Shu yil 22 oktyabr kuni Parij shahrida YUNЕSKO Bosh qarorgohida bo‘lib o‘tgan YUNЕSKO Ijroiya kengashining 220-sessiyasi yig‘ilishida "Sun’iy intellekt odob-ahloqi sohasidagi ilmiy tadqiqotlar uchun Abu Rayhon Beruniy nomidagi YUNЕSKO-O‘zbekiston mukofotini ta’sis etish to‘g‘risida"gi qaror YUNЕSKO Ijroiya kengashiga a’zo-davlatlar tomonidan bir ovozdan ma’qullandi, deb xabar qilmoqda "Dunyo" AA muxbiri.
Mazkur mukofotni ta’sis etish tashabbusi O‘zbekiston Prezidenti tomonidan ilgari surilgan edi. Shuningdek, 2023 yil 25 avgustida O‘zbekiston Prezidentining "Abu Rayhon Beruniy nomidagi YUNЕSKO - O‘zbekiston xalqaro mukofotini ta’sis etishni qo‘llab-quvvatlash to‘g‘risida"gi qarori qabul qilindi.
Mukofot sun’iy idrok sohasida odob-axloq, inklyuzivlik va madaniy xilma-xillikni rag‘batlantirishi ko‘zda tutilgan. Shu bilan birgalikda, u jahon tamadduniga ulkan hissa qo‘shgan buyuk mutafakkir va qomusiy olim Abu Rayhon Beruniyning ilmiy-ma’rifiy merosini xalqaro darajada chuqur o‘rganishga bo‘lgan qiziqishni oshirish va keng targ‘ib qilishga ham xizmat qiladi.
Beruniy nomidagi xalqaro mukofot O‘zbekiston va YUNЕSKO o‘rtasidagi tobora rivojlanib borayotgan hamkorlik aloqalarida yangi sahifa ochib, nafaqat YUNЕSKO doirasida, balki butun BMT tizimi doirasida ham sun’iy intellektning odob-ahloq qoidalariga muvofiq rivojlanishiga va undan foydalanishga ko‘maklashuvchi hamda ushbu sohadagi ilmiy yutuqlar va xalqaro hamkorlikni rag‘batlantirishga qaratilgan birinchi xalqaro mukofot hisoblanadi.
Mukofot har ikki yilda bir marotaba uchta g‘olibga sun’iy intellekt odob-ahloqi bo‘yicha tadqiqotlarni rivojlantirishga hissa qo‘shadigan, bu sohadagi ilmiy hamkorlikni rag‘batlantiradigan va sun’iy intellekt axloqiy tamoyillarining amaliy qo‘llanilishini namoyish qiladigan aniq loyihalar va tashabbuslar uchun taqdim qilinadi. G‘oliblar pul mukofoti, sertifikat hamda medal bilan taqdirlanadilar.
Beruniy nomidagi mukofotga nomzod sifatida YUNЕSKOga a’zo barcha davlatlardan alohida shaxslar, ilmiy-tadqiqot institutlari, boshqa muassasalar va nohukumat tashkilotlar tomonidan ko‘rsatilishi mumkin. G‘oliblar sun’iy intellekt sohasida katta tajriba va mavqeyga ega mustaqil xalqaro hakamlar hay’ati tavsiyasi asosida aniqlanadi.
Abu Rayhon Beruniy nomidagi YUNЕSKO-O‘zbekiston mukofotining dastlabki g‘oliblarini taqdirlash marosimi 2025 yil noyabr oyida Samarqand shahrida o‘tkaziladigan YUNЕSKO Bosh konferensiyasining 43-sessiya doirasida tashkil etish rejalashtirilgan.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati
2025 yil 10 iyul kuni Qur’oni Karim xodimi, ustoz, shayx Alijon qori Fayzulloh Maxdum boshchiligida «Qur’on va tajvidni o‘rgatish» bo‘limi xodimlari O‘zbekiston musulmonlari idorasi kutubxonasiga tashrif buyurishdi.
Ma’lumki, kutubxonada turli mavzudagi nodir qo‘lyozma asarlar, Qur’oni Karim qo‘lyozma nusxalarining namunalari saqlanadi. Mana shunday nodir manbalardan biri Hazrati Usmon mus'hafi hisoblanadi. Qur’oni Karimning ushbu noyob va qadimiy qo‘lyozma nusxasi tadqiqotchilar va keng jamoatchilikning doimiy e’tiborida bo‘lib kelgan.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev rahbarligida 2023 yil 22 dekabr kuni o‘tkazilgan Respublika ma’naviyat va ma’rifat kengashining kengaytirilgan yig‘ilishida muzeylar faoliyatini takomillashtirish bo‘yicha yetti yillik dastur qabul qilinishi e’lon qilindi. Ushbu yig‘ilish davomida berilgan topshiriqlar bo‘yicha 50-son Bayonnomaning 47-bandida Muqaddas kitob – Usmon Qur’oni sahifalarining konservatsiya va restavratsiya qilinishini ta’minlash belgilangan. Mazkur dasturni amalga oshirish maqsadida O‘zbekiston Madaniyat va san’atni rivojlantirish jamg‘armasi qo‘llab quvvatlovi ostida xorijlik mutaxassislar, jumladan, Kembrij universitetidan Kristine Rose, fransiyalik restavratorlar Aksell Deleau va Koraliye Barbe, Istanbul qo‘lyozmalar ustaxonasi va arxiv bo‘limi mudiri Nil Baydar Usmon mus'hafini bosqichma-bosqich ta’mirlash rejasini ishlab chiqib, kelgusida muhofaza qilish bo‘yicha tavsiyalarni berdilar. Jumladan, «yengil restavratsiya ishlari»ni amalga oshirishdan avval Hazrati Usmon Qur’oni sahifalarini skaner qilish va matnini kodikologik tadqiq qilish bo‘yicha yo‘nalishlar belgilab olindi.
Ushbu xayrli ishlarning davomi sifatida O‘zbekiston musulmonlari idorasi kutubxonasida Hazrati Usmon Mus'hafi matnini kodikologik tadqiq qilish bo‘yicha muhim yig‘ilish bo‘lib o‘tdi. Unda «Qur’on va tajvidni o‘rgatish» bo‘limi mudiri shayx Alijon qori Fayzulloh va Kutubxona mudiri Kamoliddin Mahkamov boshchiligida bo‘lim xodimlari ishtirok etishdi. Yig‘ilishda «Mo‘yi muborak» madrasa-muzeyida saqlanayotgan Hazrati Usmon Mus'hafining tarixi va bugungi kundagi ahamiyati haqida so‘z yuritilib, uni kelajak avlodlar asrab-avaylashga xizmat qiladigan muhim masalalar muhokama qilindi. Jumladan, Hazrati Usmon Qur’oni sahifalari va fondda saqlanayotgan 1905 yilda Sankt-Peterburgda olingan nusxasini kodikologik tadqiq qilish bo‘yicha taklif va mulohazalar bildirilib, kelgusida qilinadigan ishlar rejalashtirildi.
AlQuranuz