Abu Bakr roziyallohu anhuning muhabbati
Buyuk sahobiy Abu Bakr roziyallohu anhu bunday deydilar: “Biz hijratda edik. Men juda chanqab turgan edim. Ozgina sut olib kelib Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga uzatdim va: “Yo Allohning Rasuli, ichib oling”, dedim. Rasululloh ichdilar-u, mening chanqog‘im qondi”.
Bu gaplar aynan haqiqat. Abu Bakr roziyallohu anhu chin dildan shunday dedilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ichdilar va Abu Bakr roziyallohu anhuning chanqoqlari qondi. Bu muhabbatning go‘zalligini his qila olyapsizmi? Bu o‘zgacha, xos bir muhabbatdir...
Savbon roziyallohu anhuning muhabbati
Payg‘ambar alayhissalom dastyorlari Savbon roziyallohu anhuning oldida kun davomida bo‘lmadilar. Nabiy alayhissalom qaytib kelganlarida Savbon roziyallohu anhu u zotga qarab: “Ey Allohning Rasuli, meni yolg‘iz tashlab ketdingiz”, dedi-da, yig‘lab yubordi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Shunga yig‘layapsanmi?” – dedilar. Savbon roziyallohu anhu: “Yo‘q, Rasululloh! Lekin jannatda sizning va o‘zimning martabamni yodga olib qo‘rqib ketdim. Alloh taoloning mana bu oyati esimga tushdi: «Kimda-kim Alloh va Payg‘ambarga itoat etsa, ana o‘shalar Allohning in’omiga erishgan zotlar, ya’ni, payg‘ambarlar, siddiqlar, shahidlar va solih kishilar bilan birgadirlar. Ular esa eng yaxshi hamrohlardir»[1]. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Xursand bo‘laver! Sen ham o‘zing muhabbat qo‘yganlar bilan birgasan”, dedilar.
Savod ibn G‘oziyyaning muhabbati
Savod ibn G‘oziyya Uhud g‘azoti kunida qo‘shinning markazida turardi. Nabiy alayhissalom qo‘shinga qarata: “Saflarni rostlanglar, to‘g‘ri turinglar!” – dedilar. Qarab borar ekanlar Nabiy alayhissalom Savod roziyallohu anhuning to‘g‘ri turmaganini ko‘rib: “Rostlangin, ey Savod!” – dedilar. Sahobiy: “Xo‘p”, dedi-yu, biroq to‘g‘irlanmasdan turaverdi. Payg‘ambar alayhissalom u tomonga yaqinlashib, qo‘llaridagi misvoklari bilan sahobiyning biqiniga niqtab: “Savod, to‘g‘ri turgin!” – dedilar. Savod: “Og‘rittingiz, Rasululloh! Alloh taolo sizni haq ila yuborgan bo‘lsa, endi men sizdan o‘ch olishim uchun imkon bering”, dedi. Payg‘ambarimiz alayhissalom qorinlarini ochib: “Qasosingni olvol, Savod”, dedilar. Savod roziyallohu anhu egilib qorinlarini o‘pa boshladi va: “Yo Allohning Rasuli, bugun shahidlik kunidir, shuning uchun ham oxirgi onlarimda tanam sizning muborak tanangizga tegib qolishini xohladim”, dedi.
Jobir ibn Abdulloh roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: “Minbar yasalmasidan avval Nabiy sollallohu alayhi vasallam xurmoning tanasiga suyanib xutba qilar edilar. Bir muddat o‘tib, minbar joylashtirilganidan so‘ng Nabiy sollallohu alayhi vasallam minbarga ko‘tarildilar. Shunda o‘sha xurmo tanasidan (yosh boladay) o‘ksik ovoz chiqdi. Uni, hatto biz ham eshitdik. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam keldilar-da, unga qo‘llarini tekkizdilar. Zum o‘tmay u tinchib qoldi” (Imom Buxoriy rivoyati).
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Niso surasi, 69-oyat.
Ulamolar Qur’on tilovatining savobi dunyodan o‘tganlarga yetadi deganlar. Hanafiy mazhabining imomlaridan Abu Ja’far Tahoviy “Aqidatu Tahoviya” kitobida: “Tiriklarning duo va sadaqalaridan o‘lganlarga manfaat bordir”, deb keltiradi.
“Ro‘za, namoz, Qur’on qiroati va zikr kabi badaniy ibodatlarni qilib o‘tganlarga bag‘ishlasa savobi yetadimi, yo‘qmi” degan masalada biroz ixtilof bor. Imom Abu Hanifa, Imom Ahmad ibn Hanbal va jumhur ulamolar “Badaniy ibodatning savobi o‘lganlarga yetadi”, deganlar.
Ibn Hoj “Madhal” kitobida: “Kim qiroati hech xilofsiz mayitga yetishini xohlasa, shu ishini “Ey Alloh! Qiroatimning savobini falonchiga bergin”, deb duoga aylantirsin”, deydi.
Ibn Hoj agar Qur’on tilovatidan keyin duo qilib, uning savobi marhumga bag‘ishlansa, bu yerda ixtilof qolmaydi, demoqdalar. Yurtimizda urf bo‘lgan marosimlarda ham xuddi mana shunday yo‘l tutiladi va bu amal shar’an joiz hisoblanadi.
Dinimizda inson o‘lishi bilan unut bo‘lmaydi, ularning tiriklar zimmasida haqlari bo‘ladi. Shuning uchun ham Islomda o‘tganlarning haqlariga duo qilishga targ‘ib etilgan. Qur’oni karimda o‘tganlarning haqiga mag‘firat so‘rab duo qilgan mo‘minlar zikr qilinadi.
Alloh taolo Hashr surasi 10‑oyatda shunday marhamat qiladi: “Ulardan keyin kelgan zotlar ayturlar: «Ey Rabbimiz! O‘zing bizlarni va bizdan ilgari imon bilan o‘tganlarni mag‘firat etgin va qalblarimizda imon keltirgan zotlarga nisbatan gina paydo qilmagin! Ey Rabbimiz! Albatta, Sen mehribon va rahmli zotdirsan!”.
Ushbu ilohiy ta’lim asrlar osha musulmon olamida amalda joriy bo‘lib kelgan. Shu bilan birga, o‘tganlarning nomidan yaxshi amallar qilib, savobini ularga bag‘ishlash ham bevosita Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning tavsiyalari bilan joriy qilingan amaldir. Bu mavzuga oid ta’limotlarni chuqur o‘rgangan ulamolar Qur’on tilovat qilib, savobini o‘tganlarning haqiga bag‘ishlash ham mazkur shar’iy ko‘rsatma ostiga doxil ekanini ta’kidlaydilar.
Xulosa shuki, bir qancha manbalarda Qur’on qiroatining savobi vafot etganlarga yetib borishi aytilgan. «Hidoya», «Badoi’», «Bahr» va boshqa kitoblarda bu haqda yetarlicha ma’lumotlar topiladi. Shunday ekan, bu boradagi har xil noto‘g‘ri fatvolarga e’tibor bermaslik kerak.
To‘raqo‘rg‘on tumani "Yandama" jome masjidi imom xatibi Abduraxim Surobbayev
Manba: http://t.me/Softalimotlar