Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
05 Январ, 2025   |   5 Ражаб, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:24
Қуёш
07:49
Пешин
12:33
Аср
15:27
Шом
17:11
Хуфтон
18:30
Bismillah
05 Январ, 2025, 5 Ражаб, 1446

Ислом Австралияга қандай кириб келди?

19.09.2020   2355   4 min.
Ислом Австралияга қандай кириб келди?

Австралиянинг маҳаллий халқлари ва Toррес бўғози аҳолиси христиан колонизаторлари келишидан анча олдин мусулмонлар билан мунтазам алоқада бўлган. Бугунги кунда ҳам Ислом баъзи аборигенларнинг қалбида акс-садо бермоқда.
Австралиядаги Исломнинг кириб келиш тарихини қитъанинг шимолий қисмидаги Aрнем-Лендр ярим оролида жойлашган қизил қояларга ўйиб ёзилган елканли қайиқларнинг кичик чизмалари билан айтиш мумкин. Бу анъанавий индонезия қайиқлари "прау" сифатида маълум - айнан уларда трепанг ва денгиз бодрингини излаб ривожланаётган Макасар тижорат шаҳридан мусулмон балиқчилар етиб келишган.
Улар биринчи марта Шимолий Австралияда қачон пайдо бўлганлари маълум эмас. Баъзи тарихчилар бу 1750 йилларда содир бўлган деб айтишади. Лекин ғор расмлари устига туширилган ари мумининг радиуглерод таҳлили бу анча олдин бўлган, деб тахмин қилиш имконини берди. Фигуралардан бири 1664 йилгача қилинган кўринади, эҳтимол, бу 1500 йилларга тўғри келар.
Макасардан келган балиқчилар бу ерга ҳар йили Хитой тиббиёти ва ошхонасида ишлатилиши туфайли юқори нархга эга бўлган денгиз бодрингларини йиғиш учун келишган. Мелбурндаги Монаш университети антропологи Жон Бредли сўзларига кўра, бу Австралиянинг халқаро алоқалардаги илк тажрибаси бўлди ва бу муваффақиятга эришди.
Макасарлик баъзи савдогарлар Австралияда қолишди. Ислом ақидаси аборигенларнинг ғор санъатига таъсир этибгина қолмай, балки уларнинг мифологиясига ҳам таъсир кўрсатган. Мисол тариқасида "валита-валита"деган фигурани келтириш мумкин. Исм арабча "Аллоҳ таоло" иборасидан келиб чиққан бўлиб, айнан шу маънони англатади. Маросим эгилишлари мусулмонларнниг саждасига ўхшайди.
Макассар аҳолисининг аборигенлар ва Торрес бўғози ороллари аҳолиси билан савдоси 1906 йилда оғир солиққа тортиш ва оқ рангдан бошқа рангли одамларнинг савдосини чеклаган ҳукумат сиёсати туфайли якунланди. Бир аср ўтгач, Шимолий Австралияда абориген жамоалар Макасар савдогарлар билан биргаликда тарихга ҳурмат, ўзаро ишонч ва ҳурмат бир давр сифатида уни хотирлашади.
Бу Австралияда мусулмонлар ва маҳаллий халқлар ўртасидаги ягона алоқа эмас эди. XIX-XX асрлар оралиғида Жанубий-Шарқий Осиёдан малайлар Австралиянинг шимоли-Ғарбий соҳилидаги Брум шаҳрида инжу саноатида ёлланма ишчилар сифатида Австралияга кела бошладилар. Макасар аҳолиси сингари малайлар ҳам маҳаллий туб халқлар билан турмуш қуришган ва минтақага Исломий диний ва маданий амалиётларни жорий этишган. Бу ўзароҳамкорлик ҳозир Шимолий Австралияда кўплаб оилаларда кузатилмоқда.
26,000 аҳолиси бўлган Алис-Спрингс шаҳри чеккасида Австралия марказида бир масжид бор. Уни "афғон масжид" деб аташади, негаки 1860 ва 1930 йиллар орасида деярли 4000 туя етакчилари ўз туялари билан Австралияга келишган. Уларнинг кўпчилиги Афғонистондан эди, лекин баъзилари Ҳиндистон ва ҳозирги Покистондан ҳам эди. Улар чўл ерларини ривожлантиришда асосий роль ўйнади ва минтақада инфратузилмани яратиш ёрдам беришди.
Уйдан узоқда, афғонистонлик туя етакчилар Марказий Австралия бўйлаб кўплаб қўлбола масжидлар қуришган ва уларнинг кўпчилиги маҳаллий одамлар билан қон-қариндошлик алоқаларини ўрнатишган. Туя етакчилари учун эҳтиёж 1930 йилда ҳамма жойда автомобиль транспорт воситалари жорий этилгандан кейин ғойиб бўлди. Бугунги кунда Алис-Спрингсдаги афғон масжиди асосан Ҳиндистон, Покистон ва Афғонистондан келган муҳожирлар билан тўлиб тошган.
Islamisemya.com маълумотига кўра бугунги кунда тобора кўпроқ аборигенлер Исломни қабул қилмоқда. 2011 йилда Австралияда аҳолини рўйхатга олиш маълумотларига кўра, 1 1140 нафар киши ўзини мусулмон деб атаган. Бу мамлакат аборигенларининг 1% дан камроғини ташкил этади. Эҳтимол, энг машҳур мусулмон - икки карра жаҳон бокс чемпиони Энтони Мандайн ҳислобланади.
Баъзи аборигенлар учун Ислом одатий маданий алоқаларнинг давоми, христианлик эса мустамлакачилик билан боғлиқ. Мусулмон Жастинn Агале айтганидек, "Ислом Фитр ва Тавҳид ҳақида аниқ фикрларга эга ва биз табиат билан уйғун яшашимиз керак".

Бироқ, баъзи аборигенлар учун Исломга мурожаат қилиш янги ҳодисадир. Муҳаммад (номи ўзгартирилган) қачонлардир бошпанасиз эди ва спиртли ичимликларни истеъмол қилар эди, лекин шариат аҳкомлари - мунтазам ибодат, ўз-ўзини ҳурмат қилиш, спиртли ичимликлар, гиёҳванд моддалар, қимор ўйинларни рад этиш – унга зарарли одатлардан қутулиш имконини берди. Энди у барқарор ишга эга.
"Ислом дини билан танишганимда, умримда биринчи марта ўзимни инсондек ҳис қилдим. Ислом динида топган энг жозибали нарсаларимдан бири, бу унинг мукамаллиги ва бутунлигидир", - дейди Муҳаммад.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Дунё янгиликлари
Бошқа мақолалар

Ражаб ойининг рўзасини тутишни унутманг!

4.01.2025   9868   2 min.
Ражаб ойининг рўзасини тутишни унутманг!

ҲАРОМ ОЙЛАРДА РЎЗА ТУТ!

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Ҳаром (ой)ларида рўза тут, сўнгра тарк қил, ҳаром (ой)ларида рўза тут, сўнгра тарк қил, ҳаром (ой)ларида рўза тут, сўнгра тарк қил, деб уч бармоқларини букиб очиб кўрсатдилар” (Имом Абу Довуд ривояти).

 

ҲАДИС ШАРҲИ

Уламолар ҳадисни бундай шарҳлайдилар: “Ушбу ҳаром ой (ашҳурул ҳурум)ларда рўза тутишга даъват этади ва уч кун рўза тутиб, уч кун қолдиришга ишора қилади. Ражаб ойи ҳам ҳаром ойлардан бири ҳисобланади”.

 

ҲАРОМ ОЙЛАРИ ТЎРТТАДИР

Аллоҳ таоло Қуръони каримда бундай марҳамат қилади: “Албатта, Аллоҳнинг китобида ойларнинг сони Аллоҳнинг ҳузурида осмонлару ерни яратган куни ўн икки ой қилиб белгиланган. Улардан тўрттаси (уруш қилиш) ҳаром (ойлар)дир” (Тавба сураси, 36-оят).

 

БУ ОЙДА РАСУЛУЛЛОҲ ҚАНДАЙ РЎЗА ТУТАРДИЛАР?

Усмон ибн Ҳаким розияллоҳу анҳу айтади: “Саид ибн Зубайрдан ражаб ойида турганимизда бу ой рўзаси ҳақида сўрадим. У: “Ибн Аббоснинг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам рўза тутар эдилар, ҳатто оғизларини очмасалар керак, дер эдик. Оғизлари очиқ бўларди, ҳатто рўза тутмасалар керак, дер эдик, деяётганини эшитганман” деди.

 

РАЖАБ ОЙИДА РЎЗА ТУТУВЧИЛАРГА ҚАСР ҚУРИЛАДИ

Абу Қилоба розияллоҳу анҳу айтадилар: “Ражаб ойида рўза тутувчилар учун жаннатда бир қаср бор”.

 

БИР КУНЛИК РЎЗАНИНГ МУКОФОТИ

Абу Саъид Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бир банда Аллоҳ йўлида бир кун рўза тутса, ўша кунги рўзаси сабабли Аллоҳ унинг юзини дўзахдан етмиш йиллик масофага узоқ қилади”, дедилар (Имом Бухорий, Имом Термизий ривояти).

 

САҲАРЛИК-ИФТОРЛИК ВАҚТИ

06 январь – душанба

Саҳарлик вақти (оғиз ёпиш): 06:24
Ифторлик вақти: (оғиз очиш) 17:12

 

ҚАНДАЙ НИЯТ ҚИЛИНАДИ?

Нияти: Холис Аллоҳ учун ражаб ойининг рўзасини тутишни ният қилдим.

 

Даврон НУРМУҲАММАД