجِ بِسْمِ اللهِ وَلَجْنَا وَبِسْمِ اللهِ خَرَجْنَا وَعَلَى اللهِ رَبِّنَا تَوَكَّلْنَا ثُمَّ لِيُسَلِّمْ عَلَى أَهْلِهِ  رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ

Abu Molik Ash’ariydan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: agar bir kishi uyiga kirsa: “ey Allohim, men Sendan kiriladigan joyning yaxshisini va chiqiladigan joyning yaxshisini so‘rayman, Allohning nomi bilan kirdik va Allohning nomi bilan chiqdik hamda Robbimiz Allohga tavakkul qildik”, desin. So‘ngra ahliga salom bersin. Abu Davud rivoyati.

Ushbu duo uyga kunduzi kirishda ham, kechasi kirishda ham o‘qiladigan umumiy duo hisoblanadi.

Beshinchi odob: Uy ahliga salom berib kirish

Yuqoridagi hadisdan ham ma’lum bo‘ldiki uyiga kiruvchining ahliga salom berib kirishi Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning ko‘rsatmalarini bajarish hisoblanadi. Boshqa sunnatlarda bo‘lganidek bu sunnatga amal qilganlar ham tinchlik-xotirjamlik, o‘zaro mehr-muhabbat singari ko‘plab yaxshiliklarga erishadi. 

Oltinchi odob: Misvok ishlatish

Uyga kirgandan so‘ng dastlab misvok ishlatishi yo tish cho‘tkalaridan foydalanish ham uyga kirishning odoblaridan sanaladi. Zero bu ish Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning sunnatlarini bajarish hisoblanadi. Bu haqida Oisha roziyallohu anho onamiz shunday xabar berganlar:

عَنْ عَائِشَةَ أَنَّ النَّبِىَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ إِذَا دَخَلَ بَيْتَهُ بَدَأَ بِالسِّوَاكِ.   رَوَاهُ مُسْلِمُ

Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi: Nabiy sollallohu alayhi vasallam qachon uyga kirsalar dastlab misvok ishlatardilar. Muslim rivoyati.

Ushbu odobga rioya qilgan kishi ayoliga ham ehtirom ko‘rsatgan va u uchun ziynatlangan ham bo‘ladi.

Yettinchi odob: Ikki rakaat namoz o‘qish

Uydan chiqishda ikki rakaat namoz o‘qib chiqish mandub bo‘lganidek, uyga qaytib kirgandan so‘ng yana ikki rakaat namoz o‘qib olish ham mandub amal hisoblanadi. Ya’ni, qilmaslik ham joizu ammo qilish afzal amal hisoblanadi. Bu haqida hadisi sharifda shunday xabar berilgan:

 عَنْ أَبِي هُرَيرَةَ عَنِ النَّبِي صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ قَالَ إِذَا دَخَلْتَ إِلَى مَنْزِلِكَ فَصَلِّ رَكْعَتَيْنِ يَمْنَعَانِكَ مِنْ مَدْخَلِ السُّوءِ    رَواهُ البَزَّارُ

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Nabiy sollallohu alayhi vasallam dedilar: agar manzilingga kirsang ikki rakaat namoz o‘qigin ular seni ichkaridagi yomonlikdan to‘sadi. Bazzor rivoyati.

Ulamolar ushbu hadisdagi namoz o‘qishga amr فَصَلِّ shaklida فَ harfi bilan bo‘lgan, shuning uchun uyga kirish bilan boshqa ishga mashg‘ul bo‘lmasdan dastlab ikki rakaat namoz o‘qib olishga urinish sunnat bo‘ladi, deganlar.  

Dinimiz ko‘rsatmalariga muvofiq hayot kechirib ularning samaralaridan dunyoyu oxiratda bahramand bo‘lishga Alloh taolo hammamizni muvaffaq qilsin.

Alloh taologa hamdu sanolar, payg‘ambarimiz Muhammad mustafoga hamda u zotning ahli oilalariyu sahobai kiromlariga salavot va salomlar bo‘lsin.

 

 

Abdulqodir Abdur Rahim

Hadisi sharif
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Huquqiy va hujjat yuritish bo‘yicha bilimlar boyitildi

24.12.2024   7869   1 min.
Huquqiy va hujjat yuritish bo‘yicha bilimlar boyitildi

Shu yil 23 dekabr kuni Qoraqalpog‘iston musulmonlari qoziyoti, Toshkent shahar va viloyatlar vakilliklarining huquqshunoslari, kadrlar masalalari bo‘yicha mutaxassislari uchun onlayn seminar-trening o‘tkazildi. 

Unda O‘zbekiston musulmonlari idorasi Kadrlar bo‘limi mudiri Salohiddin Sherxonov, Huquqshunoslik bo‘limi mudiri v.b. Jahongir Xotamov va Masjidlar bilan ishlash bo‘limi mudiri Muzaffar Kamolov huquqiy va hujjat yuritish bo‘yicha nutq qildilar. Jumladan, diniy tashkilotlar faoliyatida qonuniylikni ta’minlash, qonunchilik hujjatlari mazmun-mohiyatini barcha mas’ul xodimlarga yetkazish orqali ularning huquqiy savodxonligini muntazam ravishda oshirib borish masalalari muhokama qilindi. Shu bilan birga, qabul qilingan qonunchilik hujjatlarining mazmun-mohiyati ijrochilarga to‘liq yetkazish, mehnat qonunchiligiga oid hujjatlarni to‘g‘ri yuritish va mas’ul xodimlarning huquqiy madaniyatini yuksaltirib borish, huquqbuzarliklarning oldini olish masalalari ham ko‘rib chiqildi.

Shuningdek, diniy soha xodimlarini qonunchilikdagi o‘zgarishlar to‘g‘risida o‘z vaqtida xabardor qilib borish, kadrlar faoliyatiga oid buyruqlarni to‘g‘ri rasmiylashtirish, hujjatlar almashinuvini to‘liq tizimlashtirish, ro‘yxatdan o‘tkazuvchi tashkilotlarga o‘z vaqtida hisobot taqdim etish, mavjud muammo va kamchiliklarni bartaraf etish kabi masalalarga ham urg‘u qaratildi. 

Yig‘ilishda mutaxassislar tomonidan berilgan savollarga mas’ullar javob berish barobarida kelgusida amalga oshiriladigan ishlar bo‘yicha tegishli tavsiya va topshiriqlar berildi. 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati

Huquqiy va hujjat yuritish bo‘yicha bilimlar boyitildi Huquqiy va hujjat yuritish bo‘yicha bilimlar boyitildi Huquqiy va hujjat yuritish bo‘yicha bilimlar boyitildi Huquqiy va hujjat yuritish bo‘yicha bilimlar boyitildi Huquqiy va hujjat yuritish bo‘yicha bilimlar boyitildi Huquqiy va hujjat yuritish bo‘yicha bilimlar boyitildi
O'zbekiston yangiliklari