Bismillahir Rohmanir Rohiym
Cavol: Hajarul asvad ro‘parasida qo‘l qay shaklda ko‘tariladi. Odamlarda har xilini ko‘ramiz. Aslida qanday bo‘lishi kerak?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Tavofni boshlashda Hajarul asvadni istilom qilish (o‘pish yo silash) sunnat hisoblanadi.
Istilom agar hech kimga va o‘ziga ham aziyat bermaydigan bo‘lsa, Hajarul asvadni o‘pish bilan bo‘ladi. Buning imkoni bo‘lmasa, qo‘li bilan ushlaydi va qo‘lini o‘padi. Bunga ham imkon bo‘lmasa, hassaga o‘xshash biror narsani Hajarul asvadni tekkizib, o‘shani o‘padi. Agar uning ham iloji bo‘lmasa, uzoqdan turib, ikki qo‘lini xuddi namozga takbir aytib qo‘l ko‘tarayotgandek ko‘tarib, bismillah, takbir (Allohu akbar), tahlil (Laa ilaha illalloh), hamd (Alhamdulillah) va Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot aytadi. Ba’zi ulamolar bundan keyin ikki kaftini o‘padi deyishgan.
“Irshodus soriy” kitobida istilomning sifati to‘liq aytilib, uzoqdan turib, istilom qilishni quyidagicha tushuntirilgan: “Hajarul asvadga yuzlanib, Allohu akbar deyish vaqtida ikki qo‘lini yelkasi yoki quloqlari barobariga ko‘taradi. Namozda ko‘targandek ko‘taradi. Ikki kaftini hajarul asvadga qaratadi”. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi
Imom Abul Mu’in Nasafiy rahmatullohi alayh "Tabsiratul adilla" asarlarida Xuroson va Mavoraunnahr aholisi hanafiylikni Imomi A’zam rahmatullohi alayhning yetakchi shogirdi Imom Muhammad ibn Hasan Shayboniy, uning shogirdi Abu Suraymon Juzjoniy, uning do‘sti Shayx Abu Bakr Ahmad, Shayx Is'hoq Sobih Juzjoniy, Imom Abu Bakr Juzjoniy, Imom Abu Nasr Ahmad ibn Abbos Iyodiy Ansoriy va Imom Moturidiy silsilasi orqali o‘rgangan deb keltiradi. Imom Nasafiyning ta’kidlashlaricha bu olimlar ilk davrdan boshlab Movarounnahrning barcha hududlarida hamda Xurosonning Marv va Balx shaharlarida hanafiylik mazhabini yoyishda jonbozlik ko‘rsatishgan.
Imom Moturidiy rahimahulloh Imom Abu Hanifa rahmatullohi alayhning e’tiqodiy qarashlarini yaxshi o‘zlashtirishdan tashqari mintaqamizda hanafiylik tarqalishida muhim hissa qo‘shganlar.
Kosonsoy tuman "Buzrukho‘ja" jome masjidi imom-xatibi
Sodiqjon Abdurahmanov
Manba: @Softalimotlar