Abu Abdulloh Muhammad ibn Abdulloh ibn Hamdavayh ibn Muhammad ibn Na’iym az-Zobiy an-Nisoburiy hijratning 321 yilida, Robiul-avval oyining uchinchi kuni tavallud topdilar. Yoshlik paytlarida ilm olishni boshlab, avval otalaridan, so‘ng amakilaridan dars oladilar. Yoshlari ulg‘aygach, hijratning 356 yili Iroq va Hijozga safar qilib, haj ibodatini ado etdilar. Keyin Xuroson, Movarounnahrni aylanib, 2000ga yaqin ustoz ko‘radilar. Hijratning 360 yili yana Hijoz va Iroqqa safar qilib, u yerdagi kishilardan hadis to‘playdilar. Keyin o‘zlari tug‘ilib o‘sgan Nisoburga qaytib keladilar va qozilik amaliga o‘tiradilar. So‘ngra Jurjonga qozi bo‘lib tayinlanadilar. Shuning uchun ham u kishini Hokim deb atashgan.

Ibn Xallikon aytadilar: «Bu zot o‘z vaqtining imomi, ko‘p kitoblar muallifi va fiqh olimlaridan edilar. Fiqh ilmini Abu Sahl Muhammad ibn Sulaymon as-Sa’lukiydan oladilar».

Abu Hozim aytadilar: «Nisoburda Muslim ibn Hajjojdan keyin hadis ilmida mashhur bo‘lgan odam Imom Hokim edilar». Yana u kishi: «Hokim o‘z asrlarida hadis ilmining ulug‘ olimlari Dora Qutniy, Ibn Adiy, Ibn Muzaffarlarga teng keladilar. Hozirgacha na Hijozda, na Shomda, na Iroqda, na Tobaristonda, na Xurosonda bu shaxsga teng keladigan kishi topiladi».

Qozi Abu Samh Abdulloh al-Asmiy agar hukm ishida biror bir ishkallik bo‘lib qolsa, Imom Hokimga maktub yozib, shu ishning hukmini so‘rardilar. Keyin javobga qarab hukm qilardilar.

Imom Hokimning ta’lif etgan kitoblari: «Ilal», «Amoliy», «Favoidul shuyux», «Ma’rifatul hadis», «Tarixu ulamoi Nisobur», «Madxalu ila ilmi as-sahih», «Mustadrak ala sahihayni», «Muzakkiy al-axbor», «Fazoilu Imomi ash-Shofe’iy», «Fazoilu Fotima», «Tarojimush-shuyux» va boshqalar.

Ibn Subkiy aytadilar: «Tarixu ulamoi Nisobur» kitobi mening huzurimda kitoblar sayyididir».

Abu Sahl as-Sa’lukiy, Abu Bakr Ahmad ibn Sulaymon, Abulabbos, Da’laja ibn Ahmad, Ibn Ahzom, Abu Ali Nisoburiy, Dora Qutniy va boshqalar Imom Hokimning ustozlari bo‘lishgan, Imom Bayhaqiy, Abulfattoh ibn Abulfavoris, Abu Zarr al-Hiraviy, Abu Solih al-Hiraviy va boshqalar esa Imom Hokimga shogird bo‘lishgan.

Imom Hokim hijratning 405 yili vafot etdilar.