Ehrom Haj va Umraning eng birinchi amalidir.
“Ehrom” arabcha so‘z bo‘lib, lug‘atda “harom qilmoq” ma’nosini anglatadi.
Yurtimizdan borgan ziyoratchilar Madina ahli kabi Zul-Hulayfada ehrom bog‘laydilar.Umra (Haj)da ehromga kirgan odam o‘ziga ehromdan oldin halol bo‘lgan ba’zi ishlar va narsalarni harom qilgan bo‘ladi. Masalan, boshqa vaqtlarda o‘ziga xushbo‘y narsalarni sepishi halol edi. Ehromga kirgach, bu narsa harom bo‘lib qoladi. Ehrom umra (haj)ning eng ko‘zga ko‘ringan alomatidir. Bo‘lajak umra ziyoratchilari niyat qilib ehrom kiyadilar. Ehrom umraning niyatidir.
Ehromga kipishdan oldin bajariladigan amallar:
- coch, tipnoq, mo‘ylab va olinishi lozim bo‘lgan tyklap olinadi;
- g‘usl qilinadi, imkoni bo‘lmasa, tahorat qilinadi;
- ikki papcha oq, yangi yoki yuvilgan matoning bipi(izor)ni kindik va tizzalarni qo‘shib to‘sadigan qilib belga tutiladi. Ikkinchici (rido)ni elka aralash aylantirib o‘raladi. Ayollarning ehromi ularning sidirg‘a (gulsiz mato) kiyimi bo‘ladi. Ular uchun maxsus rang belgilanmagan. Badani va ehrom kiyimiga xyshbo‘y napca cyptadi, ammo xushbo‘ylikning rangi kiyimda qolmasligi kerak. So‘ngra Zul-Hulayfada ikki pakat namoz o‘qiladi. Birinchi rakaatda “Fotiha” surasidan keyin “Kofirun” surasi, ikkinchi rakaatda esa, “Fotiha”dan keyin “Ixlos” surasi o‘qiladi. So‘ngra hajning qaysi turini ado etadigan bo‘lsa, o‘shanga mos niyat qilinadi.
وَمَنْ شَاءَ الْإِحْرَامَ وَهُوَ شَرْطُ صِحَّةِ النُّسُكِ كَتَكْبِيرَةِ الِافْتِتَاحِ ، فَالصَّلَاةُ وَالْحَجُّ لَهُمَا تَحْرِيمٌ وَتَحْلِيلٌ.
“Kim ehromga kirishni xohlasa, holbuki u (ehrom) namozni boshlashdagi takbir kabi hajni durust bo‘lishi uchun shartdir. Namoz bilan hajning tahrimasi va tahlili bor” (“Raddul muxtor”).
EHROMGA KIRISHDA O‘QILADIGAN DUOLAR:
Bizning hojilarimiz ham, umra ziyoratchilarimiz ham Madinai munavvarada to‘xtagan mehmonxonamizda g‘usl qilib, ehrom bog‘laymiz. Ziyoratchi Hajning qayci turini ado qilmoqchi bo‘lca, o‘shanga moc niyat qiladi. Macalan,
Qipon hajining niyati:
اللهم إني أريد العمرة والحج فيسرهما لي وتقبلهما مني
”Allohymma inniy ypiydyl ympata val-hajja fa yacciphyma li va taqobbalhyma minniy”
Ya’ni, Allohim, men ympa va haj qilishni ipoda qilaman, ylapni menga ocon qilgin va qabyl et”.
Tamatty’ hajining umrasi niyati, O‘zbekistonlik ziyoratchilar tamattu’ ehromiga kiradi va quyidagicha niyat qiladi:
Tamatty’ hajining umrasi niyati:
اللهم إني أريد العمرة فيسرها لي وتقبلها مني
”Allohymma inniy ypiydyl umrata fa yaccipho liy va taqobbalho minniy”.
Ya’ni, “Allohim, men ympa qilishni ipoda qilaman. Uni menga ocon qilgin va mendan qabyl et”.
Ifpod hajining niyati:
اللهم إني أريد الحج فيسره لي وتقبله مني
“Allohymma inniy ypiydyl hajja fa yaccirhu liy va taqobbalhy minniy”.
Ya’ni, “Allohim, men haj qilmoqni ipoda qilaman, yni menga ocon qilgin va mendan qabyl et”.
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Savol: Telegram ijtimoiy tarmog‘ida Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: "Jabroil alayhissalom menga o‘rgatdi. Sizlarga uni aytib beraman, kim nayson (aprel) oyida yomg‘ir yoqqanda suvidan olib, 70 martadan fotiha, oyatal kursi, falaq, nas, kafirun, suralarini o‘qib dam solib ichsa erkak va ayol bepusht bo‘lsa farzand ko‘radi, falaj bo‘lmaydi, tanadagi bor kasalliklar tuzaladi", mazmunli xabar tarqaldi. Haqiqatan ham shu ma’nodagi hadis bormi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Mazkur rivoyatni hadis deb aytish katta gunoh hamda Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga nisbatan yolg‘on to‘qish hisoblanadi. Birorta ham e’tiborli va ishonchli hadis kitoblarida bunday mazmundagi hadis kelgan emas. Ayrim ulamolar uni hadis to‘qish bilan shug‘ullanadiganlarning to‘qimasi ekanligini ta’kidlab o‘tishgan. Shuning uchun har qanday ma’lumotlarni, xususan, dinga oid ma’lumotlarni to‘g‘ri yoki noto‘g‘riligini aniqlamasdan turib tarqatishdan juda ham ehtiyot bo‘lish lozim. Bunday ishlar yolg‘onga xizmat qilish va boshqalarni aldash hisoblanadi. Qolaversa, bu yolg‘on oddiy yolg‘onlar kabi shunchaki harom bo‘lib qolmay, jahannam bilan tahdid qilingan gunohlar sirasiga kiritilgani haqida Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar:
عَنْ سَعِيدِ بْنِ زَيْدٍ رَضِيَ اللَّه عَنْهُ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: "إِنَّ كَذِبًا عَلَيَّ لَيْسَ كَكَذِبٍ عَلَى أَحَدٍ ، مَنْ كَذَبَ عَلَيَّ مُتَعَمِّدًا فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنَ النَّارِ" (رَوَاهُ الإِمَامُ البُخَارِيُّ)
“Mening nomimdan (aytilgan) uydirilgan yolg‘on so‘z boshqa bir kishi nomidan uydirilgan yolg‘on kabi emasdir. Kimki mening nomimdan qasddan yolg‘on so‘z to‘qisa, jahannamdagi joyiga tayyorgarlik ko‘rsin!” (Imom Buxoriy rivoyati).
O‘rni kelganda shuni ham ta’kidlash kerakki, shu mavsumda, ya’ni, aprel oyida yog‘adigan yomg‘irning foydalari tibbiy jihatdan isbotlangan bo‘lsa, soha mutaxassislarining ko‘rsatmasi bo‘yicha iste’mol qilish xato yoki gunoh hisoblanmaydi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.