«...Ular bilan totuv turmush kechiringiz. Agar ularni yomon ko‘rsalaringiz, (bilib qo‘yingki) balkim sizlar yomon ko‘rgan narsada Alloh (sizlar uchun) ko‘pgina yaxshilik paydo qilishi mumkin» (Niso surasi, 19-oyat).
Bugungi kunga kelib solih erkaklar qatori soliha ayollar ham kamayib bormoqda. Achinarlisi, erkakning va oila a’zolarining yaxshi munosabatini suiiste’mol qilayotgan ayollar bor. Ayniqsa, erkak oilani saqlab qolishni istasa, ayol arzimagan sabab bilan ajrashishga harakat qiladi. Shunday vaziyatlarda erning nafsoniyati bilan o‘ynashishdan ham tap tortmaydi.
Xizmat yuzasidan ko‘plab xonadonlarda bo‘lamiz. Ajrim yoqasiga kelib qolgan oilalarni murosaga keltirish vazifamiz. Shunday vaqtlarda er-xotin janjali, qaynona-kelin mojarosi, qudalarning nizosida bir burchakda bu holatga javdirab qarab turgan bolalar yuragimni ezadi. Bolaga buyumday munosabatda bo‘lib, uni u yoqdan-bu yoqqa tortqilayotgan kattalarni insofga chaqirish oson emas. Jahl chiqqanda aql ketadi. Shu norasidalarning kelajagi uchun ham oilani asrab qolishga harakat qilamiz.
2024 yilda Buxoro tumanida ajrim yoqasida turgan 62 ta oila yarashtirildi. Shulardan sakkiztasi “Kuchkumar” mahallasidagi oilalardir.
Bundan bir yilcha avval bir nafar farzandi bor er-xotin ajrashishga qaror qildi. Qaynona ko‘zida yosh bilan bunday deydi: “O‘zi uchun ovqat tayyorlab, idishlarini ham yuvmay, xonasiga kirib ketadi. Yosh-da, yumushlarga o‘rganib ketar, desam, betgachopar, dangasaligi ortib boryapti. Nabiram bor, deb o‘g‘limni ajrashish fikridan qaytargandim. Orasidan gap o‘tganmi, bir kuni hovlida o‘g‘lim bilan qattiq janjallashyapti. Shunda oilani ajrashish fikridan qaytarish uchun ularni kelinining muayyan vaqtgacha onasinikida yashashiga ko‘ndirdik.
Kelin bo‘lgan uyida eri, qaynonasi koyigan bo‘lsa, ikki oy o‘tar-o‘tmasdan dangasaligi bois onasi va akasidan har kuni dashnom eshitaveribdi. Bir kuni o‘sha kelin menga qo‘ng‘iroq qilib, pushaymonligini, shunday yaxshi oilasining qadriga yetmaganini aytib, yig‘ladi. Ota-onasi uni erining uyiga olib bordi. Hozir oila ahil, inoq.
Hanafiy mazhabimizning mo‘tabar manbalaridan bo‘lgan “Durrul muxtor” kitobida bunday deyiladi: “Nikoh va iymon jannatda ham davom etadi. Har qanday shartnoma muayyan muddatdan so‘ng kuchini yo‘qotadi, ammo bir-biridan rozi bo‘lgan umr yo‘ldoshlarning birgalikdagi hayoti o‘lim bilan ham tugamaydi”.
Har bir oila ana shunday saodatga erishsin! Mustahkam oilalar ko‘paysin!
Anas ibn Molik roziyallohu anhu rivoyat qiladi: «Rasululloh sollallohu alayhi va sallam dedilar: «Jannatda bir bozor bor. Har juma unga (jannatiylar) keladilar. So‘ngra shamol esib, ularning yuzlariyu kiyimlariga mushk sochadi va ularning husni jamoli ziyoda bo‘ladi. Keyin (ularning) husni va jamollari ziyoda bo‘lgan holda qaytadilar. Ahllari ularga: “Allohga qasam, bizdan keyin husni jamolda yanada ziyoda bo‘libsiz”, deydilar» (Imom Muslim rivoyati).
To‘xtanor NURIDDINOVA,
Buxoro tumani “Kuchkumar” mahallasi otinoyisi
"Mo‘minalar" jurnalining 2025 yil 1-sonidan olindi
So‘nggi paytlarda yoshlar orasida energetik ichimliklar ichish odat tusiga kirdi. Shifokorlar tetiklashtiruvchi bunday ichimliklarni sog‘lik uchun juda xavfli ekanini ta’kidlashmoqda.
Energetik ichimliklar 1960 yili Yaponiyada tibbiyotda dori vositasi sifatida kashf qilingan. Dastlab inson salomatligi uchun zararsiz deb hisoblangan ichimlik asta-sekin ommalashib, tijoratga aylanib ketdi. So‘ngra uning tarkibiga bir qancha kimyoviy moddalar qo‘shildi.
2014 yilga kelib Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti dunyoda voyaga yetmagan o‘smirlarning energetik ichimlikni ko‘p iste’mol qilishi xavfli ekanini e’lon qildi. Shu sababdan ko‘p mamlakatlarda bu ichimlikka taqiq qo‘yildi.
Salomatlik uchun asosiy xavflar shakar va kofein miqdorining yuqoriligidir. Energetiklarda esa, kofein 100 ml uchun 30–50 mg bo‘ladi. Ba’zilarida 100 mggacha oshishi mumkin. Bu oddiy qahva (12 mg)dan 8 baravar ko‘p. Energetik ichimliklarni muntazam iste’mol qilish tushkunlikka tushish ehtimolini oshiradi.
“Energetik ichimliklarni muntazam ravishda iste’mol qilish yurak xurujini oshiradi, asab tizimini susaytiradi va giyohvandlikka olib kelishi mumkin. Bundan tashqari, qon bosimini ko‘tarish xavfi bor. Masalan, bitta idishdagi energetik ichimlikda 27 choy qoshiq shakar bor. Agar siz bu ichimliklarni ichsangiz, kelajakda qandli diabet va boshqa og‘ir kasalliklarga duch kelishingiz muqarrar”, deydi mutaxassislar.
Ayrim ishlab chiqaruvchilar bu ichimliklarga hayvonlar aminokislotalariga o‘xshash bo‘lgan taurin moddasini qo‘shadi. Bu modda yurak mushaklarining ishlash jarayonini tezlashtiradi.
Energetik ichimliklar tarkibida shakar miqdori me’yoridan ancha yuqori. Shu bois bir shisha energetik ichimlik ichgan kishi jigari qattiq zo‘riqadi. Energetik ichimliklarni muntazam ichish jigar qurishiga olib keladi.