Sayt test holatida ishlamoqda!
16 Iyul, 2025   |   21 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:24
Quyosh
05:04
Peshin
12:34
Asr
17:40
Shom
19:58
Xufton
21:31
Bismillah
16 Iyul, 2025, 21 Muharram, 1447
Maqolalar

Qizlaringizni o‘qiting, ularga ko‘makchi bo‘ling!

05.09.2024   3179   4 min.
Qizlaringizni o‘qiting, ularga ko‘makchi bo‘ling!

Mamlakatimiz mustaqilligining o‘ttiz uch yilligiga bag‘ishlangan tantanali marosimda baralla yangragan bu purma’no da’vat qalbimiz qo‘ridan, ongu shuuriimizdan mustahkam o‘rin oldi.

Milliy istiqlol har bir xalqning naqadar bebaho ne’mati ekanini anglash, uning tarixiy ahamiyatini chuqur his qilish uchun olim yo faylasuf bo‘lish shart emas, nazarimda.

Qutlug‘ kunda, shonli sanada O‘zbekiston mustaqilligi uchun kurashgan vatanparvar bobolar xotirasini yodga olishimiz, o‘z xalqini taraqqiyot sari boshlagan jadidlar, ozodlik yo‘lida jon fido etgan ajdodlarimiz sizu bizga oltin meros qilib qoldirgan quyma fikrlarni eslashimiz tabiiy, albatta.

Eng ulug‘, eng aziz ayyomimizdagi nutqida Prezident Shavkat Mirziyoyev ham aynan ulardan iqtibos keltirib, barcha ota-onalarga murojaat qilgani yuragimizning tub-tubigacha yetib bordi: “O‘g‘il bolani o‘qitsak, bir kishi savodli bo‘ladi. Qiz bolani o‘qitsak, butun oila, butun jamiyat bilimli bo‘ladi!

Darhaqiqat, bugun jamiyatda mavjud muammolarning yechimi, kattayu kichik tomonidan tez-tez o‘rtaga qo‘yiladigan savollarning javobi sifatli ta’limga borib taqalayotgani hech kimga sir emas. Taraqqiyot eshiklariga osilgan har qanday qulfni ochadigan kalitlar ham aynan ta’lim va tarbiyadir.

Sezib turganingizdek, bugun qisqagina tarzda bo‘lsa ham et bilan tirnoq – ta’lim-tarbiya uyg‘unligining dolzarb ahamiyati xususida so‘z yuritmoqchimiz. Boshqacha aytganda, ta’lim ona tilini o‘rganishdan boshlansa, tarbiya ma’naviyat chashmasidan tom ma’noda oziqlangandagina to‘laqonli shakllanadi.

Prezidentimiz alohida ta’kidlaganlaridek, maktablarimizda avvalo ona tili va adabiyotni chuqur o‘rgatishga alohida e’tibor qaratilayotgani ham shu fikrning tasdig‘idir.

“Mustaqillikni mustahkamlashda ma’naviy mustaqillik ham g‘oyat muhim o‘rin tutadi. Uningsiz istiqlolning barqarorligini ta’minlashning imkoni yo‘q. Nima uchun shunday? Chunki, biror xalqni yo‘q qilish uchun yadroviy qurollardan, qudratli armiya bosqinidan ham kuchliroq omil bor. Bu o‘sha xalqning xalqligini yo‘q qilishdir. Bunga qanday erishiladi? Albatta, uning o‘zligini, madaniyatini, tarixini, bir so‘z bilan aytganda, ma’naviyatini barbod qilish bilan erishiladi”.

Ushbu fikrlarni men yaqinda O‘zAda e’lon qilingan, Imom Buxoriy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi ilmiy xodimi Anvar Boboyev qalamiga mansub maqoladan oldim. Zero, muallif milliy mustaqillik va milliy tilni muhofaza qilish, ma’naviyat va ma’rifatning hayotdagi o‘rni, madaniyatlar to‘qnashuvi, qadriyatlarning g‘arazli talqini xususida jo‘yali, eng muhimi, ta’sirchan fikrlarni ilgari surgan.

“Do‘st achitib gapiradi” deganlaridek, takror va takror aytishdan tolmaslik kerak: istiqlolning uzviy bo‘g‘imlaridan yana biri ma’naviy mustaqillikdir. Ma’naviy mustaqillikka esa ma’rifat, ezgulik, tinchlikparvarlik, bag‘rikenglik kabi qadriyatlar orqali erishiladi. Bayram bahona mavjud muammolar va ularni bartaraf etishga qaratilgan chora-tadbirlarning bir qismiga to‘xtalishdan ko‘zlangan maqsad ham shu fikrni izhor etishdan iborat edi, deya muxtasar xulosa qiladi.

Ayniqsa, maqolada o‘tgan asrning o‘rtalarida faoliyat ko‘rsatgan dunyoga mashhur diplomat va razvedkachi Allen Dallesning o‘zga mamlakat aholisini xufiya tarzda ma’nan-axloqan buzishga qaratilgan fikrlari bilan tanishgan kishining eti jimirlab, yanada hushyor tortadi. Afsuski, shunga o‘xshash “g‘oyalar”dan bugungi kunda ham turli buzg‘unchi kuchlar foydalanishdan to‘xtagani yo‘q.

Modomiki, davlatimiz rahbari mustaqillik bayrami tantanalarida yana bir bor barchamizning e’tiborimizni ayni shu masalaga qaratgani diqqatga sazovor: “Bugungi nihoyatda murakkab va tahlikali davr oldimizga yangi-yangi sinov va muammolarni ko‘ndalang qilib qo‘ymoqda. Lekin... tinchlikni saqlash faqat harbiylarimizning ishi bo‘lib qolmasligi kerak. Bu barchamizning, har bir O‘zbekiston fuqarosining muqaddas burchi bo‘lishi shart. Yurtning kuchi – birlikda, qadri esa tinchlikdadir”!

Kuni kecha istiqlolning 33 yilligini ko‘tarinki ruhda o‘tkazgan xalqimiz yana 25 kundan keyin ta’lim sohasida fidoyilik ko‘rsatayotgan mehribon muallim va murabbiylarimizning kasb bayramini, 46 kundan so‘ng O‘zbek tili bayramini nishonlash tadorigini boshladi. Bu esa biz yuqorida tilga olgan ma’naviy mustaqillikning bir ustuni maktabu o‘qituvchilar timsolida sifatli ta’lim, ikkinchi ustuni madaniyatu ma’rifat timsolida milliy til muhofazasi ekanini yana va yana yodimizga soladi.

Gavharxon MUQADDASOVA,

Soliq qo‘mitasi raisi maslahatchisi.

O‘zA

MAQOLA
Boshqa maqolalar

“Odamlarni afv etadiganlar...”

16.07.2025   1190   4 min.
“Odamlarni afv etadiganlar...”

Abdurrazzoq San’oniy aytadi: Ali ibn Husayn roziyallohu anhum namoz uchun tahorat qilayotgan edi. Shu payt suv quyib turgan joriya qo‘lidan obdasta tushib ketib, uning yuziga ozgina shikast yetkazdi. Ali ibn Husayn boshini ko‘tarib, joriyaga qaradi. Joriya vaziyatni yumshatish maqsadida Qur’oni karim oyatlaridan o‘qidi: “... G‘azablarini yutadigan... (Oli Imron surasi, 134-oyat). Ali ibn Husayn roziyallohu anhum jimgina javob berdi: “G‘azabimni bosdim”.

Joriya oyatning davomini o‘qidi: ...odamlar-ni (xato va kamchiliklarini) afv etadiganlardir....

U kishi dedi: “Men seni afv etdim”.

Joriya oyatning oxirini o‘qidi: Alloh ezgulik qiluvchilarni sevar”.

Ali ibn Husayn roziyallohu anhum dedi: “Bor, sen Allox yo‘lida ozodsan”.

Abdulloh ibn Ato aytadi: “Ali ibn Husaynning bir g‘ulomi (quli) xatoga yo‘l qo‘ydi va jazoga loyiq bo‘ldi. Ali ibn Husayn qamchini oldi. So‘ng u zot bunday oyatni o‘qidi: (Ey Muhammad!) Imon keltirgan kishilarga ayting, ular Alloh kunlari (qiyomat)dan umid qilmaydigan kimsalarni kechirib yuboraversinlar! Shunda (u sabrli) kishilarni qilgan ishlari (kechirishlari) sababli mukofotlagay! (Josiya surasi, 14-oyat).

Qul esa dedi: “Men bunday emasman, men Allohning rahmatidan umidvorman va uning azobidan qo‘rqaman”.

Ali ibn Husayn roziyallohu anhum qamchini tashlab yubordi va dedi: “Sen Alloh yo‘lida ozodsan”.

Muso ibn Dovud aytadi: Ali ibn Husayn xizmatkorini ikki marta chakirdi, u javob bermadi. Uchinchi marta chaqirgach javob qildi. Ali ibn Husayn unga dedi: “Ey o‘g‘lim, ovozimni eshitmadingmi?”.

Xizmatkor: “Eshitdim”, dedi.

Ali ibn Husayn so‘radi: “Nega javob bermading?”.

Xizmatkor: “Sizning shafqatingizga ishondim”, dedi.

Abdulg‘ofir ibn Qosim aytadi: Ali ibn Husayn masjiddan chiqib ketayotgan edi. Bir odam kelib uni haqorat qildi. Shunda Alining xizmatkor va qullari unga tashlanishdi.

Ali ibn Husayn ularni to‘xtatdi va bunday dedi: “Bas qilinglar, uning holatiga qaranglar”.

So‘ngra o‘sha odamga dedi: “Bizda siz bilmagan yana ko‘p narsalar bor. Agar sizga yordam kerak bo‘lsa, ayting, yordam beraylik”. O‘sha odam xatosini anglab, uyaldi va ortiga qaytdi.

Ali ibn Husayn uni yoniga chaqirib, o‘zi kiyib turgan chakmonini yelkasiga tashladi va ming dirham pul berdirdi.

Abu Ya’qub Muzaniy deydi: Hasan ibn Hasan bilan Ali ibn Husayn o‘rtasida bir oz noxushlik bo‘lib qoldi. Hasan bir kuni masjidda Ali ibn Husaynning yoniga keldi, uni turli so‘zlar bilan haqorat qildi. Ali ibn Husayn esa unga bir og‘iz ham javob qaytarmadi.

So‘ngra Hasan chiqib ketdi. Kechasi u alining uyiga bordi va eshigini qoqdi. Ali ibn Husayn eshikni ochib chiqdi. Hasan unga:

- Ey aka, agar siz haqiqatan ham men aytganlarimdek bo‘lsangiz, Alloh meni mag‘firat qilsin. Agar men yolg‘onchi bo‘lsam, Allox sizni mag‘firat qilsin, dedi va ketdi.

Ali ibn Husayn ortidan borib, yetib oldi va uni og‘ushiga oldi. Ikkovi yig‘lab yuborishdi. Shunda Hasan:

- Qasamki, endi siz xafa bo‘ladigan biron ish qilmayman, - dedi.

Ali esa unga: - Sen ham menga aytgan so‘zla ring uchun halollikdasan,- dedi.

Ibn Abi Dunyo rivoyat qiladi: Ali ibn Husaynning xizmatkori shoshgan holda oshxonadan temir pechni olib kelayotgan edi. Kutilmaganda temir pech tushib ketdi ketdi va narigi tomondan pastga tushib kelayotgan Ali ibn Husayn o‘g‘lining boshiga tegib, jarohat yetkazdi. Oqibatda u halok bo‘ldi. Mehmonlar bilan suhbatlashib o‘tirgan Ali ibn Husayn o‘rnidan sakrab turib, xizmatkorga dedi: “Sen ozodsan. Bu ishni qasddan qilmaganingni bilaman”. So‘ngra Ali ibn Husayn mayyitni dafn etish tadorigini ko‘rdi.

Shayx Mahmud MISRIYning “Solih va solihalar hayotlaridan qissalar”
nomli asaridan Ilyosxon AHMЕDOV tarjimasi.