Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
08 Сентябр, 2024   |   05 Рабиъул аввал, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
04:36
Қуёш
05:57
Пешин
12:26
Аср
16:52
Шом
18:47
Хуфтон
20:02
Bismillah
08 Сентябр, 2024, 05 Рабиъул аввал, 1446

Аллоҳнинг бандаларидаги энг яқин неъмати...

2.04.2020   2498   8 min.
Аллоҳнинг бандаларидаги энг яқин неъмати...

Ҳозир пайтда  баъзан  нолиш оҳангидаги фикрлар ёки карантин даврини ҳазил-мазах тарзида қабул қилиб, ижтимоий тармоқларда ҳар хил фото, видиороликлар жойлаётган инсонлар ҳам афсуски орамизда топилади. Қизиғи, бундай фикрдаги гап-сўзлар уйда, фарзандлари бағрида соғ-саломат ўтирган кишилар томонидан билдирилмоқда. Ахир, Аллоҳ таоло бундан ҳам аянчлироқ бало-офатни юборишга қодир эди-ку! Бундай ҳолатда барчамиз тинч-хотиржам, қорнимиз тўқ, устимиз бут эканлигининг шукронаси ўлароқ карантин қиодаларининг риоясини қилиб, Яратгандан тезроқ бу вабонинг юртимиздан, бутун мусулмонлар устидан кўтарилиши сўраб дуо қилиб туришимиз зиммамиздаги бирламчи вазифа эмасмикин!

Аллоҳ таоло бундай огоҳлантиради: «Аллоҳ осмонлар ва Ерни яратган ва осмондан сув (ёмғир, қор) ёғдириб, у сабабли сизларга ризқ бўладиган меваларни чиқарган зотдир. У (Ўз) амри билан денгизда сузиб юриши учун кемаларни сизларга бўйин сундирди. Яна дарёларни ҳам сизларга бўйин сундирди. (У) доимо фаолият кўрсатиб турувчи Қуёш ва Ойни ҳам сизларга бўйин сундирди. Яна кеча ва кундузни сизларга бўйин сундирди.

Шунингдек, сизларга барча сўраган нарсаларингиздан ато этди. Агар Аллоҳнинг неъмат(лар)ини санасангиз, саноғига ета олмайсиз. Ҳақиқатан, инсон (ўзига) ўта золим ва (Раббига) жуда ношукрдир» (Иброҳим сураси, 30-34 сураси).

Шарҳ: Ақл билан ўйлаб кўрилса, инсонга берилган неъматлар чексиз. Осмон ва ер, борингки, коинотдаги ҳар бир нарса бўлсин, унинг ўз вазифаси бор. Улар бандаларнинг маишати, таъминоти учун хизматдадир. Қуёш ва ой нурининг то қиёматгача давомийлиги, қор ва ёмғирлар сабабли ўсимликларнинг илдизига қувват етиши ва улардан инсонлар ва бошқа чорва ҳайвонларининг фойланишлари, албатта, Буюк зотнинг раҳматидир. Айниқса, кеча ва кундуз кетма-кет, мунтазамлик билан алмашиб туришида улкан ҳикмат бор («Фатҳул Қодир»).

Банданинг вазифаси, чин дилдан, эй Аллоҳ бизга ато этган неъматларингнинг ҳар бирига шукр этамиз, гарчи кўпларини биз билмаймиз, фақат Ўзинг билгувчисан. Ҳар бир замонда барча шукр этувчи инсонлар ҳам неъматларингнинг ададини ҳисоблай олмайди[1], дейишдир.

Инсонлар ўз зиммасидаги шукр қилиш вазифасидан ғафлатда бўлиши, фақат ўзига бўлган зулмни оширади. Абу Айюб Қураший мовлоси Бани Ҳошимдан ривоят қилади: Ҳазрат Довуд алайҳиссалом бундай нидо қилди: «Эй Роббим, менга ато этган неъматларингнинг энг яқини ҳақида хабар бер? Шунда Аллоҳ таоло ваҳий қилди: Эй Довуд, нафас ол, Довуд алайҳиссалом нафас олди. Айтдики, бу сендаги Мен ато этган неъматларнинг энг яқинидир[2] (Абу Дунё ва Имом Байҳақий ривояти).

Расулулоҳ алайҳиссалом бир кишидан “тунни қандай ўтказдинг”, деб сўради. У икки марта сўраганларида ҳам: “Яхши”, деди ва учинчи мартасида: “Алҳамдулиллаҳ, Ўзига минг бор шукур, яхши ўтказдим” деди. Шунда Расулулоҳ (алайҳиссалом): “Сендан айнан шу жавобни кутган эдим”, дедилар (Имом Муслим ривояти)[3].

Изоҳ: Луғатда, «миннатдорлик, розилик» маьноларини билдириб,  истилоҳда яхшилик қилувчининг яхшилигини мамнуният билан этироф этишига «шукр» дейилади. Шукрни қалб билан эътироф этиб, тил билан етказилади ва ҳаётга амалий тадбиқ этилади. Ана шундагина у инсон мадҳ этилган ҳақиқий шокир бандалардан бўлади. Уламолар, инсон барча нематларни Аллоҳ таолодан деб билиб, унга иқрор бўлиши қалб шукридир. Яратгандан миннатдор бўлиб, унга ҳамду санолар айтиш тил шукридир. Тоат ибодатда давомли бўлиш, солиҳ амаллар қилиш, гуноҳлардан сақланиш  шукрнинг амалдаги тадбиқи бўлади, дейишган.

  Шукрнинг акси эса ношукурлик, яъни нематларга куфроналик билан жавоб қайтариш бўлади.  Ношукрлик мезони ҳирс, исроф, ҳурматсизлик, кибру ҳаво, ҳаром билан ҳалолни ажратмаслик каби ёт иллатларни қилиш билан белгиланади.

Шукр – улуғ ибодат. Аллоҳнинг нематларига шукрона айтиб, етган мусибату балоларга сабрлилик ила муносабатда бўлиш, уф тортмаслик ҳақиқий мўминлик хислатларидан биридир. Ривоятларга кўра, Пайғамбарлардан бири кичик бир тошдан мўл-кўл сув оқиб чиқаётганини кўриб ҳайратга тушганида, Аллоҳ таоло у тошга тил-забон ато этади ва  сўзлай бошлайди: “Одамлар ва тошлар ўтин бўладиган кофирлар учун тайёрлаб қўйилган дўзахдан қўрқинг” (Бақара сураси, 24-оят) – оятни эшитганимдан бери  йиғлайман, дейди. Пайғамбар у тошни дўзахдан қутқариши учун Аллоҳ таолога ёлворди. Аллоҳ таоло ҳам уни дўзахдан қутқарганининг хабарини берди. Лекин бир муддатдан кейин яна шу ердан ўтган Пайғамбар ўша тошнинг яна йиғлаётганини кўрди ва: “Энди нега йиғлаяпсан” деб сўради. Шунда тошдан: “Олдин сен кўрганинг қўрқув кўз ёшлари эди, энди буниси, шукр ёшларидир”, деган овоз эшитилади[4]

Неъматларга шукр қилиш, уларни қадрлай билиш неъматлар давомийлигига, зиёда бўлишига олиб келади. Шайх Саъдий: “Бир нафасга икки марта шукр айтиш вожибдир”, дея нафас кирсаю қайтиб чиқмаса ёки чиқсаю қайтиб кирмаса, инсон ҳалок бўлишини таъкидлайди”[5].

Инсониятга  ато этилган нарсалар ҳисоб-китобсиз, ниҳоясиздир. Аъзоларимизнинг ҳар бири  ўз вазифасини бажариш билан машғул. Кўриш, сезиш, таъм билиш, эшитиш, сўзлаш, ҳаттоки тукларнинг ҳам муайян бир фаолияти бор. Агар улардан бирининг фаолияти сустлашса ёки тўхтаса, бошқа аъзоларга ҳам нуқсон етади. Бу Аллоҳ таолонинг инсон жисмини бир-бирига мутосиб сувратда яратганининг белгисидир. Пайғамбаримиз алайҳиссалом жасадни ҳақиқий мўминларнинг хислатига менгзаши ҳам бежиз эмас. Яъни, танадаги бир аъзонинг шикояти бутун вужудни зирқиратгани каби мусулмонлар ҳам бир-бирининг ҳолидан хабардор бўлиб туриши, агар муаммо пайдо бўлса, бошқасининг виждони қийналиб, ёрдамга ошиқиши лозим бўлади. Айниқса, бугунги ҳолатимиздагидек, пайтда ишсиз, мардикорлик билан оиласига кунлик егулик қилиб оила тебратаётган камбағал кишиларнинг ёки боқувчиси йўқ ёлғиз қариялар, ожизалар бўлсин, уларнинг рўзғорига ёрдам улашишимиз ҳақиқий мўминлигимиз белгисидир.

Такрор айтмоқчимиз, егани таоми, кийгани кийими, ётгани бошпанаси бор, хонадони тинч инсоннинг тили шукр қилишдан толмаслиги лозим. Бироқ негадир шукр қилишга қотиб қолган бу тилларимиз, ҳеч бўлмаганда жим туришни ҳам қойиллатолмайди. Аксинча, ўзимиз сезмаганимиз ҳолда нолинишга одатланиб қолганмиз. Мўминликка даъвоимиз катта, аммо бандаликнинг биринчи талаби бўлган  шукрга келганда, мудом сусткашмиз. Ахир, шукр қилишга буюрилмаганмизми?!  Ота-боболаримиз шукр ва сабрда ҳаммага ўрнак бўлишмаганми?! Дунёни коронавирус балоси ўраб турган бир пайтда айрим мамлакатлардагидек, кунига юзлаб, ҳатто мингга яқин фуқароларнинг ҳалок бўлаётгани ҳам ибрат назари қарашга ундамаяптими? Ахир карантин қоидалари ҳам сизу бизнинг саломатлигимиз учун эканини наҳот ҳис этмасак! Олдинига сабабини қилиб қўйиб, сўнг Аллоҳ таоло таваккал қилиш эътиқодимиз тақозаси-ку! Ниқоб тақиб юриш, қариндош-уруғларникига бир муддатга бормай, телефонда алоқа қилиб туриш бир умрга эмас, балки вақтинчалик эканига нега ўйимиз етмаяпти?..

Дуо қилайлик, бу дард-балони Аллоҳ таоло бошимиздан тезда кўтарсин! Бемор бандаларига Ўзи шифои том ато этсин!

 

Абдувоҳид ЎРОЗОВ,

Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази катта илмий ходими

 

 

[1]Муҳаммад ибн Али ибн Муҳаммад Шавконий. Фатҳул қодир, 3/150. Байрут: Дорул вафо.

[2] Муҳаммад ибн Али ибн Муҳаммад Шавконий. Фатҳул қодир, 3/152. Байрут: Дорул вафо.

[3] Усмонхон Алимов. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг муборак васиятлари, т: 1, Мовароуннаҳр; Тошкент – 2017 йил.

[4] Абу Ҳомид Ғаззолий. “Мукошафатул қулуб” асари.

[5] “Гулистон” асари муқаддимаси.

Мақолалар
Бошқа мақолалар
Мақолалар

ЭЪТИБОР, ЭҲТИРОМ ВА ЭЪЗОЗ

6.09.2024   1141   10 min.
ЭЪТИБОР, ЭҲТИРОМ ВА ЭЪЗОЗ

Дил изҳори

Аллоҳ таолога беадад шукрлар бўлсинки, юртимиз мустақиллигининг 33 йиллигини катта хурсандчилик билан кутиб олдик. Бугун ҳар бир гўшада байрам шукуҳи ҳукмрон. Бу айём ўзини шу Ватан фарзанди деб билган ҳар бир инсон учун қадрли, азиз ва мўътабар. Чунки у бизга ўзлигимиз, инсоний ҳақ-ҳуқуқ ва қадр-қимматимизни бахш этди.

Энг улуғ, энг азиз байрам арафасида Президентимиз фармонларига мувофиқ турли соҳа вакиллари фахрий унвон, орден ва медаллар билан тақдирланди. Шундай фидойи юртдошларимиз қаторида уч нафар имом-хатиб “Имом Бухорий” ордени билан мукофотлангани барча диний соҳа вакилларини бениҳоя хурсанд қилди. Айтиш жоизки, яқин ўтмишда имом-хатибларга бу даражада эҳтиром кўрсатилмаган.  Ушбу қувончли воқеа янги Ўзбекистонда ислом дини ва соҳа ходимларига қаратилаётган эътиборнинг яна бир ёрқин ифодаси бўлди.

Имом-хатиблар юксак мукофотларни 30 август куни Кўксарой қароргоҳида давлатимиз раҳбаридан қабул қилиб олди. Қуйида уларнинг дил сўзлари билан танишасиз.

Маърифий соҳада илмий асос яратилмоқда

— Бугун мен жуда ҳам шодман. Мана шундай улуғ мукофотни шахсан давлатимиз раҳбарининг ўзидан қабул қилиб олиш менга юксак шараф бўлиш билан бирга, катта масъулият ҳам юклади. Мамлакатимизда Президентимиз  раҳбарлигида барча соҳаларда инсон қадри ва унинг шаънини юксалтириш борасида олиб борилаётган изчил ислоҳотларнинг самараларини бирма-бир санаб адоғига етиш мушкул.

Ўзбекистон замини ислом илм-фани ва маданиятининг қадимий бешикларидан бири ҳисобланади. Халқимизнинг бой тарихий, илмий, маънавий меросини ҳар томонлама ўрганиш, жаҳон ҳамжамиятига кенг танитиш, энг муҳими, ислом динининг асл инсонпарварлик моҳиятини чуқур очиб бериш мақсадида юртимизда Имом Бухорий, Имом Термизий, Имом Мотуридий, Имом Насафий каби буюк алломаларимизнинг бебаҳо илмий мактабини ўрганиш ва тадқиқ этиш учун илмий-тадқиқот марказлари фаолияти кенг йўлга қўйилди.

Динимизни илмий жиҳатдан ўрганишни ривожлантириш мақсадида Ўзбекистон халқаро ислом академияси, Бухорода Мир Араб олий мадрасаси, Самарқандда Ҳадис илми мактаби ва Сурхондарёда Имом Термизий номидаги ислом институти ҳамда шу номдаги мадрасага асос солинди. Самарқандда Имом Бухорий, Сурхондарёда Имом Термизий, Тошкентда Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот марказлари ташкил этилди. Уларда талабалар ва ёш тадқиқотчилар буюк аждодларимизнинг бой меросини ўрганиш ва тадқиқ этиш баробарида замонавий илмларни ҳам ўзлаштириб, етук олим бўлиб камол топади. Шулар қаторида турли ҳудудларда ҳадис, калом, тасаввуф, фиқҳни ўрганишга ихтисослашган илмий мактаблар, хусусан, бизнинг вилоятимизда ҳам тасаввуф илми мактаби фаолияти йўлга қўйилгани диний-маърифий соҳада янги давр бошлаганидан дарак беради.

Қувонарлиси, мамлакатимиз раҳбарининг ташаббуси билан Бухоро Арк қўрғони яқинида Мир Араб олий мадрасасининг янги биноси барпо этилди ва фойдаланишга топширилди. 200 ўринга мўлжалланган олий мадрасада Қуръони карим, ҳадис, фиқҳ ва тасаввуф илмлари, хорижий тиллар пухта ўргатилади. Бугунги кунда 100 нафардан ортиқ талаба замонавий жиҳозланган ўқув хоналари, кутубхона, фаоллар зали, талабалар ётоқхонаси ва спорт залида малакали устозлардан таълим олмоқда.

2021–2024 йилларда вилоятимиздаги 15 та масжиднинг янгитдан қуриб фойдаланишга топширилгани, 42 та масжидда эса йирик таъмирлаш ишлари олиб борилгани мамлакатимизда муборак динимизга қаратилаётган алоҳида эътиборнинг исботидир.

Мустақиллик байрами арафасида шундай улуғ эътирофга сазовор бўлиш, менга чексиз ғурур бағишлади. Келажак авлодни янги Ўзбекистоннинг чинакам бунёдкори қилиб тарбиялаш, халқимизнинг маданий-маърифий, диний-ахлоқий дунёқарашини бойитиш йўлидаги фаолиятимда бу мукофот менга қанот бағишлайди, дея ишонч билан айта оламан.

Жобир домла ЭЛОВ,

Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг

Бухоро вилоятидаги вакили,

Бухоро вилояти бош имом-хатиби,

Мир Араб олий мадрасаси ректори

* * *

Аждодларимизнинг ўлмас мероси чуқур ўрганилмоқда

— Бугун жуда бахтиёрман. Энг улуғ, энг азиз байрам — мустақиллигимизнинг 33 йиллиги арафасида давлатимизнинг энг юксак мукофотларидан бири “Имом Бухорий” ордени билан тақдирланганимдан қувончим чексиз, сўз билан таърифлашга ожизман. Президентимиз ташаббуси билан таъсис этилган орденга биринчилардан бўлиб лойиқ кўрилганимдан, юксак мукофотни давлат раҳбарининг ўз қўлидан олганимдан бошим кўкка етди.  

Турли соҳаларда эришилаётган барча ютуқлар ватанимизда ҳукм сураётган тинчлик ва осойишталик, одилона сиёсат натижасидир. Ислом дини илмлари ривожига беқиёс ҳисса қўшган буюк ватандошларимизнинг улкан илмий меросини янада чуқур ўрганиш, табаррук зиёратгоҳ ва қадамжолар, кўҳна масжид ва мадрасаларни обод қилиш борасида кенг кўламли ишлар амалга оширилмоқда. Вилоятимизда ўнлаб янги масжидлар қурилди, мавжудларида қайта қуриш ва таъмирлаш ишлари олиб бориляпти. Мисол учун, бир вақтлар йўқ бўлиб кетиш арафасида турган Абул Муин Насафий зиёратгоҳини бугун бутун дунё сайёҳлари  катта завқ ва ҳайрат билан томоша қилмоқда.

Мазкур мажмуада Абул Муин Насафий илмий меросига бағишлаб ўтказилган халқаро илмий-амалий конференцияларда Туркия, Миср, Франция, Россия, Бангладеш, Қозоғистон, Тожикистон, Қирғизистон каби давлатлардан юзлаб олим ва каломшунос мутахассислар иштирок этиб, юртимизда эътиқод эркинлигини таъминлашга қаратилаётган эътиборни юксак баҳолади. Шунингдек, Касби туманидаги Султон Мир Ҳайдар, Китоб туманидаги Хўжа Илм Кони ва Мавлоно Дарвеш Муҳаммад Вахшуворий, Қамаши туманидаги Лангар ота мажмуаларини реконструкция ва реставрация қилиш ишлари амалга оширилди.

Мустақилликнинг дастлабки йилларида муборак ҳаж амалини адо этишга муяссар бўлган ватандошларимиз сони бармоқ билан саноқли бўлган. Бугунги кунда виждон эркинлиги ва диний-маърифий муҳит барқарорлигини таъминлашга қаратилаётган алоҳида эътибор туфайли уларнинг сони 15 мингдан ошди. Жорий йилда фақат Қашқадарё вилоятининг ўзидан 801 нафар фуқаро ҳаж амалларини бажариб келди.

Ҳаж мавсумида Президентимиз ҳожилар ҳолидан хабар олиб, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари билан телефон орқали мулоқот қилгани нафақат ҳаж зиёратига борганларни, уларнинг оила аъзоларини, барча мўмин-мусулмонларимизни беҳад қувонтирди.

Бундай ғамхўрликдан руҳланган ҳожиларимиз, вилоятимиздаги барча жоме масжидлар имом-хатиблари ва уларнинг ноиблари “Янги Ўзбекистон фидойиси бўлиб, маънавият тарғиботчисига айланамиз” шиори остида хайрли амалларни бажаришмоқда.

Раҳматулло УСМОНОВ,

Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг

Қашқадарё вилоятидаги вакили,

вилоят бош имом-хатиби

* * *

Юксак маънавий-ахлоқий жамият барпо этиш йўлида

Кўксарой қароргоҳида мамлакатимизда кўзга кўринган илм-фан, таълим, соғлиқни сақлаш, адабиёт, маданият вакиллари қаторида давлат мукофоти билан тақдирланганим менга чексиз фахру ифтихор бағишлади.

Яратганга беҳад шукрлар бўлсинки, юртимизда Истиқлол байроғи остида халқимизнинг юрт равнақи йўлидаги азалий истакларини рўёбга чиқа бошлади. Бу, албатта, ўз-ўзидан бўлиб қолмайди. Давлатимиз раҳбари бошчилигида жамият ҳаётининг барча жабҳаларида олиб борилаётган ислоҳотларнинг туб моҳияти, энг аввало, инсон манфаатига қаратилган бўлиб, уларнинг негизида фаровон турмуш, илм-фан равнақи, юксак маънавий-ахлоқий, илмий-ижодий салоҳиятни янада юксалтириш ва ривожлантириш ётади.

Бугун шу мақсадда диний-маърифий соҳада амалга оширилаётган улкан ислоҳотлар, эришилаётган ютуқлар мақтовга лойиқ. Жумладан, Президентимиз ташаббуси билан Имом Бухорий меъморий мажмуаси юксак даражада ва  маҳобатли шаклда бунёд этилмоқдаки, у бир неча асрлар давомида юртимиз ва дунё мўмин-мусулмонлари учун руҳий-маънавий озиқа оладиган муҳташам даргоҳга айланади. Шунингдек, келажак авлод учун бир неча юз йиллар зиё сочадиган, ёшларга илм-маърифат нурини таратадиган осори-атиқа бўлади.

Давлатимиз етакчиси раҳбарлигида бунёд этилаётган ва Учинчи Ренессанс пойдевори, дея таърифланаётган Ислом цивилизацияси маркази ҳам буюк алломаларимизнинг жаҳон тамаддунига қўшган ҳиссаларини дунё ҳамжамиятига намоён этадиган, ислом маърифатини кенг тарқатадиган ва ёшларни улуғ алломаларга муносиб авлод қилиб тарбиялайдиган маърифат кошонаси бўлиб асрлар оша хизмат қилди, инша Аллоҳ.

Мана шу ўзгаришлар кўз ўнгимда рўй бераётгани ва ўзим ҳам унда иштирок этиб, улкан савобли ишларга сабабчи бўлаётганимдан фахрга тўламан. Бундан ўттиз йил олдин Фарғона вилоятининг Қувасой шаҳрида янги қурилган жоме масжидининг имом-хатиби сифатида ўз фаолиятимни бошлаганман. Истиқлолнинг илк даврларида вилоятимизда бор йўғи 4 масжид бор эди. Улардаги шарт-шароитлар ҳақида сўз юритишнинг ҳожати ҳам йўқ. Бугун вилоятимизда 200 дан ортиқ масжид фаолият юритяпти. Уларнинг барчаси замон талабига мос тарзда таъмирланган, бинолари янгидан бунёд этилиб, намозхонлар учун барча шароитлар ҳозирланган.

Яна бир таъкидлаш жоиз бўлган воқеа имом-хатиб ва диний соҳа ходимларининг жамиятдаги ўрни мустаҳкамланди. Олдинлари  фақат тўй-маъракалардагина кўриниш берадиган имомларимиз бугун юртимизда олиб борилаётган ислоҳотларда, уни халққа етаказишда астойдил фидойилик кўрсатмоқда. Айниқса, ёшларимизни ёт ғоялар таъсиридан асраб-авайлаш, ҳанафий мазҳабига хос диний тушунчаларни тарғиб қилиш, диндошларимиз тўғри йўлда юриши учун олиб борилган маънавий-маърифий ишларда бевосита иштирок этаётганимдан беҳад хурсандман. 

Камтарона меҳнатим юксак қадрланишидан, “Имом Бухорий” ордени билан тақдирланганимдан беҳад миннатдорман. Аслида бу мукофот нафақат менинг, балки бутун Фарғона вилоятида фаолият кўрсатаётган барча имом-хатиб ва ноибларнинг улкан меҳнати натижаси, деб ҳисоблайман.

Биз, дин пешволари бундай эътибор ва эҳтиром олдида қарздорликни мудом ҳис этамиз. Бунга жавобан юртимиз тинчлиги ва аҳоли фаровонлиги йўлида янада куч-ғайрат ва фидокорлик билан хизмат қиламиз. Шунингдек, давлатимиз раҳбари томонидан олиб борилаётган ислоҳотлар бардавом бўлишини доимо Раббимиздан сўраймиз. Зеро, Аллоҳ таоло Қуръони каримда: “Менга дуо қилинг ва сизга ижобат қилурман...”, деб марҳамат қилган.

Алишер НАИМОВ,

Фарғона вилояти бош имом-хатиби ўринбосари,

Қувасой шаҳар бош имом-хатиби

Мақолалар