Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
15 Июн, 2025   |   19 Зулҳижжа, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:04
Қуёш
04:49
Пешин
12:29
Аср
17:39
Шом
20:01
Хуфтон
21:39
Bismillah
15 Июн, 2025, 19 Зулҳижжа, 1446

Пора берган ҳам, пора олган ҳам дўзахийдир

21.01.2021   2465   5 min.
Пора берган ҳам, пора олган ҳам дўзахийдир

Дунё қийматсиз, охират аҳамиятли бўлгани учун обид ва зоҳидлар ибодатларини ҳар доим сидқу садоқат, вафою ихлос билан адо этганлар. Тунги ибодатларнинг фазилати кўп бўлгани учун туради, ишқ ва шавқ билан уларни бажаради.

Зоҳид – ошиқдир; кунда ҳам, тунда ҳам холисона қилган ибодатлари қалбини нурлантиради, ишқуллоҳни, муҳаббатуллоҳни ҳосил қилади. Юнус Эмро каби кеча-кундуз ёниб-ўртанадиган бир ошиқи содиқ, обиди зоҳид бўлади. Қилган амалининг натижаси шундай бўлади...

Дунёни севгач, инсон бу ҳаётни севади. Агар ҳаётдаги имонсизлар каби елиб-югуришни, ҳаром мол тўплашни, тўс-тўполон, талон-тарож қилишни истаса, хуш кўрса нима бўлади?... Унда кўзни ҳирс пардаси қоплайди, ҳирсга берилиб, ҳаром ишлар қилади, ҳаром молга қўл узатади, бировни шилади, ўғрилик қилади ва ҳоказо.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам қатъий тарзда:

الراشی و لمرتشی في النار

“Пора берган ҳам, пора олган ҳам дўзахийдир”, – дедилар. “Роши” ва “мурташи” “ришват” сўзидан ясалган икки калимадир. Биз “рушват” деймиз. Араблар янада ортиқроқ “ришват” деб атайдилар. Роши-ришват – пора берувчи. Мурташи-ришва – пора оладиган киши. Поранинг тури кўп. Масалан: пора – ҳақи бўлмаган ишни бажариш учун, ишнинг бошида турган раҳбарларни ҳаром йўлга, ғайри қонуний йўлга бошлаш, тўғри йўлдан кўз юмиши, ноҳақлик қилиши учун бериладиган пул ёки бошқа бирор нарса. Натижада ҳар икки томон ҳаром ишга қўл урган бўладилар.

Хоҳ суд, хоҳ солиқ, хоҳ ҳокимият маъмурияти бўлсин, у ерда давлат томонидан ҳар бир фуқаронинг ҳақини ҳисоб-китоб қиладиган, ишчиларига маош берадиган раҳбар ходими бўлади. Бу ходим, албатта, адолатли қонунга кўра ишлаши, ҳар бир фуқаро ҳақини кўз қорачиғидек асраши керак. Лекин пора бериб ўз ишини бажарадиган киши: – “Сен халқ Хақи билан ишинг бўлмасин, лавозимингни ҳам ўйлама. Мен сенга шунча пора бераман. Мени ишимни бажар. Ноҳақ бўлсам ҳам, ишим битсин. Мен сени кўрмадим, сен мени кўрмадинг, тамом, вассалом”, – деб ишини бажариб кетса нима қилган бўлади?

Қонунни, низомни бузган, адолатли қонун мажмуасини ўз фойдасига ишлатган, ҳақсизлик қилиб ишини бажариб кетган бўлади.

Пора олган раҳбар виждонини еган, ноҳақликка, адолатсизликка рози бўлган, ўз манфаатини ўйлаган, халқ ҳақига хиёнат қилган бўлади.

Мана шундай йўллар билан жамиятдаги қонунлар оёқ ости бўлади, ривожланиш оқсайди, ҳақлар топталади, мазлум ва бегуноҳ халқнинг ҳақи ҳимояланмайди. Золимлар халқ пулини, молини, давлат хазинасини, бюджетдаги бойликни талон-тарож қиладилар, халқ манфаатларини асло ўйламайдилар. Қалъа деворидан бирор жойга дарз кетса, бир тешик очилса, қалъа қулагани, ҳовузнинг остки қисми тешилиб, ҳовуз сувлари оқиб кетгани каби, натижада оламнинг таъсис этган низом – қонунлари бузилади, даҳшатли зарарлар юзага келади...

Яъни бундай зарарлар пул-молга ўчлик, хизматчининг ўз вазифасини тўғри бажармаганидан юзага келади, албатта. Аллоҳ бундай адолатсизликни севмайди. Шунинг учун “пора берган ҳам, олган ҳам жаҳаннамга маҳкумдир дейилган...”

Демак, иккиси ҳам  дўзахда куяди. Ундай бўлгандан кейин мўъмин бу ишни қилмайди. Чунки мўъминнинг мақсади Аллоҳнинг розилигини топиш, жаннатга кириш, дўзахга кирмасликдир.

Албатта, дўзахга кирмоқ, дўзахда ёнмоқ инсонларнинг жаҳаннамни яхши тасаввур ва тафаккур қилмаганликлари, теран идрок айламаганликларининг жазосидир... Дўзахга киришни гўё бир поезд бекатидан ўтмоқ, бир ерга бориб келмоқ каби енгил деб ўйлайдилар. Ҳолбуки, инсон бир гугурт донасини қўлида узоқроқ ушлаб турсаю бармоғининг учгинаси куйса, бир неча кунлар оғрийди, чиммиллайди, сув тўплайди, пўсти шилиниб кетади.

Бир гугурт донасининг оловига чидамаган инсонни, куйик дардидан азоб тортиб йиғлаган болани кўз олдимизга келтирайлик! Ана шундан инсоннинг жаҳаннам оловида қандай ёнишини бир тасаввур қилиб кўринг...

Албатта, баъзилар ишонмагандан кейин бефарқ бўладилар ёки дунё ҳирсига берилиб, кўзини ғафлат пардаси қопласа, диний туйғулари заифлашиб дўзахни назар-писанд қилмайдилар... Бундайларни “азизун зунтиқом” – интиқом оладиган, азизу жалил бўлган Аллоҳ жазосини бериши шубҳасиз.

Мана, дунёга муҳаббат қўйиш – ўғрилик, зулм, ҳақсизлик, адолатсизликларнинг қилинишига, жамиятнинг қонун ва низомлари бузилиши сабаб бўлади. Қонун ҳимоячилари ўзини кўрмаганга олади... Ҳақли, мазлум бир чеккада кўз ёши тўкиб қолса, ноҳақ – золим, адабсиз, виждонсиз ишини бажариб юраверади. Жамият учун бундай аҳвол яхши эмас. Жамиятнинг пойдевори адолатдир, золимнинг зулм қилишига имкон бермасликдир. Қонунларни тўғри қўллашдир. Бўлмаса, жамиятга зарар етади. Шунинг учун инсоннинг кўзи тўқ, дунёга ҳирс қўймаслиги лозим...

Мана шу туйғу инсонни ҳаромлардан, ҳақсизликлардан, ўғирликлардан, зулмлардан сақлайди ва уни Аллоҳга йўналтиради, кўз ёшларини тўкдириб ибодат қилдиради. Ошиқи содиқ, фаол бир инсонга айлантиради.

"Ислом ва ахлоқ" китобидан олинди

Мақолалар
Бошқа мақолалар

Қалбингизни забонсиз тошга айлантириб қўйманг!

09.06.2025   7118   4 min.
Қалбингизни забонсиз тошга айлантириб қўйманг!

Ҳар янги куннинг тонгини кўрганингизда қалбингизни зикр ила тўлдиринг. Иймон зикрларига қулоқ тутар экансиз, борлиқ Яратган Зот сари талпинаётганини ҳис қиласиз. Аллоҳ таоло айтади: «...Мавжуд бўлган барча нарса ҳамд билан Унга тасбеҳ айтур...»[1]. Балки уйда, балки кўчада, қаерда бўлсангиз-да, Аллоҳнинг зикрига шошилинг. Зикрларни кўпайтирганингиз сари Аллоҳга бўлган муҳаббатингиз ортиб боради, осмонлару ернинг Холиқи бўлган Аллоҳ таолодек буюк Зот суянчиғингиз эканини англайсиз...

Ушбу мисраларни доим ёдда тутинг:

Гар эрса қалблар Холиқин зикридин мосуво,
Алар жасад ичидин жой олган тош каби гўё.

Қалбингизни забонсиз тошга айлантириб қўйманг.
Тошда на меҳр ва на ҳис бор. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Роббини зикр қиладиган билан зикрдан йироқда бўлган киши худди тирик билан ўлик кабидир” [2],  деганлар.

Яна Набий алайҳиссалом: “Сизларга амалларингизнинг энг хайрлиси ва Султонингиз ҳузурида энг покиза, даражангизни юқорилатадиган, сизлар учун тилло-кумушларни эҳсон қилгандан-да, душманингизга йўлиқиб, унинг бошини танасидан жудо қилишингиз, у ҳам сизнинг каллангизни бўйнингиздан узиб ташлашидан-да яхшироқ амал қайси эканини билдириб қўяйми?!” дедилар. Саҳобалар: ”Ҳа, эй Аллоҳнинг Расули”, дейишди. У зот: У Аллоҳнинг зикридир”,3] дедилар.

Убайд ибн Умайр айтадилар: “Мўминнинг амал дафтаридаги ҳамд ила тасбеҳ – у билан дунё тоғларича тилло судралиб юришидан хайрлидир”.

Набий алайҳиссалом яна бошқа бир ҳадисда: «Аллоҳ таолонинг фазилат излаб кезиб юрувчи фаришталари бўлиб, улар зикр айтиб ўтирилган давраларни излаб юришади. Шу аснода зикр бўлаётган даврани топишса, фаришталар зикр ҳалқасидагилар билан биргаликда ўтиришади ва бир-бирларини қанотлари билан ўраб олишади, шу тарзда зикрдаги кишилар билан дунё осмонининг ораси фаришталар билан тўлиб кетади. Зикр ҳалқасидаги кишилар тарқалиб кетишса, фаришталар осмонга кўтарилиб кетишади.

Кейин Аллоҳ таоло ҳаммасини билиб тургани ҳолда, улардан: “Қаердан келдинглар? – деб сўрайди. Улар: “Биз ердаги бандаларинг олдидан келдик. Улар Сенга тасбеҳ айтяптилар, такбир, таҳлил айтиб, Сенга мақтов йўллаяптилар ва Ўзингдан сўрашяпти”, деб жавоб қайтаришади.

Аллоҳ таоло: “Улар Мендан нимани сўраяпти?” – дей­ди. Фаришталар жавобан: “Сендан жаннатингни сўрашяпти”, дейишади.  Аллоҳ таоло: “Улар жаннатимни кўришганми?” – дея фаришталардан яна савол сўрайди. Фаришталар жавоб бериб: “Йўқ! Эй Яратган Зот!” – дейишади. Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло яна: “Мабодо улар жаннатимни кўрадиган бўлсалар, ҳолат қандай бўлади-я?” – дейди. Фаришталар: “Улар яна Сендан паноҳ тилашяпти”, дейишади. Аллоҳ таоло савол тариқасида: “Нимадан паноҳ беришимни сўрашяпти?” – дейди.

Улар: “Жаҳаннамингдан, эй Яратган Зот!” – деб жавоб қайтаришади. “Улар дўзахимни кўрганми?” – деб сўрайди Аллоҳ таоло. Жавоб қайтариб: “Йўқ!” – дейишади улар.

Аллоҳ таоло: “Улар дўзахимни кўришса қандай бўларкин?” – дейди.

Фаришталар: “Улар яна Сендан мағфират қилишингни сўрашяпти”, дейишади.

Аллоҳ таоло: “Сўзсиз уларнинг гуноҳларини кечирдим, уларга сўровларини ато этдим ва паноҳ тилаган нарсаларидан уларни Ўз паноҳимга олдим”, дейди.

Фаришталар: “Эй Яратган Зот! Улар орасида фалончи, ўта хатокор қул ҳам бор. У ўтиб кета туриб уларнинг олдига ўтириб олди”, дейишади. Аллоҳ таоло шундай дея марҳамат қилади: “Уни ҳам кечирдим! Улар ҳаммажлислари бадбахт бўлмайдиган кишилардир”, дейди»[4]дедилар. 

 


[1]  Исро сураси, 44-оят.
[2]  Имом Муслим ривояти.
[3]  Имом Термизий ривояти.
[4]  Имом Муслим ривояти.