Sayt test holatida ishlamoqda!
23 Oktabr, 2025   |   1 Jumadul avval, 1447

Toshkent shahri
Tong
05:25
Quyosh
06:44
Peshin
12:12
Asr
15:48
Shom
17:34
Xufton
18:47
Bismillah
23 Oktabr, 2025, 1 Jumadul avval, 1447

Ramazon

10.05.2021   5107   4 min.
Ramazon

"Ey, yaxshilik talabida yurgan banda, shoshil"

Ramazon oyi insonlarga qarata nido qiladi: "Ey yaxshilik talabida yurgan banda, shoshil, Allohning rahmati, mag'firati va do'zahdan ozod qilishida hammadan o'zib ket. Nasfingga qarshi Rahmon zotning rizosiga etish uchun kurash. Ey, yomonlik talabidagi banda, bu ishingni to'xtat, ma'siyatlardan tiyil. Alloh taologa tavba qil. Mana shu oyda Alloh taologa qarshi bo'lishni bas qil!"

Nabiy sollallohu alayhi vasallam aytadilar: "Ramazon oyining birinchi kechasida shaytonlar va isyonkor jinlar kishanlanadi. Jahannam eshiklari yopiladi, birorta eshigi ham ochiq qolmaydi. Jannat eshiklari ochiladi, birorta eshik ham yopiq qolib ketmaydi. Bir nido qiluvchi: "Ey yaxshilik talabidagi (banda) shoshil, ey yomonlik talabidagi (banda) bas qil!", deb nido qiladi", dedilar.

Haqiqiy ro'za sohibini savobli ishlarga chorlaydi, unga yaxshiliklarni chiroyli qilib ko'rsatadi. Uni ma'siyat va gunohlardan uzoqlashtiradi. Shuning uchun ham Nabiy sollallohu alayhi vasallam: "Ramazonga etisha turib, mag'firat qilinmay qolgan bandaning burni erga ishqalansin", dedilar.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Rosululloh sollallohu alayhi vasallam: "Kimki yolg'on, bo'hton so'zni va unga amal etishni tark etmasa, uning emay-ichmay tutgan ro'zasiga Allohning hojati yo'q", dedilar.

Ba'zi salafi solihlar: "Eng oson ro'za faqat eyish va ichishdan tiyilishdir. Chunki buni hamma qila oladi", deyishgan.

Qalbni Allohga bog'lash, tilni g'iybat, bo'xton va yolg'ondan tiyish, quloqni bekorchi kuy-qo'shiq va birovlar haqida aytilgan turli gaplarni eshitishishgan saqlash, tilni gunoh va fohisha so'zlarni aytishdan asrash, qo'llarni haromni ushlash va musulmonlarga aziyat berishdan asrash, oyoqlarni haromga borishdan asrash ila tutilgan ro'za Alloh taolo O'zining kalomida sifatlagan taqvoga etish uchun bir vasila bo'ladi.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ

"Ey iymon keltirganlar! Sizlardan avvalgilarga farz qilganidek, sizlarga ham ro'za farz qilindi. Shoyadki taqvodor bo'lsangiz".

Demak, oyatda talab qilingan taqvodorlikka yuqorida sanab o'tgan amallar ila etamiz.

Ramazon oyida mo'min banda uchun nafsida ikki narsa jamlanadi. Birinchi, kunduzi ro'za bilan jihod qilishlik. Ikkinchisi, kechasi "qiyomul layl" bilan jihod qilishlik. Kimdaki mana shu ikki jihodni jamlasa, haqlarini ado qilsa va qiyinchiliklariga sabr qilsa, unga behisob ajr-hasanot yoziladi.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rosululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: "Odam bolasining barcha amali o'zi uchun. U amallari uchun o'ntadan etmishtagacha ajr oladi. Alloh taolo aytadi: "Ro'za men uchundir. Uni ajrini o'zim belgilayman"".

Kimga Alloh taolo rahm qilsa u rahm qilinganlardan bo'libdi. Kim ramazondagi yaxshiliklardan mahrum bo'lsa, u barcha yaxshiliklardan mahrum bo'libdi. Kim oxirat uchun hech narsa g'amlab olmagan bo'lsa, u malomatga uchraganlardan bo'libdi.

Alloh taolo har kuni jahannamdan bandalarini ozod qiladi. Biz ham ulardan bo'la olamizmi?!

 

“Hadis va islom tarixi fanlari” kafedrasi mudiri F.Homidov

RAMAZON-2021
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Ixcham to‘y saodat va barqarorlik poydevori

22.10.2025   1219   2 min.
Ixcham to‘y saodat va barqarorlik poydevori

Dinimiz inson hayotining barcha jabhalarida muvozanatni ta’minlab, yuksak madaniyat va ezgu qadriyatlar asosida yashashni ustuvor vazifa sifatida targ‘ib qiladi. To‘y va boshqa marosimlar ham shunday me’yorlar doirasida bo‘lishi lozim. Ayniqsa, hozirgi kunda ortiqcha dabdababozlik va isrofgarchilik keng tarqalganligi sababli, insonlarning burch va axloqiy talablariga zid holatlar ko‘payayotgani kuzatilmoqda.

Islom dinida to‘y ma’naviy va ijtimoiy ahamiyatga ega bo‘lgan birlashtiruvchi tadbir sanaladi. Undagi eng asosiy maqsad ayol va erkakni nikoh orqali oila qurishi va jamoat oldida bu rishtaning tasdiqlanishidir. Shunday ekan, to‘y ziyofatlari ortiqcha xarajatlar va dabdababozlikka aylanib ketsa, asosiy maqsaddan chetlanish vujudga keladi.

Isrof va dabdababozlik nafaqat moliyaviy zarar keltiradi, balki diniy-axloqiy nuqtayi nazardan ham qoralanadi. Qur’oni Karimda bu haqda shunday deyilgan:

“U zot isrof qiluvchilarni sevmas” (A’rof, 31).

To‘ylarda ixchamlik va oddiylikni saqlash, isrofga yo‘l qo‘ymaslik kerak. Ortiqcha isrof va dabdababozlikning zararlari quyidagilar:

  1. Moliyaviy qiyinchiliklar paydo bo‘ladi. Ortiqcha xarajatlar oilaning kelajagi uchun mashaqqat tug‘diradi.
  2. Jamiyatda noo‘rin raqobat yuzaga keladi. To‘y-hashamlar orqali kim o‘zarga harakat qilishga urinish, nafsning yo‘rig‘iga yurish holatlari ko‘payadi.
  3. Gunohkor bo‘lishi mumkin. Chunki, isrof qilish Alloh taolo yoqtirmaydigan ishdir.
  4. To‘yning ma’naviy jihatdan qadri tushadi. Asosiy maqsad nikoh va yaqinlarning diydorlashuvi ekan, dabdababozlik uning ahamiyatini kamaytiradi.

Yaqin qarindoshlar, do‘stu qadrdonlar va qo‘shnilarni taklif qilish, kamtarona dasturxon tuzatish, bir necha turli taomlarni o‘rniga oddiy taomlarni tayyorlash, qo‘sha-qo‘sha mashinalar va qator-qator san’atkorlarsiz marosimlarni o‘tkazish, to‘yxona, uylarni ortiqcha bezamaslik, sarpo qilishda keraksiz va qimmat buyumlardan voz kechish, to‘y uchun sarf-xarajatlarni oldindan rejalashtirish, boshqa xarajatlarga yo‘l qo‘ymaslik, dinimiz ko‘rsatmalariga amal qilish to‘ylarda dabdaba va isrofni oldini oladi.

Isrof va dabdababozlikdan chetlashish, oddiylik va ixchamlikka e’tibor berish har bir musulmonning burchi va mas’uliyatidir. To‘y hamjihatlik va oila qurish uchun muhim marosim ekanligini e’tiborga olsak, uning mazmunini yo‘qotib, ortiqcha sarf-xarajatlarga aylantirishdan saqlanish lozim.

To‘ylarni ixcham qilishga harakat qilsak, nafaqat o‘zimiz, balki jamiyatimiz ham barqaror va isloh bo‘ladi.

Shermuhammad Boltayev,

Xorazm viloyati Shayx Qosim bobo jome

masjidi imom-xatibi

Maqolalar