Bismillahir Rohmanir Rohiym
Jobir roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: “Mening ismimni qo‘yinglar! Kunyamni qo‘ymanglar. Chunki men sizning o‘rtangizda (ilmni) taqsimlovchi qilindim” (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).
Abu Dardo roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Qiyomat kunida o‘z ismingiz va otalaringiz ismlari bilan chaqirilasizlar. Shuning uchun (farzandlarga) chiroyli ism qo‘yinglar!” deganlar (Imom Ahmad, Abu Dovud, Ibn Hibbon va Tabaroniy rivoyati).
2023 yilda Angliya va Uelsdagi ota-onalar o‘g‘liga Muhammad, qiziga esa Oliviya deb ism qo‘yishgan. Bu haqda theguardian.com sayti xabar berdi.
Muhammad ismi Nuh (Noy) ismini chetga surib, ikkinchi o‘rindan yuqoriga ko‘tarildi.
Shu bilan birga, Oliviya ismi ham ketma-ket ikkinchi yil eng mashhur nom bo‘ldi.
Bu ma’lumotlar Buyuk Britaniya Milliy statistika boshqarmasi yillik hisobotida ma’lum qilindi.
O‘g‘il bolalarning 100 ta eng yaxshi ismlari Muhammad ismining uch xil shaklini, jumladan, Mohammed va Mohammadni ham o‘z ichiga oladi.
Muhammad ismi Angliyada 2016 yildan beri kuchli 10 talikdan joy olib kelmoqda. Statistika boshqarmasi Muhammad ismining mashhurligi diniy sabablarga ko‘ra ekanligini ta’kidlagan.
2023 yildagi eng yaxshi uch nafar qiz ismlari 2022 yildan beri o‘zgarishsiz qolmoqda. Bu ismlar Oliviya, Ameliya va Isla.
Shuningdek, qizlarning eng mashhur o‘nta ismlari qatoriga Lili, Freya, Ava, Ivi, Florens va Izabella ham kirdi. O‘g‘il bolalar uchun eng yaxshi uchta ism Muhammad, Nuh, Oliver. Kuchli o‘nlikka Jorj, Leo, Artur, Lyuk, Teodor, Oskar va Genrilar kirdi.
Manba: Theguardian.com
Luqmoni Hakim o‘z o‘g‘illariga qilgan nasihatlari Qur’oni karimda keltiriladi.
Nasihatning eng birinchisi – shikrdan qaytarish.
“Ey, o‘g‘ilcham! Allohga shirk keltirmagin! Chunki shirk ulkan zulmdir” (Luqmon surasi, 13-oyat).
Shirk eng og‘ir zulm, eng qabih jaholat va eng katta gunoh sanaladi.
Nasihatning ikkinchisi – ota-onaning haqqini ado etish.
“Agar ular (ya’ni ota-onang) seni o‘zing bilmagan narsalarni Menga sherik qilishga zo‘rlasalar, u holda ularga itoat etma! Ularga (garchi kofir bo‘lsalarda) dunyoda yaxshi muomalada bo‘lgin” (Luqmon surasi, 15-oyat).
Ota-ona hatto mushrik bo‘lsalar-da, ularga qo‘pol munosabatda bo‘lmaslik talab etiladi.
Nasihatning uchinchisi – Alloh oshkor maxfiy har bir narsa bilib turuvchi Zot.
“Ey, o‘g‘ilcham! Shubha yo‘qki, agar xantal (o‘simligining) urug‘idek (yaxshi yoki yomon amal qilinadigan) bo‘lsa, bas, u (amal) biror xarsang tosh ichida yo osmonlarda yoki yer ostida bo‘lsa, o‘shani ham Alloh keltirur. Zero, Alloh lutfli va ogoh zotdir” (Luqmon surasi, 16-oyat).
Nasihatning to‘rtinchisi – namoz, amri ma’ruf, nahyi munkar va sabr.
“Ey, o‘g‘ilcham! Namozni barkamol ado et, yaxshilikka buyur va yomonlikdan qaytar hamda o‘zingga yetgan (balolar)ga sabr qil!...” (Luqmon surasi, 17-oyat).
Nasihatning beshinchisi – ochiq yuzli, shirin so‘zli, tavoze’li bo‘lish, kibrlanmaslik.
“Odamlarga (kibrlanib) yuzingni burishtirmagin va yerda kerilib yurmagin! Chunki Alloh barcha kibrli, maqtanchoq kimsalarni suymas” (Luqmon surasi, 18-oyat).
Nasihatning oltinchisi – baqir-chaqir qilmaslik.
“(Yurganingda) o‘rtahol yurgin va ovozingni past qilgin! Chunki ovozlarning eng yoqimsizi eshaklar ovozidir” (Luqmon surasi, 19-oyat).
Davron NURMUHAMMAD