Sayt test holatida ishlamoqda!
20 Yanvar, 2025   |   20 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:21
Quyosh
07:44
Peshin
12:39
Asr
15:43
Shom
17:28
Xufton
18:45
Bismillah
20 Yanvar, 2025, 20 Rajab, 1446

Soxta salafiylar yo'li – zalolat yo'li

14.03.2023   732   2 min.
Soxta salafiylar yo'li – zalolat yo'li

Soxta salafiylar dunyoning qayeriga bormasin, musulmonlar orasida tushunmovchiliklar, ixtiloflar va tashvishlar avj oladi. Bugungi kunda ularning ahli sunna val-jamoadan og'ishgani, ular na sahobalar va na tobe'inlar yo'lidan yurmayotganlari o'z isbotini topib ulgurgan. Ko'plab ulamolar tomonidan ularning buzg'unchi g'oyalariga nisbatan ilmiy raddiyalar e'lon qilingan. Jumladan HIH asrda yashab, ijod etgan mashhur hindistonlik olim Muhammad Siddiq Hasan al-Qanujiy (1832-1890) soxta salafiylar haqida fikr bildirib, bunday deydi: “Hozirgi kunda bir riyokor va shuhratparast guruh paydo bo'lgan bo'lib, ular Qur'on va hadisni bilish va unga amal qilishni da'vo qilmoqda… Ajablanarlisi shundaki, ular o'zlarini eng ixlosli va taqvodor, deb boshqalarni mushriklar deb nomlamoqda. Ular eng mutaassib va dinda g'uluvga ketgan kishilardir. Bu dindan emas, balki Yer yuzida tarqalgan fitna va katta fasoddir” (“Taqlidul-aimma” 16-17 betlar].

O'tgan asrimizning ko'zga ko'ringan etuk allomalardan biri mehrob shahidi Shayx Muhammad Said Ramazon Butiy rahimahulloh o'zlarining “salafiylar” deb atayotganlarga raddiya sifatida “Salafiylik islomiy mazhab emas, balki u muborak davr bosqichidir” nomli asarlarida jumladan bunday deydilar: “Islom dinining o'tgan o'n to'rt asrlik tarixi davomida biror mo''tabar imom yoki ulamodan eshitmaganmizki, musulmonlarning hidoyatda bo'lishlarining hujjati “salafiylar” deb nomlagan guruhga mansub bo'lish hisoblansa. Balki, “salafiylik” degan guruhga mansub bo'lishning o'zi ayni bid'atdir” (231-232-betlar).

Hulosa qilib aytganda ota-bobolarimiz, ming yillik mo'min-musulmonlar barchasi ahli sunna val-jamoa ta'limotida bo'lib kelishgan. Birok, yigirmanchi milodiy asrning o'rtalariga kelib, ahli sunna val-jamoadan og'ishgan vahhobiylik oqimi tizimidan sizib, yangi va soxta salafiylik yuzaga keldi. Asrlar davomida Islom ulamolari tomonidan yozilgan asarlar va orttirilgan malaka, erishilgan yutuqlarni rad etib, faqatgina “salafi solihlar” davrini e'tiborga olish da'vosida bo'lish soxta salafiylikning tor mohiyatini namoyon etadi.

Bugungi kunimizda yurtdoshlarimiz ichida ham bilib-bilmay soxta salafiylarning asossiz da'volarining ta'sirida yurgan kishilarning mavjud ekanligi ushbu toifaning ildizlarini o'rganib, uning asl mohiyatini ochib berish, uni odamlarga, xalqimizga to'g'ri tushuntirib berish dolzarb ekanligini bildirmoqda.

Ma'rufxon Aloxodjayev,
Namangan shahar "Abdulqodir qori" jome masjidi imom-xatibi.

MAQOLA
Boshqa maqolalar

Qur’onni yodlay olmayapman

17.01.2025   7736   2 min.
Qur’onni yodlay olmayapman

Al-Kisoiy al-Kufiy 119/737 yil Kufada dunyoga kelgan.

To‘liq ismi: Ali ibn Hamza ibn Abdulloh ibn Bahman ibn Fayruzm al-Kisoiy al-Kufiy. Imom al-Kisoiy yoshligida ilm o‘rganishga juda intilardi, lekin boshlang‘ich davrda muvaffaqiyat qozona olmasdi. Bir safar Qur’onni yod olishda qiynalgach, ustoziga: “Men hech narsani yodlay olmayapman, charchadim”, dedi.
Ustoz unga sabr qilishni va Qur’onning barakasiga ishonishni tavsiya qildi. Shundan so‘ng, Imom al-Kisoiy sabr bilan harakat qilib, Qur’onni mukammal yod oldi va keyinchalik mashhur qiroat imomlaridan biri bo‘ldi. Bu voqea sabr va mehnatning samarasini eslatadi.

Hayoti: Al-Kisoiy Kufada tug‘ilgan va tilshunoslikda ham, qiroatda ham yuqori maqomga ega bo‘lgan. Undan nega «Kisoiy» deb nom olganligi haqida so‘rashganida u, – "chunki men hajda kisoda (kiyimda) ehrom bog‘laganman", deb javob bergan ekan. U asli fors bo‘lib, Bani Asad qabilasining qullaridan edi.  

Ilmiy faoliyati: Uning asosiy ustozlari Hamza al-Kufiy va boshqa yirik qiroatchilar bo‘lgan. Bundan tashqari Kufa maktabini asoschisi hisoblanadi.
Muoz al-Harro va Abu Ja’far Ruasiylarda nahvdan tahsil oldi. Ular-dagi ilmlarni olib bo‘lib, ulardan qoniqmay qolgach, Basraga kelib Iso ibn Umar, Abu Amr ibn al-Alo va Al-Xalil ibn Ahmaddan ilm o‘rgangan. Qiroatni esa Sho‘ba ibn Hajjojdan ta’lim olgan. 

U zot juda ko‘p asarlar ham yozgan: "Kitab muxtasar fi an-nahv" (Nahvga oid qisqa bo‘lgan kitob), "Kitab al-hudud fi an-nahv"  (Nahvdagi hadlar oid kitob), "Kitob al-qiroat (Qiroatga doir kitob)", "Kitab al-adad (Sonlarga doir kitob)", "Kitab ixtilaf al-adad (Sonlarning ixtilofiga oid kitob)", "Kitab al-huruf (Harflarga oid kitob)", "Kitab maoniy al-Qur’an (Qur’on ma’nolari haqidagi kitob)" kabi ko‘plab kitoblar yozgan. 
Nahvdan Farro uning xos shogirdlaridan hisoblanadi. 

Kisoiy 189/805 yil Roy shahrida vafot etgan.

Matkarimov Nurmuhammad,
Hadis ilmi maktabi o‘qituvchisi.