Абул Олия раҳимаҳуллоҳдан Аллоҳ таолонинг «...улар намозларини “унутиб” қўядилар» (Моъун сураси, 5-оят) оятининг тафсири ҳақида сўрашганда, унинг ҳузурида Ҳасан Басрий раҳматуллоҳи алайҳи ҳам бор эди. Абул Олия: “У намозида хато қилиб, унда бошқа нарсалар тўғрисида ўйлайдиган киши”, деди. Ҳасан Басрий: «Тўхта, балки бу намозини унутиб, вақтини чиқариб юборадиган кишидир. Чунки Аллоҳ таоло “намозларини” деган, “намозларида”, демаган. Агар сен айтганингдек бўлганида, “улар намозларида унутиб қўярдилар”, деган бўларди», деди.
Бу қусур фақат етарлича яқийни ва тақвоси бор кишиларнигина четлаб ўтган. Улар Аллоҳни таниган, чин севган кишилардир. Улар нафснинг бўйнини узганлар. Аллоҳнинг эшигига етиб борганлар. Эшикдан кириб, Унинг ҳузурида турганлар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қилинади: “Оқилларнинг уйқуси ва оғзи очиқ юришлари қандай яхши. Улар аҳмоқларнинг бедорлиги ва ижтиҳодига нечун ҳавас қилсинлар? Ахир тақво ва яқийн эгасининг бир зарра мисқоли Ер юзи тўла алданганлардан афзалдир”.
Аслиддин РАҲМАТУЛЛАЕВ
Cавол: Отам билан Мадинаи мунавварада умра учун эҳромга кириб, Маккага йўлга тушдик. Лекин йўлда ҳаво совуб кетиб, отам дўппи, куртка ва пайпоқ кийиб олишга мажбур бўлдилар. Бу ҳол Маккага етиб боргунимизча давом этди ва эҳромда умра қилиб олдик. Саволим шуки, отам кийган кийимларининг ҳар бири учун алоҳида каффорат берилиши лозим бўладими?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Эркак киши ҳаж ёки умрага эҳром боғлаганда зарурат сабабли бир нечта тикилган кийимни бир кундуз ёки бир кеча (ёки жами 12 соат)дан кам муддат кийиб юрса битта садақа – ярим соъ (2 кг атрофида) буғдой ёки унинг қийматини ҳарам чегарасида фақирларга садақа қилиши кифоя қилади.
Агар бир кундуз ё кеча (12 соат)дан кўп муддат кийиб юрган бўлса, ҳарам чегараси ичида битта жонлиқ сўйиши етарли. Кийимлар бир нечта бўлиши билан садақа ёки сўйиладиган жонлиқлар сони кўпаймайди.
Шу ўринда эслатиб ўтиш лозимки, эркак киши эҳромдалик ҳолида совқотиб қолса, тикилган кийим кийиб олмасдан, адёлга ўхшаш бирор ёпинчиқ ўраниб олиш ёки кенг кийимни енгига қўлларини киритмасдан, елкасидан ташлаб олиш ҳам мумкин. Буни кийим кийиш деб ҳисобланмагани учун жиноят саналмайди ва каффорот ҳам лозим бўлмайди (“Камолуд дироя” китоби). Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.