Баъзилар “Рўзанинг ҳикмати нима?” ёки “Рўза тутишдан мақсад нима?” деган саволларни берадилар.
Аллоҳ таоло бандаларини нима ишга буюрган ва уларини нимадан қайтарган бўлса, буюк ҳикматга кўра буюриб-қайтаргандир. У Зотнинг барча иши ҳикматдан холи эмас. У Зот Ҳакимдир.
Бирор ибодатни буюришдан кўзланган мақсад баъзан ошкора айтилган бўлса, баъзи ўринларда махфий қилинган. Уламолар бу ҳикматни излаб, ўрганиб, топиб, одамларга баён қилиб берадилар.
Аллоҳ таоло Қуръони Каримда рўзанинг катта ҳикматини баён қилиб шундай деган:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ
“Эй иймон келтирганлар! Сизлардан аввалгиларга фарз қилганидек, сизларга ҳам рўза фарз қилинди. Шоядки тақводор бўлсангиз” (Бақара сураси, 183-оят).
Демак, рўзанинг фарз қилинишидан кўзланган катта мақсад – тақводорликдир.
Хўш, инсон рўза сабабли қандай қилиб тақводор бўлади?
Рўза тутганингизни Аллоҳ таолодан бошқа ҳеч ким билмайди, билолмайди. Рамазонда кундузи ҳеч нарса емай, ҳеч нарса ичмай юрибсиз. Сизни ейиш-ичишдан нима тўсяпти? Бориб муздек сув ичсангиз, сизни бирор инсон кўрмайди-ку! Лекин ичмайсиз. Чунки сизни Аллоҳ кўриб турганини ўйлаганингиз учун ичмайсиз. Ҳа, Аллоҳ мени кўриб турибди деган қўрқув сув ичишдан сизни тўсяпти. Бу муроқабадир. Аллоҳнинг кўриб турганини ҳис этишдир. Инсон Аллоҳнинг кўриб турганини ҳис қилса, Унинг буюрганини қилиб, қайтарганидан қайтади. Бу эса – тақводир.
Рўзадор одам шу рўзаси сабабли покланади, шу рўзаси сабабли тақводор бўлади, шу рўзаси сабабли гуноҳлардан тийилишни ўрганади. Сизни гуноҳ қилишга шароитингиз бор бўлса ҳам, қўлингизни чўзсангиз гуноҳ содир бўлса ҳам шу ишни қилмайсиз. Аллоҳ мени кўриб турибди деб ейиш-ичишдан тийилишда эгаллаган малакангиз гуноҳдан тийилишда ҳам қўл келади.
Шайх Саъийд ибн Муҳаммад Камалийнинг мавъизасидан
ЎМИ матбуот хизмати
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Зайнаб бинти Хузайма онамиз розияллоҳу анҳо Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга жуда ҳам оз вақт яшаганлари ва эрта вафот этиб кетганлари туфайли у киши ҳақидаги маълумотлар оз ва бори ҳам ҳар хиллигини барча тарихчиларимиз таъкидлайдилар. Биз ҳам мазкур маълумотлардан хулоса чиқариб олишга ҳаракат қиламиз.
Зайнаб бинти Хузайма онамиз Маккаи Мукаррамада Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг пайғамбар бўлишларидан тахминан ўн уч йил аввал таваллуд топганлар.
У кишининг оталари Хузайма ибн Ҳорим ибн Абдуллоҳ ал-Ҳилолий деган одам бўлган, оналари Ҳинд бинти Авф ибн Ҳорис ибн Ҳамота ал-Ҳумайрия бўлган.
Зайнаб бинти Хузайма онамиз вояга етгач, Абдуллоҳ ибн Жаҳш розияллоҳу анҳуга турмушга чиққанлар.
Ҳижратга амр бўлганда Зайнаб бинти Хузайма онамиз ҳам ҳижрат этиб келиб, ўз оиласи билан Мадинаи Мунавварада истиқомат қила бошлаганлар.
Бадр урушида Зайнаб бинти Хузайма онамиз ҳам ярадорларга қарашиб, фидокорлик кўрсатганлар.
Ҳижрий учинчи санадаги Уҳуд урушида у кишининг эрлари вафот этди. Шундан кейин Зайнаб бинти Хузайма ёлғиз қолдилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг бу аёлга раҳмлари келиб, у кишининг иддаси чиққач, ўзларига хотин қилиб олдилар. У зот Зайнаб онамизнинг маҳрларига тўрт юз дирҳам бериб, Оиша онамизнинг ҳужралари ёнига у киши учун ҳужра қурдилар. Шундай қилиб, Зайнаб онамиз мўминларнинг онаси деган шарафга ноил бўлдилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Зайнаб онамизнинг сабрлари, жасоратлари, Аллоҳнинг дини йўлидаги фидокорликларини ана шундай тақдирладилар.
Зайнаб онамизнинг лақаблари Уммул Масокин (Мискинларнинг онаси) эди. У киши мискинларга кўп яхшилик қилганлари сабабли мана шу лақабни олган эдилар.
Зайнаб бинти Хузайма онамиз нубувват хонадонида бир неча ой яшаганларидан кейин дорулбақога риҳлат қилдилар. Бу аламли ҳодиса ҳижрий тўртинчи сананинг охирги чорагида бўлди. Ўшанда у кишининг ёшлари ўттизда эди.
Зайнаб бинти Хузайма онамиз розияллоҳу анҳонинг жанозаларини Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ўзлари ўқидилар ва Бақийъ қабристонига дафн қилдилар.
Аллоҳ таоло Зайнаб бинти Хузайма онамиз розияллоҳу анҳодан рози бўлсин!
«Ҳадис ва ҳаёт» китобидан