Sayt test holatida ishlamoqda!
12 Iyun, 2025   |   16 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:38
Shom
20:00
Xufton
21:38
Bismillah
12 Iyun, 2025, 16 Zulhijja, 1446

Har kim o‘z istagi bilan nikohlanadi

04.01.2025   9470   5 min.
Har kim o‘z istagi bilan nikohlanadi

Sovchilik ota-onalar yoki ishboshilar tomonidan amalga oshirilishi va ularga javob berish ham shu tariqa bo‘lishi musulmon xalqlarning ommaviy odatlaridan bo‘lib qolgan, desak, mubolag‘a qilmagan bo‘lamiz. Hattoki, musulmon bo‘lmagan qavmlar yoki dinimiz haqida tuzukroq ma’lumotga ega bo‘lmagan, «musulmonman», deb yurgan ba’zi kimsalar: «Musulmonchilikda umr yo‘ldoshini tanlashda yoshlarning o‘zlarining xohishi e’tiborga olinmasa ham, bo‘laveradi», degan tushunchada bo‘lishlari ham mumkin. Ammo shariatda unday emas. Islomda har bir shaxs o‘z erki, hurriyati va istak-xohishi bilan oila qurishi kerakligi alohida ta’kidlanadi.

Bu borada Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning bir qancha hadisi shariflari kelgan.

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: لَا تُنْكَحُ الْأَيِّمُ حَتَّى تُسْتَأْمَرَ وَلَا تُنْكَحُ الْبِكْرُ حَتَّى تُسْتَأْذَنَ، قَالُوا: يَا رَسُولَ اللهِ، وَكَيْفَ إِذْنُهَا؟ قَالَ: أَنْ تَسْكُتَ. رَوَاهُ الْخَمْسَةُ. وَفِي رِوَايَةٍ: الثَّيِّبُ أَحَقُّ بِنَفْسِهَا مِنْ وَلِيِّهَا، وَالْبِكْرُ تُسْتَأْمَرُ وَإِذْنُهَا سُكُوتُهَا.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam:

«Maslahat so‘ralmaguncha, juvon nikohlanmas. Izn olinmaguncha, bokira nikohlanmas», dedilar.

«Ey Allohning Rasuli, uning izni qanday bo‘ladi?» deyishdi.

«Sukut saqlamog‘i», dedilar».

Beshovlari rivoyat qilganlar.

Boshqa bir rivoyatda:

«Juvon o‘z nafsiga valiysidan haqliroqdir. Bokiradan esa izn so‘raladi. Uning izni – sukutidir», deyilgan.

Bu hadisi sharifda nikoh masalasida qiz va ayollarning roziligi shart ekani, sovchi kelganida, erkaklar, ya’ni otalar, akalar va boshqalar o‘zlaricha javob berib yubormasdan, ular bilan maslahat qilib, roziliklarini olishlari kerakligi bayon qilinmoqda.

Zamon buzilib, ishlar teskarisiga aylanmay turib, nafaqat musulmonlarda, balki dunyoning barcha xalqlarida ham bir qizga sovchilik qilish oila boshlig‘i bo‘lmish otaga gap ochish, undan rozilik so‘rash bilan bo‘lgan. Oddiy insoniy odob-axloq, xalqlarning urf-odatlari shuni taqozo qilgan va qiladi ham.

Islom otalarga yoki ularning o‘rniga qolgan valiylarga qizning o‘zidan rozilik so‘rashni tavsiya qiladi. Chunki holatning o‘zi shuni taqozo qiladi. Bir odamni o‘zining iznisiz, xabarisiz, roziligisiz erga berib yuborish to‘g‘ri emas.

Agar erga tegishi haqida so‘z ketayotgan kimsa erdan ajragan juvon bo‘lsa, u o‘z roziligini ochiq-oydin aytishi shart. Chunki u oila ko‘rgan, erkak kishi bilan munosabatda bo‘lgan, nikoh masalalarida tajribaga ega, bunday gaplarni gaplashib yurgan. Endi ochiq maslahatlashishdan uyalmaydi.

Maslahat qiz bolaning turmushga chiqishi haqida bo‘layotgan bo‘lsa, bir oz boshqacha yo‘l tutiladi. Agar u ochiq javob bersa, o‘zining ishi. Uning o‘sha javobiga qarab ish qilinadi. Ammo indamasa, sukuti rozilik alomati bo‘ladi.

Muslima qizlar odob-axloq, hayo, ehtirom doirasida tarbiya topganliklari tufayli uyalib, otasi yoki boshqa yaqinlari bilan o‘z nikohi to‘g‘risida gapla-shishga uyalib, indamaydilar. Shuning uchun qiz bolaning uyalib, indamagani uning bu nikohga roziligi hisoblanadi.

Lekin indamasligiga norozilik alomatlari qo‘shilsa, bunday sukutni rozilik deb bo‘lmaydi. Bunday hollarda onalarni ishga solish yaxshiroq bo‘ladi. Zotan, joriy odatlar ham shunga aylanib qolgan.

Imom Abu Dovud rivoyat qilgan hadisda Nabiy sollallohu alayhi va-sallam:

«Ayollarni qizlari haqidagi ishga taklif qilinglar», – deganlar.

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: تُسْتَأْمَرُ الْيَتِيمَةُ فِي نَفْسِهَا، فَإِنْ سَكَتَتْ فَهُوَ إِذْنُهَا، وَإِنْ أَبَتْ فَلَا جَوَازَ عَلَيْهَا. رَوَاهُ أَصْحَابُ السُّنَنِ.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam:

«Yetim qizdan o‘zi haqida izn so‘raladi. Agar sukut saqlasa, o‘sha uning iznidir. Agar bosh tortsa, uni majburlash yo‘q», – dedilar».

«Sunan» egalari rivoyat qilganlar.

Yetim qizlar deganda otasi va valiy bo‘ladigan qarindoshlari yo‘qligi tufayli boshqa bir odamning tarbiyasida o‘sgan qizlar tushuniladi. Odatda, bunday qizlarni o‘zlaridan so‘rab-so‘ramay erga berib yuborish hech gap bo‘lmay qolgan. Ammo xoh yetim bo‘lsin, xoh yetim bo‘lmasin, qizlarni majbur qilib erga berish shariatga mutlaqo xilof ekanini mana shu rivoyatdan ko‘rib turibmiz. Bunday qilish katta zulm hisoblanadi.

Islom hukmlaridan bexabar kishilar Alloh taolo tomonidan qizlarga berilgan bu haqni poymol qilib kelganlar. Ular qizlarning roziligini so‘ramay, norozi bo‘lsalar, urib-so‘kib erga berganlar. Bu esa, doimo Islom dushmanlari tomonidan dinimizga ta’na toshlari otilishiga sabab bo‘lib kelgan. «Musulmonman» deb yurganlarning noshar’iy ishlari o‘zlariga gunoh bo‘lishi bilan birga, dinimiz dushmanlari tegirmoniga suv quyishini shundan bilib olsak ham bo‘ladi.

"Baxtiyor oila" kitobidan

Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Afg‘onistonga insonparvarlik yordami: 183 tonna oziq-ovqat Balx viloyatiga yetkazildi

09.06.2025   7425   1 min.
Afg‘onistonga insonparvarlik yordami: 183 tonna oziq-ovqat Balx viloyatiga yetkazildi

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning topshiriqlari bilan xalqimizning bag‘rikenglik va qo‘llab-quvvatlash ramzi sifatida "Qurbon hayiti" (Eid al-Adha) munosabati bilan Afg‘oniston aholisiga 183 tonna oziq-ovqat mahsuloti ortilgan navbatdagi insonparvarlik yordami yuklari Balx viloyatiga yetkazildi. 
 

Insonparvarlik yuklari Hayraton shahridagi "Astras" kompaniyasi hududida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Afg‘oniston bo‘yicha maxsus vakili Ismatilla Irgashev, Surxondaryo viloyati hokimi Ulug‘bek Qosimov hamda Balx viloyati gubernatorining o‘rinbosari Nurulhodi Abuidris, shuningdek, ikki tomon rasmiylari ishtirokida topshirildi. 
 

Insonparvarlik yordami tarkibidan un, guruch, shakar, makaron va qandolat mahsulotlari, o‘simlik yog‘i, tez tayyorlanadigan taomlar, qizil loviya va mosh o‘rin olgan. 
 

Afg‘oniston rasmiylari O‘zbekiston Prezidenti va xalqiga ko‘rsatayotgan insonparvarlik yordami uchun minnatdorchilik bildirib, Qurbon hayiti munosabati bilan samimiy tabriklarini yo‘llashdi. 
 

Afg‘onistonga insonparvarlik yordami: 183 tonna oziq-ovqat Balx viloyatiga yetkazildi Afg‘onistonga insonparvarlik yordami: 183 tonna oziq-ovqat Balx viloyatiga yetkazildi Afg‘onistonga insonparvarlik yordami: 183 tonna oziq-ovqat Balx viloyatiga yetkazildi Afg‘onistonga insonparvarlik yordami: 183 tonna oziq-ovqat Balx viloyatiga yetkazildi Afg‘onistonga insonparvarlik yordami: 183 tonna oziq-ovqat Balx viloyatiga yetkazildi Afg‘onistonga insonparvarlik yordami: 183 tonna oziq-ovqat Balx viloyatiga yetkazildi Afg‘onistonga insonparvarlik yordami: 183 tonna oziq-ovqat Balx viloyatiga yetkazildi Afg‘onistonga insonparvarlik yordami: 183 tonna oziq-ovqat Balx viloyatiga yetkazildi
O'zbekiston yangiliklari