“G‘azablanma!” – bu Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning mashhur hadislaridandir. Biz, avvalo, nima uchun g‘azablanayotganimizni anglab yetishimiz lozim.

Asabimizni qo‘zg‘aydigan birorta so‘z yoki qandaydir ish tufayli g‘azablanamiz. Lekin Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam har qanday vaziyatda g‘azabni yutishga chaqirganlar. Jumladan bir hadisda: “Kim g‘azablanishga qodir bo‘la turib, g‘azabini ichiga yutsa, Alloh taolo uning qalbini xotirjamlik va iymonga to‘ldirib qo‘yadi”^[1], deganlar.

Agarda sizga xush kelmaydigan har narsaga achchiq qilaversangiz, ichingizda g‘azabning cho‘g‘i hech qachon so‘nmaydi. G‘azablanmaslik borasida quyidagilarni tavsiya qilamiz:

Yo‘llar tirband bo‘lib, mashinalar tinmay signal chalayotgan bo‘lsa g‘azablanmang. Sababi, sizning bu achchiqlanishingiz qizil chiroqni yashilga o‘tkazib qo‘ymaydi. Lekin asab tomirlaringiz yemiriladi, yurak urishingiz tezlashadi, bu esa  qon bosimingiz oshishiga sabab bo‘ladi.

Yo‘llardagi tirbandlik sabab kelishilgan joyga o‘z vaqtida yetib borolmasangiz ham g‘azablanmang. Uning o‘rniga shunday deng: “Allohning qadari. O‘zi xohlagani bo‘ldi”. Keyingi safar yo‘lga sal ertaroq chiqing va albatta, vaqtning hisobini oling.

Birorta odam sizni tanqid qilib sizga tanbeh bergani yoki siz bilan qo‘pol munosabatda bo‘lgani uchun achchig‘ingiz keladi. Shunday paytlarda yaxshi gumonda bo‘ling. “U  aslida nasihat qilmoqchi bo‘ldi. Ammo buni aytish uchun yo‘l topolmadi, uning gapirish odati shunday bo‘lsa kerak”, deb qo‘ya qoling.

Tomas Karleyl^[2] aytadi: “Biror-bir munozarada asabiylashsak, o‘sha paytda haqiqatni izlashdan to‘xtaymiz va shaxsiyatga tarafkashlik uchun harakat qilishga o‘tamiz”.

Agar siz tortishuvlar ichida bo‘lsangiz, nima bo‘lishidan qat’i nazar, mo‘ljalingizni haqni izlashga yo‘naltiring. Imom Shofe’iy shunday deganlar: “Men kim bilan tortishgan bo‘lsam, haq mendan ko‘ra qarshimdagi kishining tilida ayon bo‘lishiga orzumand bo‘lganman”.

Rivoyat qilinishicha, bir kuni Maymun ibn Mehronning joriyasi qaynoq sho‘rva solingan idish keltirdi va qoqilib ketib sho‘rvani Maymunning ustiga to‘kib yubordi. Maymun uni urmoqchi bo‘lib shaylanganida, joriya: “Xojam, Alloh taoloning «...G‘azabini yutadiganlar...» (Oli Imron surasi, 134-oyat) degan so‘ziga amal qiling”, dedi. Maymun unga javoban: “Mayli, shunday qilganim bo‘lsin”, dedi. “Joriya yana Allohning «...Odamlarni (xato va kamchiliklarini) afv etadiganlar...» (Oli Imron surasi, 134-oyat) degan so‘ziga ham amal qiling”, dedi. Shunda Maymun unga qarata: “Mayli, seni kechirdim”, dedi. Joriya gapida davom etib: «...Alloh ezgulik qiluvchilarni sevar» (Oli Imron surasi, 134-oyat), dedi. Maymun esa “Men senga yaxshilik qildim va sen hoziroq Alloh uchun ozod bo‘lding”, dedi.

 Bir hakim zot aytadi: “Bora-bora hayot darslaridan ko‘p narsalarni o‘rganib olar ekansan: o‘t o‘chiruvchilar o‘tni o‘t bilan o‘chirmasliklarini bir mulohaza qilib ko‘rgin...”.

Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.

^[1]  Imom Abu Dovud rivoyati.
^[2]  Tomos Karleyl (1795–1881) – asli shotland bo‘lgan britan yozuvchisi. Falsafa, tarix, tarjima bilan ham shug‘ullangan. (Tarj.)