Sayt test holatida ishlamoqda!
09 Iyun, 2025   |   13 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:50
Peshin
12:27
Asr
17:37
Shom
19:58
Xufton
21:36
Bismillah
09 Iyun, 2025, 13 Zulhijja, 1446
Maqolalar

Fiqhiy ixtiloflarning kelib chiqish sabablari

14.12.2024   6987   1 min.
Fiqhiy ixtiloflarning kelib chiqish sabablari
Muhammad Avvomaning “Asarul hadis” asari orqali fiqhiy ixtiloflar sabablarini o‘rganish islom fiqhining rivojlanish jarayonini tushunish va hadis ilmining ahamiyatini anglash uchun muhimdir. Bu kitobda fiqhiy ixtiloflarning kelib chiqish sabablarini bir necha asosiy omillar orqali tahlil qilingan:
  1. Hadislarning turli xil yetib kelishi. Hadislarning to‘liq yoki qisqacha shaklda yetib kelishi olimlar orasida turlicha tushunishlarga sabab bo‘lgan. Ba’zan bir hadisning turli rivoyatlari orasida tafovutlar mavjud bo‘lib, bu hukm chiqarishda farq paydo qilgan.
  2. Hadislarning sahihligi va qabul qilinishi. Har bir fiqh mazhabi asoschisi hadisning sahihligi, isnod zanjiri, va matnning mazmuniga nisbatan turlicha yondashgan. Bu esa ixtiloflarga olib kelgan. Masalan, bir mazhab olimlari qabul qilgan hadisni boshqasi zaif deb baholagan bo‘lishi mumkin.
  3. Hududiy va madaniy ta’sirlar. Hadislar turli geografik hududlarga tarqalgan va u yerdagi sharoit va urf-odatlarga moslashgan. Shu sababli, fiqhiy masalalarda mahalliy ta’sirlar ham ixtiloflarni keltirib chiqargan.
  4. Qur’on va hadisni talqin qilish uslublari. Ba’zi olimlar Qur’on oyatlarini umumiy qoidalar sifatida qabul qilgan bo‘lsa, boshqalari hadislarni asosiy manba sifatida ko‘rib, tafsilotlarni ulardan chiqarishgan. Ushbu metodologik tafovutlar fikrlar xilma-xilligiga sabab bo‘lgan.
  5. Lug‘aviy tafovutlar. Arab tilining keng qamrovli bo‘lishi va hadis matnlarining ba’zan ko‘p ma’noli iboralardan iborat bo‘lishi tafsirda turli talqinlarga sabab bo‘lgan.
  6. Olimlarning shaxsiy tajribalari va dunyoqarashlari. Har bir olim o‘zining bilim va tajribasiga asoslanib, hadisdan chiqarilgan hukmga o‘z qarashlarini qo‘shgan. Bu esa bir masalada turli fatvolar chiqishiga olib kelgan.

Abdulloh Komilov,
Toshkent islom instituti talabasi.

MAQOLA
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Haj tadbiriga mas’ul idoralar rahbarlari muloqoti

03.06.2025   6411   2 min.
Haj tadbiriga mas’ul idoralar rahbarlari muloqoti

1 iyun kuni Jidda shahrida butun dunyodan kelgan haj tadbirlarini tashkil etish va o‘tkazishga mas’ul idoralar rahbarlarining yig‘ilishi bo‘lib o‘tdi. Unda O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari va Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisi Sodiqjon Toshboyev ishtirok etdi.

 
 Muloqotda yildan-yilga haj mavsumida Alloh taoloning mehmonlariga munosib xizmat qilish takomillashib borayotgani, innovatsion loyihalar amaliyotga joriy etilayotgani, ziyoratchilarning salomatliklarini saqlash, transport xizmati ko‘rsatish, sifatli oziq-ovqat bilan ta’minlash va toatu ibodatlarni tartibli tashkil etishda yaxshi natijalarga erishilganini alohida qayd etildi.


Haj va umra vaziri yig‘ilish ishtirokchilaridan yaqinlashayotgan haj kunlarida ziyoratchilar belgilangan tartiblarga rioya etishlarini ta’minlash, ayniqsa, Mino, Arafot vodiylarida o‘rnatilgan qonun-qoidalarga qat’iy amal qilish, xususan, kunning jazirama issiq vaqtlarida (soat 10-00 dan 16-00 gacha) chodirlardan tashqarida yurmaslik, hududlarda tog‘u tepaliklarga chiqmaslik, bitoqa-beyjiklarni taqib yurish, harakatlanishda maxsus transport vositalari, avtobuslardan foydalanish va tartibni saqlovchi xodimlar ko‘rsatmalariga itoat etish kabilarda hamkorlik qilishni so‘radi.


Anjuman doirasida O‘zbekiston delegatsiyasi Saudiya Arabistoni Podshohligi Haj va umra vaziri, turli mamlakatlardan kelgan mo‘tabar ulamolar, martabali vazirlar, fazilatli muftiylar, jumladan, Turkiya Diyonat ishlari boshqarmasi raisi, doktor Ali Erbosh, Pokistonning Dorul ulum Karachi Islom universiteti professori Muftiy Muhammad Taqiy Usmoniy, Afg‘oniston Irshod, haj va vaqf ishlari vaziri Nur Muhammad Saqib bilan uchrashib, o‘zaro hamkorlik yuzasidan fikr-mulohaza almashdilar.   


Yig‘ilish yakunida ishtirokchilar Haj va umra sohasidagi ilmiy va amaliy hamkorlikni kuchaytirish, ziyoratchilarga xizmat ko‘rsatish sifatini oshirish va bu borada o‘zaro tajriba almashishni yanada takomillashtirishga kelishib oldilar.


O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati

Haj tadbiriga mas’ul idoralar rahbarlari muloqoti Haj tadbiriga mas’ul idoralar rahbarlari muloqoti Haj tadbiriga mas’ul idoralar rahbarlari muloqoti Haj tadbiriga mas’ul idoralar rahbarlari muloqoti Haj tadbiriga mas’ul idoralar rahbarlari muloqoti Haj tadbiriga mas’ul idoralar rahbarlari muloqoti Haj tadbiriga mas’ul idoralar rahbarlari muloqoti Haj tadbiriga mas’ul idoralar rahbarlari muloqoti Haj tadbiriga mas’ul idoralar rahbarlari muloqoti
O'zbekiston yangiliklari