Yoshlarni murg‘aklik vaqti dan ona mehri, ota e’zozi ila tarbiyalab borish ular ning Vataniga muhabbatli, odob-axloqli, ma’rifatli bo‘ lib ulg‘ayishiga sabab bo‘ladi.

Shonli tariximizda yurtimiz himoyasi yo‘lida jonlarini qur bon qilgan ajdodlarimizning nomlari hali-hanuz yuksak ehti rom ila tilga olinadi. Chunki ular Vatanga muhabbatni amalda isbotlab, kelajak avlodga o‘rnak bo‘ldilar.

Dinimiz ta’limotida kishi ning o‘z Vataniga muhabbatli bo‘ lishi yuksak qadriyatlardan eka ni ta’kidlangan. Imom Abu Homid G‘azzoliy rahimahulloh aytadi: “Bashariyat o‘z yerlarini qanday bo‘lsa, shundayligicha, garchi u yer qa rovsiz, qo‘rqinchli bo‘lsa-da, yaxshi ko‘radilar. Vatanni sevish inson qalbidagi tabiiy tuyg‘u bo‘lib, u in sonni o‘z Vatanida rohat topishiga sabab bo‘ladi. Undan yiroqlashsa, sog‘inadi, unga dushman hujum qil sa, himoya qiladi, u haqda nojoiz gap aytilsa, g‘azablanadi”.

Ibrohim ibn Adham rahi mahulloh aytadi: “Nafs istak larini ibodat bilan muolaja qildim, lekin nafsimning Va tanga intilishiday og‘ir narsa ni topmadim... Men qoldirgan narsalarning birortasi Va tanni tark etishdek og‘ir bo‘l gan emas”. Imom Zamaxshariy rahi mahulloh: “Hamma o‘z Vatanini, yashaydigan yerini, tug‘ilgan jo yini va vatandoshlarini yaxshi ko‘radi”, degan (“Asosul balog‘a”).

Albatta, Vatanga bo‘lgan muhabbat tuyg‘usi Rasululloh sollallohu alayhi va sallamga ham begona emas. U zot Makkadan chiqib ketayotganla rida unga qarab: “Ey Makka, qancha lar chiroylisan. Sen men uchun eng se vimlisan. Agar qavmim meni sendan quvib chiqarmaganida, sendan boshqa yerda yashamagan bo‘lar edim”, deganlar (Imom Termiziy rivoyati). Anas ibn Molik roziyallohu anhu rivoyat qiladi: “Rasululloh sollal lohu alayhi va sallam qachon safardan qaytsalar va Madinaning devorlari ko‘rina boshlasa, tuyalarining yurishi ni tezlatar, agar xachirda bo‘lsalar, uni niqtar edilar” (Imom Buxoriy ri voyati). Ya’ni, sog‘inchdan shunday qi lar edilar. Alloh taolo biz bandalarini hidoyat yo‘llariga chorlar ekan, jumladan, bunday deydi: «Savobli va taqvoli ishda hamkorlik qilin giz, gunoh va adovat ishlarida ham korlik qilmangiz» (Moida surasi, 2-oyat). Taqvo faqat ibodat qilish yoki sadaqa berishda emas, balki Va tanni sevish, uni asrash ham taqvodir. Alloma Shayx Muhammad Sho kir rahimahulloh aytadi: «“Taqvo” deganda, faqat namoz, ro‘za va shu kabi ibodatlarni tushunmang. Al lohga haqiqiy taqvo qilish hamma narsada bo‘ladi. Rabbingizga ibodat qilishda ham taqvo qiling, unda sustkashlik qilmang. Birodarla ringiz borasida ham Allohga taqvo qiling, ularning birortasiga ozor yetkazmang. Vataningiz borasida ham Allohga taqvo qiling, unga xiyonat qilmang, uni dushmanning qo‘liga topshirib qo‘ymang. O‘z nafsingiz borasida ham Allohga taqvo qiling, uning salomat bo‘lishiga beparvo bo‘lmang, yomon xulq bilan xulqlan tirib qo‘ymang». Demak, oyati karimadan ma’lum bo‘ladiki, umumjamiyat ishlarida hamkorlik qilish zimmamizga farz dir. Bu ishda har kim imkoniyati darajasida o‘z hissasini qo‘shmog‘i lozim.

Ayniqsa, Vatan ravnaqi, uning tinchligini asrash, turli tahdid lardan himoya qilish nafaqat mudo faa tizimi kishilarining vazifa si, balki hamma qilishi shart bo‘l gan ilohiy ko‘rsatmadir. Imom Shotibiy rahimahulloh aytadi: “Ummat shu narsaga itti foq qilganki, shariat ahkomlari beshta zarur narsalarni himoya qi lishga qaratilgan. Ular: din, jon, nasl, mol va aql” (“Al-muvofaqot”). Modomiki, Alloh taolo o‘z sharia tini mana shu besh narsani muhofa za qilishga qarata joriy etgan ekan, nima uchun bandaning ana shu narsa larni asrash yo‘lida jon fido qili shi ibodat bo‘lmasin? Rasululloh sollallohu alayhi va sallam aytadilar: “Kim molini himoya qilib o‘ldirilsa, u shahiddir. Kim oilasini himoya qilib o‘ldiril sa, u shahiddir. Kim dinini himoya qi lib o‘ldirilsa, u shahiddir. Kim joni ni himoya qilib o‘ldirilsa, u shahid dir” (Imom Termiziy rivoyati). Imom Bayhaqiy “Sunan”da, Toyalisiy ”Mus nad”da rivoyat qiladi.

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam dedilar: “Agar bir kishi boshqa bir kishining jonini omon qoldirishga ishontirib, so‘ngra uni o‘ldirsa, men u qotildan bezorman, garchi o‘ldirilgan kishi kofir bo‘lsa-da”. Vatangadolik – eng og‘ir kulfat. Inson uchun eng og‘ir jazo ham shu. Shuning uchun ham shariat ahkomla rining jinoyatga jazo berish bobla rida eng jirkanch gunoh qilgan (oi lasi bo‘laturib zino qilgan) kishi larni Vatandan quvg‘in qilish ja zosi belgilangan. Alloh taolo Qur’oni karimda qalbida iymoni yo‘q munofiqlar haqida bunday deydi: «Agar biz ularga: “Yo o‘zlaringizni o‘ldiring yoki vatanlaringizdan chiqib ke tingiz”, deb buyurganimizda edi, oz qismidan boshqasi uni qilma gan bo‘lar edi» (Niso surasi, 66-oyat). Imom Abu Hayyon Andalusiy rahimahulloh aytadi: “Mazkur oyatda vatanni tashlab chiqib ketish juda og‘ir ish ekaniga dalolat bor. Shuning uchun Alloh taolo uni o‘z jo niga qasd qilish bilan birga zikr qildi” (“Bahrul Muhiyt”). Qaysi sa babdan bo‘lishidan qat’i nazar, in son uchun vatandan ayrilish o‘lim bilan barobar musibatdir. Payg‘ambar alayhissalom ayta dilar: “Sizlardan qay biringiz tong otganda uyi tinch, tani sog‘, uyida bir kunlik yeguligi bo‘lsa, go‘yoki uning uyida dunyoning hamma ne’matlari mujassam bo‘libdi” (Imom Termiziy rivoyati).

Demak, inson uchun o‘z uyi da, tinch-osoyishta, vatanida sog‘ va omonlikda umrguzaronlik qilishi katta baxt va buyuk ne’matdir. Ne’matni esa, zoye qilmaslik, ak sincha uni asrab-avaylash, uning shukronasini bajo keltirish har bir banda uchun ham qarz, ham farzdir.

Homidjon ISHMATBЕKOV,

O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisining

birinchi o‘rinbosari