Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَرَضِي اللهُ عَنْهُ و عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: رُبَّ صَائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ صِيَامِهِ إِلَّا الْجُوعُ، وَرُبَّ قَائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ قِيَامِهِ إِلَّا السَّهَرُ. رَوَاهُ ابْنُ مَاجَهْ وَأَحْمَدُ وَالْحَاكِمُ.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Ba’zi ro‘zadorlar borki, ularga ro‘zasi uchun ochlikdan o‘zga narsa bo‘lmas. Ba’zi tunda bedor bo‘lgan borki, ularga bedorligi uchun uyqusizlikdan o‘zga narsa bo‘lmas», dedilar.
Ibn Moja, Ahmad va Hokim rivoyat qilganlar.
Sharh: Ba’zi bir kishilar ro‘zani tutib olib, tilini tiymay, yolg‘on gapiradilar, ig‘vo, bo‘hton, g‘iybat qiladilar, turli yomon ishlardan o‘zlarini tiymaydilar. Bunday kishilar ro‘zaning foydasidan, savobidan mahrum bo‘ladilar. Ularga ro‘za tutishdan faqat och qolganligi qoladi, xolos.
Shuning uchun kim ro‘zadan to‘la manfaat olmoqchi, savobiga to‘liq erishmoqchi bo‘lsa, o‘zini taom va sharobdan tashqari behuda, bo‘lmag‘ur gap-so‘z va amallardan tiymog‘i lozim.
Shuningdek, ba’zi bir kishilar tunda tahajjud namoz o‘qiydilar. Keyin esa o‘sha ishlari bilan maqtanib, riyokorlik qiladilar, yolg‘on gapirib, noloyiq ishlarga qo‘l uradilar. Ana shunday odamlar ham tunda bedor bo‘rib qilingan ibodatlarga beriladigan savoblardan bebahra qoladilar.
Shuning uchun har bir ibodatni iloji boricha riyokorlikdan qochib qilmog‘imiz kerak.
«Hadis va hayot» kitobi asosida tayyorlandi
Siz hech qachon yutqazmaydigan, kasodga uchramaydigan uchta tijoriy kelishuv haqida eshitganmisiz? Unda ushbu oyatga quloq tuting:
"Albatta, Allohning Kitobini tilovat qiladiganlar,
- namozni to‘kis ado etib,
- Biz ularga rizq qilib bergan narsalardan maxfiy va oshkora nafaqa qiladiganlar hargiz kasodga uchramaydigan tijoratdan umidvor bo‘lurlar" (Fotir surasi, 29-oyat).
Izoh: "..hargiz kasodga uchramaydigan tijoratdan umidvor bo‘lurlar". Bu ushbu oyatning asosiy xulosasidir. Dunyodagi tijoratda foyda ham, zarar ham bo‘lishi mumkin. Lekin yuqorida sanab o‘tilgan uch amalni – Qur’on tilovati, namoz va infoqni – bajargan insonlar Alloh bilan bo‘lgan "tijorat"dan hech qachon yutqazmaydilar. Bu tijoratning foydasi bu dunyoda ham, u dunyoda ham bo‘ladi. Bu dunyoda qalb xotirjamligi, baraka, hayotda ma’no topish kabilar, u dunyoda esa Allohning roziligi, jannat va abadiy saodatdir. Bu tijorat – haqiqiy va abadiy muvaffaqiyatdir.
Doktor Ahmad Iso Ma’soraviy