01 Май, 2025, 3 Зулқаъда, 1446
01 Май, 2025, 3 Зулқаъда, 1446
Дунё мамлакатларида устозлар куни қандай нишонланади?
Ўқитувчилар куни- бу ҳар бир инсоннинг ҳаётида бемисл аҳамият касб этадиган кишилар- педагогларга ҳурматнинг рамзий кўринишидир. Уларнинг сабри, меҳнати ва иродаси сабаб, болаларда илмга интилиш, қизиқишлар рўёбга чиқади, янги талант ва иқтидорлар юзага келади.
-Францияда Ўқитувчилар куни 5 октябрда нишонланади. Бирон совға бериш урфда эмас. Мактаб маъмурияти ўз ихтиёрига кўра зиёфат столи уюштиради. Бу орқали ўқитувчи ва ўқувчилар эркин мулоқот қилишлари учун имконият бўлади. Ширинликлар ва стол безатиш ота-оналар томонидан ташкил этилади.
-Германияда Устозлар кунида ўқитувчиларга совға бериш одати йўқ. Агар ўқувчи устозини ҳурмат қилиб, ёқтирадиган бўлса, ўз қўли билан бирон нима ясаб совға қилиши ёки табрикнома ёзиб, ҳадя қилиши мумкин.
-АҚШда Миллий ўқитувчи куни май ойининг биринчи ҳафтасида нишонланади. Бу ҳафта ўқитувчиларга миннатдорлик ҳафтаси дея номланади. Хоҳишларига кўра ўқувчилар устозларига гуллар ва конфетлар совға қилишади.
-Польша ушбу санани 14 октябрда нишонлайди. Бу кунда ўқитувчиларга гуллар, ширинликлар совға қилиш бор, унда ҳам ҳар бир ўқувчи эмас, бутун синф номидан. Қимматбаҳо совғалар ҳадя қилиш мумкин эмас. Шу билан бирга ўқувчилар фақатгина синф раҳбарларини табриклашлари мумкин.
-Хитойда устозлар куни 14 октябрда байрам қилинади. Унинг байрам сифатида тайин қилиниши ўқитувчиларинг нуфузи ва аҳамиятини ошириш мақсадида бўлган. Бу кунда мактабларга кўплаб собиқ ўқувчилар ҳам ташриф буюриб, устозларини зиёрат қиладилар, илиқ тилаклар билдирадилар.
-Аргентинада ушбу сана 11 сентябр куни байрам қилинади. Расмий дам олиш куни эълон қилинади, устозлар табрикланади.
-Ҳиндистонда Устозлар куни 5 сентябрда ўтказилади. У куни анъанага кўра, устозлар билан ўқувчилар ўрин алишиб, дарсларни ўқувчилар олиб боришади.
-Англияда ушбу байрамда чой совға қилиш аъанаси бор. “Билимларни мактабда китоб ила, уйда бўлса чой билан жамлагин”, дейилади, инглиз мақолларидан бирида.
Дунёнинг қаерида ва қайси санада бўлмасин, Устозлар куни – ўқитувчи ва педагогларга ҳурмат ва эътибор кўрсатишнинг бир рамзи бўлиб, уларнинг фидокорона меҳнатларига миннатдорлик билдиришдир.
Бобур Аҳмад тайёрлади.
Савол: Биз томонларда ўғил фарзанд учун қилинадиган суннат (хатна) тўйига келиннинг отаси ёки ака-укалари сўқим (сўйиладиган қорамол) олиб боришлари шартдек бўлиб қолган. Ҳатто бу нарса келин тарафдагиларнинг бурчи деган тушунча ҳам бор. Шунинг учун айрим ҳолларда баъзи оталар неварасини суннат тўйига ерини сотиш ёки катта қарзларни олишгача мажбур бўлаяпти. Шу ишлар динимизда борми?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Динимизда хатнани бор эканлиги барчага маълум ва бу учун зиёфат қилиб бериш ҳам бор. Аммо бу нарса фарз ёки вожиб, ҳатто суннат ҳам эмас, балки у айрим саҳобийларнинг шунчаки одати бўлган. Лекин у ҳозирги кунда авж олгандек бемаъни дабдабозлик билан эмас, балки тор доирада камтарона дастурхон ёзиб ўтказилган.
Демак, аслида суннат ҳам бўлмаган ушбу “тўй”га сўқим олиб келиш қиз томоннинг бурчи дейиш мантиқсиз экани кўриниб турибди. Буни жоҳилона ҳою ҳавас ортидан пайдо бўлган хурофот десак, тўғрироқ бўлади. Айнан мана шунақа тайини йўқ “мажбурият”лар туфайли қанчадан-қанча оилалар жабр кўряпти ва ҳатто айрим оилалар “сўқим қилинмагани ёки олиб келинган сўқимнинг кичкиналиги” сабабидан бузилиб кетишгача ҳам бормоқда.
Динимизда ҳадя улашишга тарғиб қилинган. Аммо бу чин юракдан ҳамда берувчига малол келмасдан амалга оширилиши керак.
Шундай экан, куёв томонга юбориладиган новвосларни ҳадя деб бўлмайди. Чунки бу нарса ошкора ёки зимдан қилинган талаб ёки келин томоннинг одамлардан уялиб ёхуд “қизим хижолат бўлмасин”, деб қиладиган “совғаси” бўлади. Куёв томоннинг келин томонга бундай талаблар қўйиши катта хато ва гуноҳ саналади. Қолаверса, чин кўнгилдан берилмаган нарсани ейиш ҳам шубҳали ҳисобланади. Зеро Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар:
لا يحل مال امرئ مسلم الا عن طيب نفسه رواه احمد
“Мусулмон кишининг моли бошқага ҳалол эмас, фақатгина ўзи рози бўлиб, кўнглидан чиқариб берсагина, ҳалол бўлади” (Имом Аҳмад ривояти).
Шундай экан, бундай ишга чек қўйиш лозим. Агар қилмоқчи бўлсалар, куёв томон имкони даражасида ўзлари қилсинлар. Агар имконлари бўлмаса, қайнотани зиммасига юкламасликлари лозим. Имкон бўлмагани учун бу каби эҳсонни қила олмаса, гуноҳкор бўлмайди. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа