Аслида, инсонлар ўқишни жуда яхши кўради. Амалиёт шуни исботладики, шаҳарларда қад ростлаган кутубхоналар доимо одамлар диққат марказида бўлиб келади. Интернет ривожланиб бориши ва катталарнинг ёшлар саводсизлигидан доим нолишига қарамай, биз ҳали ҳам билим томон интиламиз. Айниқса, билим манбаи сифатида мана бундай ёрқин архитектура дурдоналари қад ростланган бўлса.
Боязид давлат кутубхонаси, Истанбул
Бино 1506 йил қурилган бўлиб, йўл бўйидаги карвонсарой сифатида хизмат қилган. Фақатгина 19 аср охирига келиб у давлат кутубхонасига айланади. Яқиндагина архитектура ёдгорлигини янгилаш ишини Tabanlioglu студиясининг мутахассислари ўз бўйнига олди ва сақланиб қолган мумтоз намуна билан озгина замонавий дизайнни уйғунлаштирди.
Венессла, Норвегия
Норвегиянинг Vennesla кутубхонаси коинот порталидек кўринишга эга. Ҳар бир бўрттирма бўлинмаларнинг ўз ёритгичи мавжуд бўлиб, у ҳар бир ташриф буюрувчига айни дақиқанинг ғалати, омонат ҳиссиётини улашади. Товушларни ютиб юборувчи материаллар залга ажойиб жимжитликни ҳадя қилади.
Бирмингем кутубхонаси, Англия
Бирмингем кутубхонасининг ташқи кўриниши металл тўр билан ўралган жуда ҳам қўпол, қақшатқич бўлиб кўринади. Бироқ ёрқин ранглар ва тоза чизиқлар билан тўлдирилган интерьер таассуротни мутлақо ўзгача томонга буриб юборади.
Чикаго оммавий кутубхонаси, АҚШ
Чикагодаги оммавий кутубхонанинг янги соддалаштирилган биноси ҳудди гавжум шаҳар ўртасига келиб кўнган коинот кемасини ёдга солади. Архитекторлар қурилиш вақтида фэн-шуй тамойилларига асослангани диққатга сазовордир.
Dokk1 Library, Дания
Dokk1 кутубхонаси яқинда 2016 йилнинг энг яхши оммавий кутубхонаси сифатида мукофотни қўлга киритди ва у бу номга чиндан ҳам муносиб. Скандинавиядаги энг улкан китоблар жамланган маскан Даниянинг Орхус дарёси яқинида жойлашган. Қаттиқ, геометрик тўғри фасад, катта теварак-атроф ва шаҳар тароватини акс эттирувчи панорамали деразалар.
Лоуренс кутубхонаси, Германия
Бу ажойиб билим маскани чинакам қақнус: замонавий архитекторлар 1972 йилда қурилган уйни қайта ишлаб чиқиб, йиғиб чиқишди. Полдан шифтгача катта деразалар билан ўралган ўқиш зали китобсеварларнинг ушалган орзусига ўхшайди.
Yangzhou Zhongshuge, Хитой
Янчжоу (Чжэнь Юань, Хитой) китоб дўконидаги сайр худди китоблар билан тўлдирилган дарё бўйлаб юришга ўхшайди. Архитекторлар айнан шундай дизайнни яратишган. Фолиантларнинг қаттиқ ва юмшоқ муқоваси эгри чизиқларни шакллантиради. Шифт чироқлари эса қоронғи ойнали полда аксини намойиш этиб, туннелни эслатади.
Будё кутубхонаси, Норвегия
Норвегиядаги янги Будё оммавий кутубхонаси ҳам маданият маркази ҳисобланади. Китоблардан ташқари, бу ерда учта бино мавжуд: иккитасида концертлар ташкил қилинади, учинчи бино вақтинчалик бадиий кўргазмалар учун ажратилган.
Зулқаъда нима дегани? Луғатда “маконга қайтадиган”, “жойланиб олинадиган” деган маънони англатади.
Зулқаъда – шаҳрул ҳаром.
Зулқаъда ойи тўрт ҳаром ойлардан бири бўлиб, бу ойда жанг ва урушлар ҳаром қилинган. (Тўрт ҳаром ойлар зулқаъда, зулҳижжа, муҳаррам ва ражаб). Жоҳилият даврида ҳам бу ойда уруш бошламасдилар. Ҳатто фарзанд ўз отасининг қотилини кўрганда ҳам бу ойнинг ҳурматидан унга бирор сўз айтмасди.
Зулқаъда – ҳижрий тақвимнинг ўн биринчи ойи. Бу ой шавволдан кейин ва зулҳижжадан олдин келади.
Бу йилги Зулқаъда ойи қачондан бошланади?
Бу йил (2025) Зулқаъда ойининг биринчи куни 29 апрель кунидан бошланиши кутилмоқда, иншаАллоҳ.
Қуръони каримда Зулқаъда ойи...
Аллоҳ таоло Қуръони каримда бундай марҳамат қилади: “Албатта, Аллоҳнинг китобида ойларнинг сони Аллоҳнинг ҳузурида осмонлару ерни яратган куни ўн икки ой қилиб белгиланган. Улардан тўрттаси (уруш қилиш) ҳаром (ойлар)дир. Мана шу тўғри диндир. У(ой)ларда ўзингизга зулм қилманг. Мушрикларга қарши жам бўлиб, улар сизга қарши жам бўлиб урушаётгандек, уруш қилинг. Ва билингки, албатта, Аллоҳ тақводорлар биландир” (Тавба сураси, 36-оят).
Ҳадиси шарифда Зулқаъда ойи...
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Албатта, замон Аллоҳ таоло осмонлар ва ерни яратган пайтдаги ҳолига қайтди. Бир йил ўн икки ойдир. Улардан тўрти ҳаром ойлардир. Учтаси бирин кетин: зулқаъда, зулҳижжа ва муҳаррам ҳамда (тўртинчиси) жумади (ас-соний) ва шаъбон орасидаги музарнинг ражаби (бу ойни ҳурмат қилганлари учун музар қабиласининг номи билан аталган)”, дедилар (Имом Бухорий ривояти).
Бу ойда қандай амалларни бажариш лозим?
Аллоҳдан мағфират сўрашни, истиғфор айтишни кўпайтиринг.
Имкон қадар инфоқ, эҳсон садақа қилинг.
Ҳар куни Мулк сурасини ўқинг.
Инсонларга зулм қилманг.
Ғазабингизни ютишга одатланинг.
Зуҳо намозини ўқинг.
Кўпроқ Қуръон тиловат қилинг.
Нафл рўзаларни тутинг.
Даврон НУРМУҲАММАД