Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
17 Июл, 2025   |   22 Муҳаррам, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:25
Қуёш
05:05
Пешин
12:34
Аср
17:39
Шом
19:58
Хуфтон
21:30
Bismillah
17 Июл, 2025, 22 Муҳаррам, 1447

Адлия вазири: Ҳаром-ҳалол тушунчаси коррупцияга келганда ишламай қолади

21.09.2020   2173   3 min.
Адлия вазири: Ҳаром-ҳалол тушунчаси коррупцияга келганда ишламай қолади

Адлия вазири Русланбек Давлетов иштирокида сентябрь ойида вазирликда коррупцияга қарши кураш тизимининг яратилиши ва бу борада эришилган натижаларга бағишланган матбуот анжумани ўтказилди. «Дарё» мухбири Миролим Исажоновнинг хабар беришича, Давлетов коррупцияга қарши курашда ҳаром-ҳалол диний тушунчасининг самарадорлиги қай даражада эканлиги тўғрисидаги саволга ўз муносабатини билдирди.
«Ҳаром ва ҳалол тушунчаси, албатта, дин муносабатлари билан боғлиқ. Биз бундан фаолиятимизда фойдаланишимиз мумкин. Чунки Ўзбекистон аҳолисининг 90 фоизи мусулмон, ота-онасидан ҳаром-ҳалолни ўрганади, улар ҳаёти давомида тарбия кўради. Аммо бу фақат коррупцияга келганда ишламай қолади. Агар ишлаганида, бундай бўлмасди, сабаби ҳаммамиз мусулмонмиз.
Давлат бошқаруви, коррупция бу бошқа нарса. Ҳаром-ҳалолни кўпинча оддий нарсаларда бажариш жуда зўр. Озиқ-овқатга келганида, бу ҳаром овқат, чунки ҳалол овқатни альтернативи жуда кўп. Ҳаром овқатни четга суриб, ҳалолини истеъмол қилиш мумкин. Лекин коррупцияда альтернатив йўқлиги учун, бу кўп ҳолатларда ишламаяпти. Мусулмон мамлакатларга эътибор қилинг, уларда коррупция билан боғлиқ кўплаб муаммолар мавжуд.
Бирлашган Араб Амирлиги коррупцияга қарши курашда дунё бўйича 23-ўринда турибди. Таҳлил қилсангиз, Дубайда коррупцияга қарши жуда кучли тизим яратилган. Охирги 20-25 йил ичида катта ўзгаришлар қилинди. Бу давлат дунёга машҳур хорижий консалтинг агентликлари ва аудиторларни жалб қилиш орқали уларга миллионлаб доллар бериб, давлат органлари фаолиятини баҳолатади. Улар бу тизимга миллионлаб маблағни бекордан-бекорга сарфлаётгани йўқ.
Агар коррупция фақат ҳаром-ҳалол билан ҳал бўлганида эди, биз қачонлардир бу муаммодан қутулган бўлардик. Аммо шунга қарамай, ҳаром-ҳалол тушунчаси жуда яхши, биз уни болаликдан сингдириб, ривожлантиришимиз керак. Барча динларда бировдан пора олиб, ишни битириш гуноҳ, деб қаралади. Бизнинг Ислом динимизда ҳам бу жуда катта гуноҳ. Шу боис коррупцияга қарши кураш каби ижтимоий мақсадларда мана шундай диний тушунчаларни ишлатишимиз керак. Бу катта ёрдам беради», — деди Адлия вазири.
Давлетов ўз нутқида коррупцияга қарши кураш уни 30 фоизга ҳам қониқтирмаслигини таъкидлади.
«Тизим ичидаги муаммолардан ўзимиз яхши хабардормиз. Билганларимдан бири шуки, гап таъсир қилмайди. Масалан, сиз йиғилиш ўтказасиз, жуда қаттиқ гапирасиз, куюнасиз, ҳатто ўлиб кетасан, қаматамиз, деганиз билан ҳам таъсир қилмайди. Буни қисқа муддатда таъсири бўлиши мумкин. У 10 кундан кейин ҳаётдаги реал муаммоларга дуч келганида сўзларингизни унутади. Шунинг учун ҳар томонлама ўйлашимиз керак: у нимага кўпроқ мойил, унга ойлик кўп тўлаяпмизми ёки йўқми?
Ли Кванг Юнинг битта гапи бор: «Инсофсиз ходимларга кўпроқ ойлик тўлашимизнинг фойдаси йўқ». Нопок ходим катта маошини олиб ҳам шу ишини давом эттираверади. Шу сабабли биз тизимни тозалашимиз ва ҳақиқатан шунга лойиқ бўлган ходимларга оширилган иш ҳақини тўлашимиз керак. Қисқаси, бу борада қиладиган ишларимиз ҳали жуда кўп», — деди Русланбек Давлетов.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Ўзбекистон янгиликлари
Бошқа мақолалар

“Одамларни афв этадиганлар...”

16.07.2025   3099   4 min.
“Одамларни афв этадиганлар...”

Абдурраззоқ Санъоний айтади: Али ибн Ҳусайн розияллоҳу анҳум намоз учун таҳорат қилаётган эди. Шу пайт сув қуйиб турган жория қўлидан обдаста тушиб кетиб, унинг юзига озгина шикаст етказди. Али ибн Ҳусайн бошини кўтариб, жорияга қаради. Жория вазиятни юмшатиш мақсадида Қуръони карим оятларидан ўқиди: “... Ғазабларини ютадиган... (Оли Имрон сураси, 134-оят). Али ибн Ҳусайн розияллоҳу анҳум жимгина жавоб берди: “Ғазабимни босдим”.

Жория оятнинг давомини ўқиди: ...одамлар-ни (хато ва камчиликларини) афв этадиганлардир....

У киши деди: “Мен сени афв этдим”.

Жория оятнинг охирини ўқиди: Аллоҳ эзгулик қилувчиларни севар”.

Али ибн Ҳусайн розияллоҳу анҳум деди: “Бор, сен Аллох йўлида озодсан”.

Абдуллоҳ ибн Ато айтади: “Али ибн Ҳусайннинг бир ғуломи (қули) хатога йўл қўйди ва жазога лойиқ бўлди. Али ибн Ҳусайн қамчини олди. Сўнг у зот бундай оятни ўқиди: (Эй Муҳаммад!) Имон келтирган кишиларга айтинг, улар Аллоҳ кунлари (қиёмат)дан умид қилмайдиган кимсаларни кечириб юбораверсинлар! Шунда (у сабрли) кишиларни қилган ишлари (кечиришлари) сабабли мукофотлагай! (Жосия сураси, 14-оят).

Қул эса деди: “Мен бундай эмасман, мен Аллоҳнинг раҳматидан умидворман ва унинг азобидан қўрқаман”.

Али ибн Ҳусайн розияллоҳу анҳум қамчини ташлаб юборди ва деди: “Сен Аллоҳ йўлида озодсан”.

Мусо ибн Довуд айтади: Али ибн Ҳусайн хизматкорини икки марта чакирди, у жавоб бермади. Учинчи марта чақиргач жавоб қилди. Али ибн Ҳусайн унга деди: “Эй ўғлим, овозимни эшитмадингми?”.

Хизматкор: “Эшитдим”, деди.

Али ибн Ҳусайн сўради: “Нега жавоб бермадинг?”.

Хизматкор: “Сизнинг шафқатингизга ишондим”, деди.

Абдулғофир ибн Қосим айтади: Али ибн Ҳусайн масжиддан чиқиб кетаётган эди. Бир одам келиб уни ҳақорат қилди. Шунда Алининг хизматкор ва қуллари унга ташланишди.

Али ибн Ҳусайн уларни тўхтатди ва бундай деди: “Бас қилинглар, унинг ҳолатига қаранглар”.

Сўнгра ўша одамга деди: “Бизда сиз билмаган яна кўп нарсалар бор. Агар сизга ёрдам керак бўлса, айтинг, ёрдам берайлик”. Ўша одам хатосини англаб, уялди ва ортига қайтди.

Али ибн Ҳусайн уни ёнига чақириб, ўзи кийиб турган чакмонини елкасига ташлади ва минг дирҳам пул бердирди.

Абу Яъқуб Музаний дейди: Ҳасан ибн Ҳасан билан Али ибн Ҳусайн ўртасида бир оз нохушлик бўлиб қолди. Ҳасан бир куни масжидда Али ибн Ҳусайннинг ёнига келди, уни турли сўзлар билан ҳақорат қилди. Али ибн Ҳусайн эса унга бир оғиз ҳам жавоб қайтармади.

Сўнгра Ҳасан чиқиб кетди. Кечаси у алининг уйига борди ва эшигини қоқди. Али ибн Ҳусайн эшикни очиб чиқди. Ҳасан унга:

- Эй ака, агар сиз ҳақиқатан ҳам мен айтганларимдек бўлсангиз, Аллоҳ мени мағфират қилсин. Агар мен ёлғончи бўлсам, Аллох сизни мағфират қилсин, деди ва кетди.

Али ибн Ҳусайн ортидан бориб, етиб олди ва уни оғушига олди. Иккови йиғлаб юборишди. Шунда Ҳасан:

- Қасамки, энди сиз хафа бўладиган бирон иш қилмайман, - деди.

Али эса унга: - Сен ҳам менга айтган сўзла ринг учун ҳалолликдасан,- деди.

Ибн Аби Дунё ривоят қилади: Али ибн Ҳусайннинг хизматкори шошган ҳолда ошхонадан темир печни олиб келаётган эди. Кутилмаганда темир печ тушиб кетди кетди ва нариги томондан пастга тушиб келаётган Али ибн Ҳусайн ўғлининг бошига тегиб, жароҳат етказди. Оқибатда у ҳалок бўлди. Меҳмонлар билан суҳбатлашиб ўтирган Али ибн Ҳусайн ўрнидан сакраб туриб, хизматкорга деди: “Сен озодсан. Бу ишни қасддан қилмаганингни биламан”. Сўнгра Али ибн Ҳусайн маййитни дафн этиш тадоригини кўрди.

Шайх Маҳмуд МИСРИЙнинг “Солиҳ ва солиҳалар ҳаётларидан қиссалар”
номли асаридан Илёсхон АҲМЕДОВ таржимаси.