Аллоҳ таолога ҳамдлар бўлсинки, бизни яна Рамазонга етказди.
Аллоҳ таоло марҳамат қилганидек, тақводор, гуноҳ ишлардан қўрқадиган бўлишимиз учун Рамазон рўзаси бизларга фарз қилинди. Демак, рўза ибодатини барча шартлари ила, ихлос билан адо этган одамнинг тақводор бўлишига шубҳа йўқ. Шу боис Рамазон мўминлар учун ҳақиқий байрамдир. Рамазон келиши билан ер юзидаги мўмин бандаларгина эмас, балки бутун коинот, барча махлуқотлар беқиёс шодлик билан чулғанади.
Севикли Пайғамбаримиз саллоллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: "Рамазон ойининг кириши туфайли жаннат ўзининг зийнатларини янгилаб, хилма-хил тусга кириб, товланиб туради".
Яъни ҳатто жаннат ҳам бу ойни ўзгача қарши олади. Мана шундай муборак ойда қанча эзгу амаллар қилиб, тоат-ибодатда бардавом бўлар эканмиз, нафсимиз ушбу ибодатларга кўникиши шунча осон бўлади. Чунки, рўзадор нафсини Аллоҳнинг амрига бўйсундириб, мубоҳ бўлган та иий шаҳватларни ҳам тарк қилиши билан тақвоси ортади, нафси жиловланади.
Нафсни жиловлаш тақвонинг асосидир. Шубҳасиз, рўзанинг бошқа жисмоний ва маънавий фойдалари кўп: инсонни сабрга ўргатади, ҳавойи нафси устидан ҳоким этади. Рўза қалбни юмшатади, меҳр-мурувват туйғуларини оширади, кишиларни ночор ва ўкцикларнинг кўз ёшини артишга ва ғамини аритишга ундайди. Рамазон ойида яна барча мусулмон аҳли интиқ бўлиб кутадиган ибодатлардан бири бу таровеҳ намозидир. Аммо, ҳозирги вазиятдан келиб чиқиб, барчамиз уйдамиз. Хўш бундай вазиятда, бу йилги Рамазон ойида ибодатларимизни қандай қилишимиз керак?
1 . Аввало бу ойда бошқа ойлардан ҳам кўпроқ ибодат қилишга шошамиз ва ўзимизга Аллоҳ таолонинг ушбу сўзини шиор қилиб оламиз:
"Рози бўлишинг учун мен сенга шошдим эй, Роббим" (Тоҳа сураси, 84-оят).
2. Барча гуҳоҳларимиз учун Аллоҳ таолога тавба қиламиз, зикр ва дуоларни кўпайтирамиз, Аллоҳ таолодан ушбу мусибатларни аритишини сўраб дуо қиламиз.
3. Қуръони каримни Аллоҳ таоло қодир қилганча ўқиймиз, хатм қиламиз.
4. Муҳтожларга садақа ва эҳсонлар қиламиз, гарчи бир дона хурмо ёхуд бир қултум сув билан бўлса ҳам. Зеро, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Садақаларнинг энг яхшиси Рамазон ойида берилганидир", деганлар.
5. Ота-онамизга янада кўпроқ яхшилик қилишга шошамиз, бу Аллоҳ таолога қурбат ҳосил қилинадиган, у Зотга яқинлаштирадиган ибодатлардандир.
6. Вақтимизни ибодатдан чалғитувчи нарсаларга сарфламасликка ҳаракат қиламиз.
7. Нафл ибодатларни кўпайтирамиз, уйда таровеҳ намозларини ўқиймиз.
8. Яна тезда масжидлар очилиб, намозлар жамоат билан адо қилинишига ишониб, дуоларда бардавом бўламиз. Саҳиҳи Муслимда келтирилишича, Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган қудсий ҳадисда Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: "Агар бандам яхшилик қилишни ният қилса, мен унга яхшилик ёзиб қўяман".
Аллоҳ таоло барчамизга Рамазон ойини муборак қилсин, барчамизни Ўзи рози бўладиган амалларга муваффақ этсин!
Моҳигул ЖЎРАБОЕВА,
Тошкен ислом институти 1-курс талабаси.
Ал-Кисоий ал-Куфий 119/737 йил Куфада дунёга келган.
Тўлиқ исми: Али ибн Ҳамза ибн Абдуллоҳ ибн Баҳман ибн Файрузм ал-Кисоий ал-Куфий. Имом ал-Кисоий ёшлигида илм ўрганишга жуда интиларди, лекин бошланғич даврда муваффақият қозона олмасди. Бир сафар Қуръонни ёд олишда қийналгач, устозига: “Мен ҳеч нарсани ёдлай олмаяпман, чарчадим”, деди.
Устоз унга сабр қилишни ва Қуръоннинг баракасига ишонишни тавсия қилди. Шундан сўнг, Имом ал-Кисоий сабр билан ҳаракат қилиб, Қуръонни мукаммал ёд олди ва кейинчалик машҳур қироат имомларидан бири бўлди. Бу воқеа сабр ва меҳнатнинг самарасини эслатади.
Ҳаёти: Ал-Кисоий Куфада туғилган ва тилшуносликда ҳам, қироатда ҳам юқори мақомга эга бўлган. Ундан нега «Кисоий» деб ном олганлиги ҳақида сўрашганида у, – "чунки мен ҳажда кисода (кийимда) эҳром боғлаганман", деб жавоб берган экан. У асли форс бўлиб, Бани Асад қабиласининг қулларидан эди.
Илмий фаолияти: Унинг асосий устозлари Ҳамза ал-Куфий ва бошқа йирик қироатчилар бўлган. Бундан ташқари Куфа мактабини асосчиси ҳисобланади.
Муоз ал-Ҳарро ва Абу Жаъфар Руасийларда наҳвдан таҳсил олди. Улар-даги илмларни олиб бўлиб, улардан қониқмай қолгач, Басрага келиб Исо ибн Умар, Абу Амр ибн ал-Ало ва Ал-Халил ибн Аҳмаддан илм ўрганган. Қироатни эса Шўба ибн Ҳажжождан таълим олган.
У зот жуда кўп асарлар ҳам ёзган: "Китаб мухтасар фи ан-наҳв" (Наҳвга оид қисқа бўлган китоб), "Китаб ал-ҳудуд фи ан-наҳв" (Наҳвдаги ҳадлар оид китоб), "Китоб ал-қироат (Қироатга доир китоб)", "Китаб ал-адад (Сонларга доир китоб)", "Китаб ихтилаф ал-адад (Сонларнинг ихтилофига оид китоб)", "Китаб ал-ҳуруф (Ҳарфларга оид китоб)", "Китаб маоний ал-Қуръан (Қуръон маънолари ҳақидаги китоб)" каби кўплаб китоблар ёзган.
Наҳвдан Фарро унинг хос шогирдларидан ҳисобланади.
Кисоий 189/805 йил Рой шаҳрида вафот этган.
Маткаримов Нурмуҳаммад,
Ҳадис илми мактаби ўқитувчиси.