Sayt test holatida ishlamoqda!
29 Sentabr, 2025   |   7 Rabi`us soni, 1447

Toshkent shahri
Tong
04:59
Quyosh
06:18
Peshin
12:18
Asr
16:22
Shom
18:12
Xufton
19:24
Bismillah
29 Sentabr, 2025, 7 Rabi`us soni, 1447
Maqolalar

O‘zbekiston o‘qituvchi va murabbiylariga

01.10.2024   9039   6 min.
O‘zbekiston o‘qituvchi va murabbiylariga

Muhtaram ustoz va murabbiylar!

Avvalo, siz, azizlarni, yurtimizdagi ta’lim-tarbiya sohasi xodimlarini O‘qituvchi va murabbiylar kuni – umumxalq bayrami bilan chin qalbimdan muborakbod etib, barchangizga eng ezgu tilaklarimni bildirishdan baxtiyorman.

Xalqimiz o‘zining azmu shijoati, bunyodkorlik salohiyati bilan Yangi O‘zbekiston va Uchinchi Renessans poydevorini barpo etayotgan bugungi kunda ushbu ulug‘ ayyomning mohiyati, muallim va ustozlarning jamiyatimiz hayotidagi o‘rni va ahamiyati ayniqsa ortib bormoqda.

El-yurtimiz azaldan e’zozlab keladigan o‘qituvchi va murabbiylarning maqomini, qadr-qimmatini yanada yuksaltirish – biz amalga oshirayotgan davlat siyosatining eng muhim, hal qiluvchi yo‘nalishiga aylangani
ham shundan dalolat beradi.

Zero, donishmandlar aytganlaridek, mamlakat avvalo yerdan rizq-nasiba undiradigan dehqonlar, xalqni yovdan, turli yovuzliklardan himoya qiladigan askarlar, yosh avlodga ta’lim va tarbiya beradigan fidoyi muallimlarning sa’y-harakati bilan obod va farovon bo‘ladi.

Hurmatli vatandoshlar!

Keyingi yillarda milliy taraqqiyot strategiyamiz asosida yurtimizda ta’lim va tarbiya tizimida ham tom ma’noda tarixiy ishlar amalga oshirilmoqda.

Qisqa fursatda sohaga oid ko‘plab qonun, farmon va qarorlar qabul qilinib, bu boradagi huquqiy baza mustahkamlandi. Yangilangan Konstitutsiyamizda o‘qituvchining maqomi alohida belgilab qo‘yildi.

Respublikamizda har yili yangi-yangi ta’lim maskanlari barpo etilib, ularning moddiy-texnik bazasi, kadrlar salohiyati mustahkamlanmoqda. Darslik va o‘quv qo‘llanmalarining zamon talablariga mos yangi avlodi yaratilmoqda.

Ayniqsa, maktabgacha ta’lim tizimi dunyodagi ilg‘or tajribalar asosida mutlaqo yangicha rivojlanish bosqichiga qadam qo‘ydi. Yurtimizdagi bolalar bog‘chalari soni 8 barobar oshib, salkam 38 mingtaga, jumladan, nodavlat ta’lim muassasalari 250 tadan 29 mingtaga, qamrov esa 27 foizdan 76,4 foizga yetgani ham bu fikrni tasdiqlaydi.

Mamlakatimizda maktab ta’limini rivojlantirish umummilliy harakatga aylandi. Bu haqda so‘z yuritganda, oxirgi yetti yilda 5 mingdan ziyod maktabda, shu yilning o‘zida esa 608 ta maktabda qurilish va ta’mirlash ishlari bajarilganini ta’kidlash lozim.

Ilk bor 530 ta maktabda inklyuziv ta’lim joriy etildi. Qoraqalpog‘iston Respublikasi va Xorazm viloyatida 288 ming nafardan ortiq boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining bepul ovqatlanishi yo‘lga qo‘yildi.

Xususiy sektor rivoji uchun yaratib berilayotgan qulay imkoniyatlar natijasida nodavlat maktablar ulushi 5 foizga yetgani diqqatga sazovordir.

Biz inson qadrini ulug‘lashga qaratilgan ulkan ishlarimiz doirasida o‘qituvchi va murabbiylar mehnatini munosib baholash va rag‘batlantirishga alohida ahamiyat bermoqdamiz.

Bugungi kunda o‘qituvchilarning ish haqi 2016 yilga nisbatan o‘rtacha 2,5 marta, professor-o‘qituvchilarning oylik maoshi esa 4,5 karra o‘sgani, oktyabr oyidan pedagog xodimlarning ish haqi yana 15 foizga oshirilishi shu boradagi sa’y-harakatlarimiz natijasidir.

Ta’lim sifatini yuksaltirish maqsadida pedagoglarning malakasini oshirish bo‘yicha yagona va vertikal tizim yaratildi. Joriy yilda hozirga qadar 142 nafar o‘qituvchi ilg‘or xorijiy davlatlarda malaka oshirib qaytdi. Maktab direktori lavozimiga tayinlash tizimi takomillashtirilib, ularga menejerlik sertifikatini berish tartibi o‘rnatildi.

Ta’lim-tarbiya sohasiga berilayotgan ulkan e’tibor tufayli yoshlarimiz bilim, fan va texnika, madaniyat va san’at, sport sohalarida yuksak marralarni qo‘lga kiritayotgani barchamizni mamnun etmoqda.

O‘quvchilarimiz 2010-2016 yillarda xalqaro fan olimpiadalarida 73 ta medalni qo‘lga kiritgan bo‘lsa, so‘nggi yetti yilda 349 ta, 2024 yilning o‘zida esa 122 ta medalga sazovor bo‘lgani ham birinchi navbatda sizlarning mashaqqatli mehnatingiz samarasidir.

Bu borada xalqaro fan olimpiadalarida g‘oliblikni qo‘lga kiritgan o‘quvchilarning ustozlarini rag‘batlantirish tizimi yo‘lga qo‘yilgani va shu maqsadda Davlat budjetidan 6 milliard so‘m mablag‘ yo‘naltirilgani muhim rag‘batlantiruvchi omil bo‘lib xizmat qilmoqda.

O‘zbekiston tarixida birinchi marta buyuk allomalarimizga bag‘ishlangan xalqaro fan olimpiadalarini o‘tkazishni boshladik. Bu esa farzandlarimiz, butun xalqimiz qalbida g‘urur va iftixor tuyg‘usi bilan birga, dunyoda O‘zbekistonning ma’rifiy nufuzini ham yuksaltirmoqda.

Maktabda ikkinchi xorijiy til va kasb-hunarlarni o‘rgatish borasida ham muhim qadamlar tashlandi. Joriy o‘quv yilida 354 ta maktabda 16 mingdan ziyod o‘quvchiga ikkita xorijiy tilni o‘qitish, 289 ta maktabda 40 mingdan ortiq o‘quvchiga kasb-hunar o‘rgatish
yo‘lga qo‘yildi.

Oliy ta’lim sohasida ham katta islohotlar amalga oshirilmoqda. Qisqa muddatda yurtimizda 135 ta yangi oliygoh tashkil etilib, ularning umumiy soni 211 taga yetkazilgani, tizimda qamrov darajasi 4 barobardan ziyod oshib, 9 foizdan 38 foizga yetgani misolida buni yaqqol ko‘rish mumkin.

Qadrli do‘stlar!

Ko‘hna tarix, bugungi hayot tajribasi barcha muammolarning yechimi, savollarning javobi faqat va faqat ta’limda, kamolot va baxt eshiklarining kaliti ta’lim va tarbiyada ekanidan dalolat beradi.

Barchamiz yaxshi tushunamizki, o‘z oldimizga qo‘ygan buyuk maqsadlarga yetishda – jonajon O‘zbekistonimizni erkin va farovon, har tomonlama obod mamlakatga aylantirishda soha rivojini yangi sifat bosqichiga ko‘tarish hal qiluvchi ahamiyat kasb etadi.

Sizlar bilan bo‘lib o‘tgan sermazmun va samimiy muloqotimizda bu haqda yana bir bor fikr almashib, kelajak rejalarimizni aniq belgilab oldik.

Ishonchim komil, siz, muhtaram pedagoglar, professor-o‘qituvchilarimiz ta’lim sohasidagi islohotlarimizda yanada faol ishtirok etib, “Yangi O‘zbekiston – ma’rifiy jamiyat” degan olijanob g‘oyamizni amalga oshirishga munosib hissa qo‘shasiz. 

Hech shubhasiz, biz ta’lim va tarbiya tizimini yanada ravnaq toptirish, soha xodimlari uchun munosib mehnat va turmush sharoitlarini yaratish masalasiga bundan buyon ham ustuvor ahamiyat beramiz va o‘qituvchilikni jamiyatimizda eng obro‘li kasblar qatoriga olib chiqamiz.  

Muhtaram ustozlar!

Mana shu shukuhli ayyomda siz, azizlarni yana bir bor chin dildan qutlab, barchangizga sihat-salomatlik, oilaviy baxt, ezgu va sharafli faoliyatingizda ulkan muvaffaqiyatlar tilayman.

Hamisha sog‘-omon bo‘ling, qadrli va mehribon ustozlar!  

 

Shavkat Mirziyoyev,

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti

Boshqa maqolalar

Rabi’us soniy oyida sodir bo‘lgan tarixiy voqealar

26.09.2025   5538   6 min.
Rabi’us soniy oyida sodir bo‘lgan tarixiy voqealar

Hijriy 3-yil, rabi’us-soniy oyi (mil. 624 yil sentyabr-oktyabr) – Banu Sulaym qabilasi Madinaga hujum qilish uchun katta qo‘shin to‘playotgani haqida Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga xabar yetib kelgani zahoti (yoki Quraysh karvonini ko‘zlab), u zot 300 jangchidan tashkil topgan lashkar bilan Madinaning janubiy tarafidagi Buhron degan joyga bordilar. Lekin jangsiz keyingi oyda Madinaga qaytib keldilar. Bu yurish tarixga “Buhron g‘azoti” nomi bilan kirgan.

Hijriy 4-yil, rabi’us-soniy oyi (mil. 625 yil sentyabr-oktyabr) – G‘atafon qabilasining Banu Muhorib va Banu Sa’laba urug‘laridan tashkil topgan sahroyi arablar bir joyga yig‘ilishayotgani haqida Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga xabar kelganida, bu toshbag‘ir va to‘pori badaviylarning dillariga qo‘rquv solish maqsadida Najd dashtlari osha ular ustiga tezlik bilan yurish qildilar. Qaroqchilik va bosqinchilikni o‘zlariga kasb qilib olgan bu badaviylar musulmonlarning kelayotgani xabarini eshitib, qo‘rqib, tog‘ning tepasiga chiqib ketishdi. Shunday qilib, musulmonlar bu bosqinchi qabilalarning popuklarini pasaytirib, dillariga qo‘rquv solib qo‘ydi va jumodul avval oyida Madinaga sog‘-omon qaytib kelishdi. Bu yurishga “Najd g‘azoti” deyiladi.

Hijriy 6-yil, rabi’us-soniy oyi (yoki rabi’ul avval oyi / mil. 627 yil iyul-avgust yoki avgust-sentyabr) – Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Ukkosha ibn Mihsan roziyallohu anhu boshchiligida 40 nafar sahobani G‘amr suvi atrofida joylashgan Banu Asad qabilasiga yubordilar. Bu yurishga “Ukkosha ibn Mihsan sariyasi” deyiladi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Muhammad ibn Maslama roziyallohu anhu boshchiligida o‘n kishilik sariyani Banu Sa’laba diyoridagi Zulqassa degan joyga yubordilar. U yerga yetib borganlarida dushman ular uchun 100 kishilik pistirma tayyorlab qo‘ygan ekan. Musulmonlar uyquga ketganda pistirmadagilar to‘satdan hamla qilib, ularni o‘ldirib ketishdi, faqat bitta Muhammad ibn Maslama yaralangan holda tirik qoldi. Bu yurishga “Muhammad ibn Maslama sariyasi” deyiladi.

Hijriy 6-yil, rabi’us-soniy oyi (mil. 627 yil avgust-sentyabr) – Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Muhammad ibn Maslama sariyasida o‘ldirilgan sahobalarning qasosini olish uchun Abu Ubayda ibn Jarroh roziyallohu anhu boshchiligida 40 nafar sahobani yana Zulqassaga yubordilar. Ular tunlari piyoda yo‘l yurib, tong payti Banu Sa’laba qabilasiga hujum qildilar. Dushman toqqa qochib chiqib ketdi. Musulmonlar faqat bir kishini qo‘lga oldi va u musulmon bo‘ldi. Bu yurishga “Abu Ubayda ibn Jarroh sariyasi” deyiladi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Zayd ibn Horisa roziyallohu anhu boshchiligida bir sariyani Marruz-Zahrondagi Jamum suvi atrofida joylashgan Banu Sulaym qabilasi ustiga yubordilar. Bu yurishga “Zayd ibn Horisa sariyasi” deyiladi.

Hijriy 9-yil, rabi’us-soniy oyi (mil. 630 yil iyul-avgust) – Rum shohi Qaysar Mu’ta jangidan bir yil ham o‘tmay, musulmonlar yengib bo‘lmas katta qudratga aylanmaslaridan turib, ularni batamom tor-mor qilishga ahd qildi hamda rumliklar, ularga tobe bo‘lgan G‘asson va boshqa arab qabilalari ishtirokida juda katta qo‘shin hozirlab, katta urushga tayyorlana boshladi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bo‘lajak urushga tayyorgarlik qilish maqsadida ayollaridan bir oy davomida iylo qildilar, ya’ni ularga yaqinlashmaslikka qasam ichdilar va ulardan chetlanib, bir hujrani maskan tutdilar.

O‘sha kunlarda munofiqlar o‘z fitna va makr-hiylalariga o‘choq bo‘lishi uchun masjid suratida bir markaz barpo qildilar. U masjidning nomi “Ziror” ya’ni, musulmonlarga zarar yetkazish masjidi edi. So‘ng ular Rasululloh sollallohu alayhi vasallamdan ushbu masjidlarida namoz o‘qib berishlarini so‘rashdi, lekin Rasululloh sollallohu alayhi vasallam urushga tayyorgarlik qilish bilan band bo‘lganlari uchun u yerda namoz o‘qishni keyinga surdilar.

Hijriy 18-yil, rabi’us-soniy oyi (mil. 639 yil aprel) – hazrati Umar roziyallohu anhu xalifalik davrida Shom mamlakatidagi musulmonlarning ahvolidan xabar olib kelish maqsadida Madinadan sahobalar bilan yo‘lga chiqdilar. Shom chegarasidagi Sarg‘ qishlog‘iga yetganida, Shomda o‘lat tarqagani haqida xabar yetib keldi va Shomga kirmasdan ortlariga qaytishdi. O‘sha o‘lat sababli, Shomda 25-30 ming musulmon vafot etgan. O‘lganlar ichida Abu Ubayda ibn Jarroh, Muoz ibn Jabal, Yazid ibn Abu Sufyon va Suhayl ibn Amr singari mashhur sahobalar ham bor edi. Shunda hazrati Umar roziyallohu anhu Amr ibn Os roziyallohu anhuga maktub yozib, shahar aholisini tog‘li hududlarga ko‘chirishni buyuradi. Chunki o‘lat tog‘ aholisi orasida tarqalmas ekan. Shu sabab, qolgan xalq o‘limdan saqlanib qolgan. Alloh barchalaridan rozi bo‘lsin.

Hijriy 368-yil, rabi’us-soniy oyi (mil. 978 yil noyabr) – sahobalar haqida yozilgan «Al-istiy’ob fi ma’rifatil as'hob» kitobi muallifi Abu Umar ibn Abdul Barr rohimahulloh juma kuni imom minbarda xutba o‘qiyotganida tug‘ildi.

Hijriy 491-yil, rabi’us-soniy oyi (mil. 1098 yil mart) – salb urushlari boshlandi.

Hijriy 1252-yil, 21-rabi’us-soniy (mil. 1836 yil 4 avgust) – mashhur «Raddul muxtor» kitobi muallifi, hanafiy ulamolarining oxirgi muhaqqiqlaridan Ibn Obidin rohimahulloh vafot etgan.

Hijriy 1375-yil, rabi’us-soniy oyi (mil. 1955 yil noyabr-dekabr) – Saudiya davlati o‘z tarixida Masjidul Haromni ilk bor kengaytirish ishlarini boshladi.

Hijriy 1420-yil, rabi’us-soniy oyi (mil. 1999 yil iyul-avgust) – mashhur «Mabohis fi ulumil Qur’on» kitobi muallifi shayx Manno’ Qatton vafot etdi…

 Abdul Azim Ziyouddin,
Toshkent Islom instituti katta o‘qituvchisi.