Рамазон Қуръон ойи. Бу ойда Қуръон нозил бўлди. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳазрати Жаброил алайҳиссаломга ҳар йили Рамазон ойида Қуръонни ўқиб берардилар. Улуғларимиз бу фазилатли ойда қиладиган асосий ишларидан бири Қуръони Каримни хатм қилиш бўларди.
*****
Муҳаммад ибн Исмоил Бухорий раҳимаҳуллоҳ Рамазон ойида кундузи бир хатм, ҳар уч кунда таровеҳ намозидан кейин яна бир хатм қилар эдилар.
*****
Саъид ибн Жубайр раҳимаҳуллоҳ ҳар икки кечада Қуръонни хатм қилардилар.
*****
Зубайд Ёмий Рамазон ойи келса, Қуръонни тиловат қилишга астойдил киришар ва дўстларини ҳам шу ишга жамлардилар.
*****
Валид ибн Абдулмалик раҳимаҳуллоҳ ҳар уч кунда Қуръонни бир марта хатм қилардилар. Рамазон ойида жами ўн етти марта хатм қилишга эришардилар.
*****
Абу Авона айтадилар: “Қатоданинг Рамазон ойида Қуръондан дарс бераётганини кўрдим”.
*****
Қатода ҳазратлари йил давомида Қуръонни ўқиб юриб, ҳар етти кунда бир марта тўлиқ ўқиб чиқардилар. Рамазон ойи келганда, ҳар уч кунда бир марта тўлиқ ўқиб чиқардилар. Рамазоннинг охирги ўн кунларида эса ҳар кеча бир марта тўлиқ ўқиб чиқардилар.
*****
Имом Шофеийнинг шогирдларидан Рабийъ ибн Сулаймон айтади: “Шофеий Рамазон ойида Қуръонни олтмиш марта хатм қилардилар. Яъни ҳар кеча икки мартадан хатм бўларди. Рамазондан бошқа ойларда эса ҳар ой ўттиз мартадан хатм қилардилар”.
*****
Қосим ибн Али отаси Ибн Асокир ҳақларида бундай дейди: “Отам жамоат намозини, Қуръон тиловатини қолдирмас эдилар. Одатда ҳар жума Қуръонни бир марта хатм қилардилар. Рамазонда эса ҳар куни хатм қилардилар”.
1991 йилдан буён фаолият юритаётган Жинна илмий-тажриба станцияси Антарктика қитъасидаги илк намозгоҳ сифатида расман тасдиқланган маскан ҳисобланади. Станция Покистоннинг илмий базаcи бўлиб, мамлакатнинг қутб минтақасини тадқиқ этишга қаратилган саъй-ҳаракатлар доирасида ташкил этилган.
Шарқий Антарктика ҳудудида жойлашган мазкур станция 1991 йилда ташкил этилган бўлиб, илмий ва логистик марказ сифатида хизмат қилиб келмоқда. Станция Покистоннинг Океанография миллий институти томонидан бошқарилади ва музшунослик, денгиз биологияси ҳамда иқлимшунослик бўйича тадқиқотлар олиб борилади.
Станция фаолияти бошланган илк кунларданоқ Антарктикадаги мусулмон мутахассислар ўзларининг ибодатларини бажариб келмоқдалар. Қаттиқ совуқ, ойлаб давом этувчи тунда ҳам улар намозларини мунтазам адо этиб келишган. Илгари вақтинчалик экспедицияларда ҳам айрим одамлар Антарктикадада намоз ўқиган бўлиши мумкин, лекин илк жамоавий намозлар айнан Жинна станцияси доимий фаолият бошлаши билан йўлга қўйилган.
Станциянинг асосий яшаш жойи ичида кичик намозгоҳ ташкил этилган бўлиб, Антарктика минтақасига мос ҳисоб-китоблар асосида қибла йўналиши аниқлигида қурилган.
Антарктика шартномаси бандларида барча тадқиқот станцияларида диний эркинлик ва ибодат ҳуқуқини таъминлаш ва ҳурмат қилиш қайд этилган. Покистон ҳукумати маълумотларига кўра, Жинна Антарктика станцияси ҳозир ҳам фаолият юритмоқда, илмий изланишлар билан бирга мутахассисларнинг диний эҳтиёжлар учун ҳам шароит яратилган.
Мазкур станция Покистон Республикасининг асосчиси — Муҳаммад Али Жинна номи билан аталган.
Тошкент ислом институти катта ўқитувчиси
Пўлатхон Каттаев тайёрлади