Sayt test holatida ishlamoqda!
13 Iyul, 2025   |   18 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:20
Quyosh
05:01
Peshin
12:34
Asr
17:40
Shom
20:00
Xufton
21:33
Bismillah
13 Iyul, 2025, 18 Muharram, 1447
Maqolalar

Bag‘rikenglikning 12 ko‘rinishi

29.11.2024   5511   1 min.
Bag‘rikenglikning 12 ko‘rinishi

Samohat (bag‘rikenglik) so‘zi arab lug‘atlarida “saxovat”, “osonlik” va “muloyimlik” ma’nolari atrofida aylanadi. Jurjoniyning “Ta’rifot” kitobida bu so‘z “shart bo‘lmagan narsani ixtiyoriy ravishda berish” deb ta’riflangan.

Shariat tushunchasida ham bu so‘z lug‘aviy ma’nodan ko‘p ham farq qilmaydi. Bag‘rikenglik ko‘pgina axloqlarni o‘z ichiga oladi: saxovat, muloyimlik, yaxshi muomala, go‘zal munosabat, oliy axloqni qo‘llash, kamchiliklarga ko‘z yumush, o‘z haq-huquqlaridan kechish va tortishuvdan voz kechish.

Bag‘rikenglik tushunchasini ochiqroq bayon qilish uchun Imom Ahmad ibn Hanbal rahimahullohning go‘zal xulq haqida aytgan so‘zlarini keltirish mumkin: “Musulmon kishi o‘z haqlaridan osonlik bilan kechadigan, boshqalardan haqqini talab qilmaydigan, boshqalarning undagi haqlarini to‘liq ado etadigan kishi bo‘lishi kerak. Masalan:

1. Kasal bo‘lsa, uni ko‘rgani borilmasa;
2. Safardan kelsa, uni ziyorat qilinmasa;
3. Salom bersa, salomiga alik olinmasa;
4. Mehmonga borsa, unga hurmat ko‘rsatilmasa;
5. Shafoat so‘rasa, iltimosi inobatga olinmasa;
6. Yaxshilik qilsayu, unga rahmat aytilmasa;
7. Bir jamoaga kirsayu, unga joy berilmasa;
8. Gapirsayu, uning gapiga quloq solinmasa;
9. Biror do‘stining huzuriga kirish uchun izn so‘rasayu, izn berilmasa;
10. Sovchi bo‘lib borsayu, unga uylantirilmasa;
11. Qarz muddatini uzaytirishni so‘rasayu, muddat berilmasa;
12. Uni kamsitilsayu, o‘zini kamsitilgandek ko‘rsatmasa.

Shu kabi holatlar yuz berganda musulmon kishining jahli chiqmasligi, o‘ch olmasligi va avvalgi holatini o‘zgartirmasligi uning samohati (bag‘rikengligi)dan dalolatdir”.

Imom Bayhaqiy “Shu’abul-Iymon”da rivoyat qilgan.

Homidjon domla ISHMATBЕKOV

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Birgina gumonim uchun

11.07.2025   4586   1 min.
Birgina gumonim uchun

Sufyon Savriy rahimahulloh aytadilar"Birgina gunohim uchun besh oy tahajjuddan mahrum bo‘ldim". “U qaysi gunoh edi?” deb so‘rashdi. "Yig‘lab duo qilayotgan kishini ko‘rib, ichimda: "Bu kishi riyo qilyapti", degandim…".

Imom Makhul rahmatullohi alayhi: "Bir kishini namozda ruku’ va sajda qilib, yig‘layotganini ko‘rdim va ichimda "u riyo qilyapti!" deb unga tuhmat qildim va o‘zim bir yil yig‘lashdan mahrum bo‘ldim".