Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
18 Апрел, 2025   |   20 Шаввол, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
04:15
Қуёш
05:39
Пешин
12:27
Аср
17:08
Шом
19:09
Хуфтон
20:28
Bismillah
18 Апрел, 2025, 20 Шаввол, 1446

Мотуридия таълимоти

03.10.2019   11807   2 min.
Мотуридия таълимоти

Абу Мансур Мотуридийнинг тўлиқ номи Абу Мансур Муҳаммад ибн Муҳаммад ибн Маҳмуд ал-ҳанафий ал-Мотуридий ас-Самарқандийнинг кўпроқ манбаларга қараганда 870 йилда Самарқанднинг Мотурид қишлоғида (ҳозирги Жомбой тумани) туғилган.
Абу Мансур Мотуридий сунний эътиқодидаги икки йирик таълимотлардан бири бўлмиш мотуридия таълимотининг асосчиларидан ҳисобланади. Фиқҳ олими, калом илмининг мотуридийлик оқими асосчиси. «Имом ал-ҳудо» («Ҳидоят йўли имоми»), «Имом ал-мутакаллимин», («Мутакаллимлар имоми») номлари билан улуғланган.
Мотуридийлик ақидавий йўналишини кенг қулоч ёзиши, хусусан
усмонийлар давлати даврига тўғри келади.
Мотуридийнинг кўплаб асарлари мавжуд бўлиб, бу асарларни
мавзуларга кўра номларидан келиб чиқиб уч қисмга бўлиш мумкин:
1. Тафсир:
Мотуридийнинг “Таъвилот ал-аҳли сунна” ёки “Таъвилот ал-Қуръон” номи билан танилган тафсири бўлиб, бу китоб Мотуридия ақидасида маълум-у машҳур бўлиб, Мотуридия ақидавий йўналишидаги кишилар учун бу тафсир аввалда ҳам, кейин ҳам бемисл деб саналган.
2. Калом илми:
1. “Китоб ат-тавҳид” Мотуридийнинг бу китоби калом илмига оид асарларининг энг аҳамиятга моликлиги ҳисобланади. Бу асарда у зотнинг калом илмига тегишли қарашлари қарор топган ва яна энг муҳим эътиқодий масалаларни баён қилган.
2. Ақида бўйича рисолалар.
3. Рисола фил имон бу рисолани Абу Муъин Насафий Тамҳид китобида зикр этади.
4. Мақолот: Мотуридийнинг “Мақолот” китоби дастлабки “Мақолот” жанридаги китоблардан ҳисобланади. Бироқ китоб бизгача бирон-бир нусхаси бизгача етиб келмаган.
5. Баён ваҳмий ал-муътазила;
6. Радд таҳзибий ал-жадал;
7. Радд ваидий ал-фусақ;
8. Радд аваилий ал-адилла;
9. Радд ал-усул ал-ҳомсат ила Аби Муҳаммад Боҳилий.
3. Усул ал-фиқҳ.
Мотуридия ва ашъария таълимотларига бир-бирига жуда ҳам яқин. Ушбу ўзаро яқинлик, ораларидаги иттифоқ ва келишувни вужудга келтиради. Натижада ҳар иккаласи «Аҳли сунна-вал-жамоа» йўналиши бўлиб танилган икки тоифага айланди.
Мотуридий ўз таълимотини анъаналарини ва илмий асарлари билан
Мовароуннаҳр илоҳиёт мактаби ривожланишига катта улуш қўшди.
Илоҳиёт илмлари тўла шаклланиб камол топишига хизмат қилди. Уларни
қайта ишлаб чиқиб, маълум тизимга солишдек бир ишни амалга оширди ва
ҳанафий талимотини Ўрта Осиё халқларининг урф-одатлари билан
боғлиқлигини ўз қарашлари орқали кўрсатиб берди. Унинг таълимоти
ислом динининг буюк ақидавий оқимидан бири сифатида танилди.
Машҳур турк олими Тошкуброзоданинг таъкидлашича: «Аҳли-суннавал жамоа»да калом илми раислари икки киши бўлиб, улардан бири Ҳанафий иккинчиси Шофиъийдир. Ҳанафий Абу Мансур ал-Мотуридий Шофиъий эса Абул Ҳасан Ашъарийдир”.
Кўриниб турибдики, бизнинг диёрларимизда ақида масалаларида мотуридия таълимотларига амал қилинади.

Муҳаммадийхон Ҳожиев

Асака тумани «Мирзахолиқ ота» жоме масжиди имом хатиби

Мақолалар
Бошқа мақолалар
Янгиликлар

Меҳр-мурувват ва илиқ таассуротларга бой тадбир 

18.04.2025   257   3 min.
Меҳр-мурувват ва илиқ таассуротларга бой тадбир 

Шу йил 16-17 апрель кунлари Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосарлари Зайниддин домла Эшонқулов ва Обиджон Кадировлар Қашқадарё вилояти Шаҳрисабз шаҳрида бўлишди. 

Ташриф аввалида Қашқадарё вилояти ҳокими ўринбосари Фарҳод Кушаков ва  вилоят бош имом-хатиби Раҳматилло домла Усмоновлар ҳамроҳлигида Шаҳрисабз “Мурувват” ногиронлиги бўлган шахслар учун аёллар интернат уйига бориб, зарурий маҳсулотлар хайриялар қилинди. 

Шунингдек, Китоб туманидаги “Хожа Бухорий” ўрта махсус ислом таълим муассасаси устоз ва талабалари билан учрашув ўтказилди.Унда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг ўринбосари Зайниддин домла Эшонқулов маъруза қилиб, ёшликда илм олишнинг фазилати, илм нафақат тараққиёт, балки маънавий камолотнинг ҳам асоси эканлиги борасида батафсил тўхталиб ўтди. 

Шундан сўнг Шаҳрисабз шаҳридаги “Сирожиддинхон Бурҳониддинхон ўғли” жоме масжидида Ўзбекистон мусулмонлари идораси мутахассислари, Қашқадарё вилояти вакиллиги раҳбарияти, туман бош имом-хатиблари ҳамда отинойилари, шунингдек, Шаҳрисабз шаҳридаги масжид имом-хатиблари, ноиблари, отинойилар, “Ҳаж-2024” зиёратчилари ва маҳалла раислари билан учрашув ўтказилди.

Шунингдек, Шаҳрисабз шаҳридаги муаммоли хонадонларга кириб, улардан ҳол-аҳвол сўрадилар. Ёт ғоялар таъсирига мойил бўлганлар ва  ижтимоий ҳимояга муҳтожлар билан маънавий-маърифий суҳбатлар қилинди. Келишмовчилик ва жанжаллар сабабли нотинч бўлиб турган оилалар ўрганилиб, уларга насиҳат қилинди. Нотинчлик сабабларини бартараф этиш, аразлашганларни яраштириш чоралари кўрилди. Муаммолари ўрганилиб, таклиф, фикр, мулоҳазалари тингланди. Умумий ҳисобда 150 та оилага кириб, маънавий-маърифий тарғибот ҳамда амалий ёрдам тадбирларини олиб борилди. 

Ногиронлиги бўлган ва касалманд, эҳтиёжманд фуқаролар, шунингдек, табаррук ёшдаги қариялар яшайдиган оилаларга кирилиб, улардан кўнгил сўралди, совға-саломлар берилди, даволаниш ва дори дармон учун моддий ёрдам кўрсатилди. Ҳомийларни жалб қилган ҳолда эҳтиёжмандларга озиқ-овқат маҳсулотлари тарқатилди. Улар орасидан ўта ночор бўлганларининг моддий таъминотидан хабардор бўлиб туриш режалаштирилди.

Қашқадарё вилоятининг шаҳар ва туман бош имом-хатиблари Шаҳрисабз шаҳридаги масжидларда пешин намозини адо қилиб,  йиғилган қавмга “Юртимизда бўлаётган ислоҳотлар”, “Инсон қадри улуғ”, “Интернетдаги хатарлардан огоҳ бўлайлик”, “Ёт ғоялар таъсиридан сақланайлик”, “Тинчлик олий неъмат”, “Шукроналик фазилати”, “Масжидларни обод қилиш”, “Ислом - бағрикенглик дини”, “Фарзанд тарбиясига барчамиз масъулмиз”, “Ёшлар - келажагимиз”, “Ҳусни хулқ”, “Қўни-қўшничилик одоблари” каби долзарб мавзуларда маърузалар қилишди. 

Тадбирлар давомида “Яшил макон” умуммиллий лойиҳаси амалий тарғиб қилинди. Шаҳрисабз шаҳридаги барча масжидлар ҳудудида мевали ва манзарали дарахт кўчатлари ўтқаздилар. Зеро, Ислом динида ҳам дарахт экиб боғ яратиш савобли амаллардан ҳисобланади.  Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ўз умматларига деҳқончилик, хусусан кўчат экишга тарғиб қила туриб шундай деганлар: “Агар қиёмат бўлиб қолса ва биронтангизнинг қўлида хурмо дарахти бўлса, бас, уни экиб олсин” (Бухорий ва Аҳмад ривояти). 

Албатта, бу каби тадбирлар  юртимизда аҳиллик ва ҳамжиҳатликни янада мустаҳкамлайди. 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Қашқадарё вилояти вакиллиги 
Матбуот хизмати

Меҳр-мурувват ва илиқ таассуротларга бой тадбир  Меҳр-мурувват ва илиқ таассуротларга бой тадбир  Меҳр-мурувват ва илиқ таассуротларга бой тадбир  Меҳр-мурувват ва илиқ таассуротларга бой тадбир  Меҳр-мурувват ва илиқ таассуротларга бой тадбир  Меҳр-мурувват ва илиқ таассуротларга бой тадбир  Меҳр-мурувват ва илиқ таассуротларга бой тадбир  Меҳр-мурувват ва илиқ таассуротларга бой тадбир  Меҳр-мурувват ва илиқ таассуротларга бой тадбир  Меҳр-мурувват ва илиқ таассуротларга бой тадбир 
Ўзбекистон янгиликлари