Sayt test holatida ishlamoqda!
10 Iyun, 2025   |   14 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:50
Peshin
12:28
Asr
17:37
Shom
19:59
Xufton
21:36
Bismillah
10 Iyun, 2025, 14 Zulhijja, 1446
Maqolalar

100 ta sirli ibora (2-qism)

14.04.2025   10027   6 min.
100 ta sirli ibora (2-qism)

100 ta SIR-ASRORLI IBORA

yoxud

ODAMLAR BILAN

MULOQOT (oila, uy, ishxona, jamoat joylari) DAGI

100 ta “SЕHRLI SO‘Z”ni

ULUG‘  USTOZ  ULAMOLARIMIZ  bayon  qilib  berganlar:

 

     (2-qism)

 

ULUG‘LARDAN   HIKMATLAR:

  1. «Sunnat ermish, kofir bo‘lsa, berma ozor,

Ko‘ngli qottig‘, dil ozordin Xudo bezor,

Alloh haqi, ondog‘ qulg‘a sijjin tayyor,

Donolardin eshitib, bu so‘z aydim mano».

(Hoja Ahmad Yassaviy)

 

  1. «Kimki bir ko‘ngli buzug‘ning xotirin shod aylagay,

Oncha borkim, Ka’ba vayron bo‘lsa, obod aylagay».

  •  

 

  1. «Agar bo‘lsang ipak kabi muloyim,

Muloyim sen bo‘lsang, quling bo‘layin.

Qulog‘imga bergan panding olayin,

Kishiga qattiq so‘z aytuvchi bo‘lma».

  1.  

 

  1. «Agar sen qiblaga burmasang yuzni,

Besh mahal sajdayu namozing bekor.

Jannatga hech qachon tikmagil ko‘zni

Agar bir mo‘minga yetkazsang ozor».

(Abdulla Oripov)

 

  1. «Makkaga yetti qat borgancha bo‘lur,

Boshini silasang o‘ksik insonni».

(Abdulla Oripov).

 

BMT  (Birlashgan Millatlar Tashkiloti)  MA’LUMOTLARI:

  • Eng qadimiy global tashkilot (1945 yildan keyin tashkil etilgan boshqa tashkilotlar bilan solishtirganda hali ham faoliyat yuritadi),

a’zo davlatlar soni bo‘yicha eng yirik xalqaro tashkilot,

dunyodagi barcha davlatlarni qamrab olgan dunyoning eng universal tashkiloti,

global e’tirof nuqtayi nazaridan eng nufuzli xalqaro tashkilot hisoblangan

Birlashgan Millatlar Tashkilotining rasmiy tillari 6 ta – ingliz, arab, ispan, xitoy, rus, fransuz.

 

  • “Inson huquqlari Umumjahon Deklaratsiyasi” – BMT Bosh Assambleyasining uchinchi sessiyasida 1948 yil 10 dekabrda 217 A (III)-sonli Qarori bilan qabul qilingan ("Inson huquqlari bo‘yicha xalqaro Pakt") – BMTga a’zo barcha davlatlar uchun tavsiya etilgan hujjatdir.

Ushbu tarixiy hujjat 500 dan ortiq til va lahjalarga tarjima qilingan va Dunyodagi eng ko‘p tarjima qilingan hujjat sifatida “Ginnesning rekordlar kitobi”ga kiritilgan.

 

  • Ko‘p tillilikni targ‘ib qilish bo‘yicha sa’y-harakatlar doirasida Birlashgan Millatlar Tashkiloti tashabbusi bilan “Xalqaro tillar yili” (2008 y.) va “Xalqaro mahalliy tillar yili” (2019 y.) o‘tkazildi.

 

  • 04 yanvar — Brayl yozuvi bo‘yicha Butunjahon kuni (A/RES/73/161);
  1. yanvar — Ta’lim bo‘yicha Xalqaro kun (A/RES/73/25);
  1. fevral — Ona tili bo‘yicha Xalqaro kun (A/RES/56/262);
  1. mart — BMTda fransuz tili kuni;
  1. aprel — BMTda xitoy tili kuni;
  1. aprel — BMTda ingliz tili kuni;

23 aprel — BMTda ispan tili kuni;

  1. may — Butunjahon portugal tili kuni (UNESCO);
  2. iyun — BMTda rus tili kuni;
  3. iyul — Suaxili tili bo‘yicha Butunjahon kuni (A/RES/78/312);
  4. centyabr — Savodxonlik bo‘yicha Xalqaro kun (UNESCO 14 C/Resolution 1.441);

09 centyabr — Ta’limni hujumlardan himoya qilish bo‘yicha Xalqaro kun (A/RES/74/275);

  1. centyabr — Ishora tillari bo‘yicha Xalqaro kun (A/RES/72/161);
  1. sentyabr — Tarjima bo‘yicha Xalqaro kun (A/RES/71/288);

18 dekabr — BMTda arab tili kuni.

 

ZAMONAVIY  FAN  TADQIQOTLARI  va  AJOYIB  MA’LUMOTLAR:

  1. Dunyo – madaniyatlar va tillarning ajoyib birlashmasidir. Ularning har biri o‘ziga xos xususiyatlari va go‘zalligiga ega.
  2. Dunyo xalqlari xilma-xil tillarda gaplashishadi. Biroq fan aniqlikni yaxshi ko‘radi. Shu tufayli vaqti-vaqti bilan tilshunoslar tillar sonini hisobga oladilar va o‘z ma’lumotlarini e’lon qilishadi.
  3. Raqamlar odatda bir biriga doimo mos tushavermaydi. Chunki u yoki bu tilni hamma joyda ham birdek tan olavermaydilar. Natijada o‘sha tilni ro‘yxatga kiritmay qo‘yish hollari uchrab turadi.
  4. 2024 yil ma’lumotlari bo‘yicha, dunyoda 7.668 milliard odam 7.164 tildan foydalanadi.
  5. Hozirgacha ulardan 500 tasigina o‘rganilgan xolos.
  6. Dunyo aholisining yarmi atigi 23 tilda gaplashadi.
  7. Har uch tildan bittasining yozuvi bo‘lmay, faqat og‘zaki nutq shakliga egadir.
  8. Jahondagi 1400 ta tilning yo‘qolib ketish xavfi bor.
  9. Dunyo tillaridan faqat 40 tasigina og‘zaki va yozma jihatdan mukammal shakllanib bo‘lgan deb hisoblanadi. O‘sha 40 ta tilning orasida o‘zbek tili ham bor.
  10. Hozirgi vaqtda «dunyo» bo‘lgan 8 ta til mavjud – ingliz, xitoy, ispan, rus, arab, fransuz, portugal va nemis tillari.
  11. Aynan ular eng ko‘p tashuvchilarga ega bo‘lib, ularning soni 4,3 milliard kishiga teng. Bu Yerning umumiy aholisining taxminan 60 % ni tashkil qiladi.
  12. Dunyodagi eng mashhur tillar. 2024 yilda ko‘p son (100 mln.dan ziyod) li ona tilida so‘zlashadigan 40 ga yaqin til mavjud: ingliz, xitoy, hind, ispan, arab, fransuz, bengal, rus, portugal, suaxili, indoneziya, urdu, yapon, nemis, panjob, fors.
  13. Dunyoda eng ko‘p gapiriladigan til ingliz tili – 1,4 milliard ona tilida so‘zlashuvchilar mavjud.
  14. Xitoy tili dunyodagi eng murakkab til sifatida “Ginnes rekordlari” kitobiga kiritilgan.
  15. Dunyodagi eng boy (katta lug‘at boyligi, eng katta ifoda imkoniyatlari, adabiy meros, madaniy ahamiyatga ega yoki tarqalishi bo‘yicha eng rivojlangan) tillar – ingliz, arab, xitoy, rus, fransuz, ispan, portugal.

                               

(2 – qism tugadi. Davomi bor...).

Ibrohimjon domla Inomov

 

Ibratli hikoyalar
Boshqa maqolalar

O‘zbekiston xalqiga Qurbon hayiti tabrigi

09.06.2025   4473   4 min.
O‘zbekiston xalqiga Qurbon hayiti tabrigi

Muhtaram vatandoshlar!

Siz, azizlarni, barcha mo‘min-musulmon yurtdoshlarimizni, butun xalqimizni ulug‘ va mo‘tabar ayyom – Qurbon hayiti bilan chin qalbimdan samimiy muborakbod etib, o‘zimning yuksak hurmatim va ezgu tilaklarimni bildirishdan g‘oyat mamnunman.

Jamiki islom ummati uchun qadrli bo‘lgan ushbu shukuhli bayram – Iyd al-Adhoni el-yurtimiz bilan birgalikda tinch va osoyishta muhitda kutib olayotganimiz uchun, avvalo, mehribon va qudratli Alloh taologa behisob shukronalar aytamiz.

Hech shubhasiz, keyingi yillarda Yangi O‘zbekistonda ijtimoiy, xalqchil davlat barpo etish, uning ma’naviy asoslarini mustahkamlash va ta’sirchanligini oshirishda muqaddas islom dini, uning asosiy bayramlaridan biri bo‘lgan Qurbon hayiti ham muhim rol o‘ynamoqda.

Ayniqsa, bu bayramning insonparvarlik, ahillik, saxovat va olijanoblik kabi fazilatlari yurtimizda “Inson qadri uchun, inson baxti uchun” degan ezgu g‘oya asosida amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlarga uyg‘un va hamohang bo‘lib, aholining ehtiyojmand qatlamlarini qo‘llab-quvvatlash, keksalar, yoshlar va xotin-qizlar haqida alohida g‘amxo‘rlik ko‘rsatish, kambag‘allikni qisqartirishga qaratilgan dasturlarimiz samarasini oshirishga xizmat qilayotganini alohida ta’kidlash o‘rinlidir.

Aziz do‘stlar!

Bugungi kunda mamlakatimizda turli millatlar va diniy konfessiyalar o‘rtasidagi hamjihatlikni mustahkamlash, vijdon erkinligini ta’minlash, diniy-ma’rifiy merosimizni asrab-avaylash, yosh avlodni milliy va umumbashariy qadriyatlar ruhida tarbiyalash bo‘yicha ulkan ishlar amalga oshirilmoqda.

Bu haqda so‘z yuritganda, islom dinining ezgu tamoyillarini chuqur o‘rganish, buyuk tariximiz va madaniyatimiz durdonalarini, mashhur allomalarimizning boy merosini to‘plash va keng targ‘ib etishga alohida e’tibor qaratilayotganini ta’kidlash lozim. Jumladan, ko‘hna Sharq mo‘jizasi – Samarqand shahri 2025 yilda islom madaniyati poytaxti, deb e’lon qilindi, ulug‘ vatandoshimiz Imom Moturidiyning 1155 yillik tavallud sanasi yurtimiz bo‘ylab keng nishonlanmoqda, Imom Buxoriy, Imom Moturidiy va Imom Termiziy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari qatoriga, shu yil Buxoro shahrida o‘z faoliyatini boshlaydigan Bahouddin Naqshband ilmiy-tadqiqot markazi ham qo‘shildi.

Poytaxtimiz Toshkent shahrida bunyod etilayotgan Islom sivilizatsiyasi markazi ilmiy-ma’naviy yo‘nalishdagi ulkan va noyob loyiha sifatida el-yurtimiz va xalqaro jamoatchilikda katta qiziqish uyg‘otmoqda. Bu muazzam maskan ko‘p ming yillik qadimiy tariximiz, boy va betakror milliy madaniyatimizning yorqin  timsoli sifatida Yangi O‘zbekiston hayotidagi g‘oyat muhim voqeaga aylanadi, deb ishonaman.

Hurmatli yurtdoshlar!

Shu saodatli kunlarda 15 ming nafar vatandoshimiz muqaddas haj ziyoratini ado etmoqda. Ezgu duo va niyatlar ijobat bo‘ladigan mana shunday munavvar lahzalarda ularni ham Qurbon hayiti bilan samimiy qutlab, Yaratgandan yurtimizga sog‘-omon qaytib kelishlarini so‘raymiz.

Umid qilamizki, muhtaram hojilarimiz jamiyatimizda birdamlik, oila va mahallalarimizda mehr-oqibat muhitini yanada mustahkamlash, yoshlarimiz tarbiyasini kuchaytirish, ularni ilm-ma’rifatga, zamonaviy kasb-hunarlarni egallashga, Vatan himoyachisi bo‘lishga targ‘ib etish, muhtoj insonlarga ko‘mak berishda alohida ibrat va namuna ko‘rsatadilar.

Qalblarimiz quvonchga to‘lgan ushbu fayzli kunlarda xorijiy davlatlarda bo‘lib turgan vatandoshlarimizni ham bugungi ulug‘ ayyom bilan chin dildan qutlab, ularga sog‘lik-omonlik, baxt va omad tilaymiz.

Jahonning uzoq-yaqin o‘lkalaridagi musulmon ummatini ham qizg‘in tabriklab, ularning xalqlari va mamlakatlariga tinchlik, ravnaq va farovonlik tilab qolamiz.

Aziz va muhtaram vatandoshlar!

Hozirgi kunda dunyo naqadar murakkab va tahlikali bo‘lib borayotganini barchamiz ko‘rib turibmiz. Bunday keskin sharoitda yurtimizda tinchlik, o‘zaro hurmat va totuvlik muhitini saqlab, barcha soha va tarmoqlarda fidokorona mehnat qilib ko‘zlagan yuksak maqsadlarimizga yeta olamiz.

Albatta, o‘z tarixida ne-ne sinov va mashaqqatlardan munosib o‘tgan mard va olijanob xalqimiz bunga har tomonlama qodir.

Bu yo‘lda el-yurtimizga mansub mehr-oqibat, o‘zaro birlik va jipslik biz uchun beqiyos kuch-qudrat manbai bo‘lib xizmat qiladi, deb ishonaman.

Siz, azizlarni muqaddas Qurbon hayiti bilan yana bir bor chin dildan tabriklab, barchangizga tinchlik-xotirjamlik, sihat-salomatlik, xonadonlaringizga fayzu baraka tilayman.

Qutlug‘ ayyom barchamizga muborak bo‘lsin!

 

Shavkat Mirziyoyev,

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti