Zamonamizning mujtahid olimlaridan biri Muhammad Taqiy Usmoniy hafizahulloh 1943 (hijriy 1326) yil Hindistonning Saharonpur shahridagi Devband qishlog‘ida dunyoga keldi. Mashhur naqlga ko‘ra, bu oilaning nasabi uchinchi xalifa Hazrat Usmon ibn Affon roziyallohu anhuga borib yetadi.

Muhammad Taqiy Usmoniy dastlabki ilmlarini ota-onasidan olgan.

Muhammad Taqiy Usmoniyning yuksak ilm cho‘qqilarini egallashida otasi Muhammad Shafi rahimahullohning ulkan hissasi bor.

Muhammad Taqiy Usmoniy ta’limni sakkiz yoshida otasi Muhammad Shafi Karachida qurdirgan “Dorul ulum” madrasasida boshladi. Bu yerda tafsir, hadis, kalom, fiqh, faroiz kabi klassik Islom ilmlarini yana arab tili va adabiyotini o‘qidi. O‘n olti yoshida ushbu ta’lim dargohini imtiyozli shahodat bilan tamomlagan birinchi bitiruvchilardan bo‘ldi.

Muhammad Taqiy Usmoniy 1964 yilda Karachi universitetining “Huquq, iqtisod, siyosat”, 1967 yilda shu oliygohning “Huquq”, 1970 yilda Panjob universitetining “Arab adabiyoti” bo‘yicha oliy diplomini qo‘lga kiritdi.

Taqiy Usmoniy Islom iqtisodi bo‘yicha dunyoning eng yetuk mutaxassisi sanaladi. Islomiy bank sohasiga doir bir qancha tashkilotlar a’zosidir. Xususan, Pokiston Islom iqtisodiyoti raisi, Jidda shahridagi Saudiya-Amerika Bankining shar’iy hay’ati raisi, Nyu-York Islom Kengashining shar’iy qo‘mitasi raisi, Bahrayn City bankining shar’iy qo‘mitasi raisi lavozimlarida faoliyat olib borgan.

Bundan tashqari, “Swiss Re Takaful” (Shvetsariya), “Dow Jones Index” (Nyu-York), “Commission for Islamisation of Economy of Pakistan”, “Centre for Islamic Economics” (Pokiston), “HSBC Amanah Finance Dubai” kabi tashkilotlar a’zosi hisoblanadi.

Hozirda Taqiy Usmoniy “Dorul ulum” universiteti rektori o‘rinbosari, shuningdek, Islom olami birligi tashkiloti qoshidagi Islom fiqhi akademiyasi, Yevropa fatvo va tadqiqot Qo‘mitasi va boshqa ko‘plab tashkilotlarning raisi va a’zosi sifatida faoliyat olib bormoqda.

Taqiy Usmoniy ta’lif etgan kitoblar quyidagilardan iborat: Akasi qalamiga mansub tafsir “Ma’oriful Qur’on”ga muqaddima; “Ulumul Qur’on”; “Ma’oriful Qur’on”ni inglizchaga tarjimasi; “Takmilatu fathil mulhim” (6 jild); “Darsut Termiziy” (Termiziy nomli universitetda o‘tgan ma’ruzalari yig‘indisi bo‘lib, jiyani Rashid Ashraf to‘plagan); “Buhus fiy qazoyo fiqhiyya mu’osira” (Unda oldi-sotdining barcha turi jamlagan); “So‘yish hukmlari”; “Aql va shariat chegarasida naslni cheklash”; “E’tikof ahkomlari”; “Islom va zamonaviy iqtisod”; “Oilaviy muammolarimiz”; “Namozingizni sunnatga muvofiq o‘qing!”; “Fatvo usullari”; “Shariat mezonidagi taqlid”; “Hozirgi asrdagi ijtihod dasturi”; “Nasroniylik nima?”; “Muqaddas kitob nima?”; “Qadim ahddan Qur’onga”; “Qarorot al-Qazoiyya”; “Yer mulkchiligi va uning chegarasi”; “Ta’limdagi nizomimiz”; “Nizom dasturi qanday o‘rganiladi”; “Hozirgi zamonamizda shariat qanday tatbiq qilinadi?”; “Shariatni tatbiq qilish va uning masalalari”; “Islom va inson huquqlari”; “Tarix voqe’ligidagi Muoviya raziyallohu anhu”; “Otam va ustozim va u zotning zavqlari”; “O‘tganlarni izlari”; “Kim Devband shayxi bo‘lsa”; “Isloh va’zlari” va h.k.

Taqiy Usmoniy haqida shogirdi Luqmoni Hakim “Qozi, faqih, da’vatchi va tadqiqotchi Taqiy Usmoniy” deb nomlangan kitob yozgan. Damashqdagi “Dorul qalam” nashriyotida chop etilgan ushbu kitob 144 sahifadan iborat bo‘lib, unda barcha shogirdlari, ustozlari, kitoblari xususida ma’lumotlar keltirilgan.

Muhammad Taqiy Usmoniy 2017 yildan beri “Dunyoning eng taniqli 500 musulmoni” ro‘yxatida munosib o‘rin egallab keladi.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati