Нафсимизни тарбия қилишда ёрдам берадиган муборак рамазон ойини бизга насиб қилган меҳрибон Парвардигоримизга беадад ҳамду-санолар бўлсин!
Ҳаётларининг ҳар бир лаҳзаси биз учун ибрат манбаи бўлган ҳабибимиз ва шафоатчимиз Муҳаммад мустафо соллаллоҳу алайҳи васалламга мукаммал саловоту дурудлар бўлсин!
Рамазони шариф бошимизга соябон бўлиб келганида бу муборак ойнинг фазилатидан баҳраманд бўлиб қолишга интиламиз. Рўза тутиш ибодати билан қалбимизда тақво уруғини экиб, ҳосилини олишга ҳаракат қилиб қоламиз.
Аллоҳ таоло ояти каримада:
«Эй иймон келтирганлар! Сизлардан олдинги (уммат)ларга фарз қилингани каби сизларга ҳам, рўза тутиш фарз қилинди, шоядки (у сабабли), тақволи бўлсангиз», дейди (Бақара сураси 183).
Тақво араб тили луғатида “сақланмоқ, қўрқмоқ” деган маъноларни билдиради. Истилоҳда эса, “Тақво бу- инсон Аллоҳнинг ғазабидан қўрқиб, ўзини ҳаром ишлардан сақлаши ва тийилиши” деб тушунилади.
Рўза тарбияси орқали тақвога эга бўлишимиз керак. Инсонни тақводор бўлишига олиб борадиган омиллар кўп. Улардан бири эса рўзадир. Демак, рўза ҳам тақво йўлларидан биттаси бўлиб, киши қалбида тақво ҳиссини уйғотиши керак бўлади. Инсон рўза тутса-ю, қалбида тақво ҳисси уйғонмаса, у одам ҳақиқий рўза тутмаган бўлади. Рўза туфайли инсон ёлғон гапиришни, ғийбат қилишни ва молояний сўзларни тарк қилиши, қалбидан бундай касалликларни чиқариб ташлаши керак бўлади.
Хадиси шарифда:
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:
“Ким ёлғон гапириши, унга(ёлғонга) амал қилишини тарк қилмаса, уни оч қолиб таом ва шаробини тарк қилмоғига (яъни рўза тутишига) Аллоҳнинг эҳтиёжи йўқ” -дедилар (Бухорий ривояти)
Рўза тутган одам ўзини нафақат емоқ ва ичмоқдан, балки номаъқул гап-сўз ва ишлардан ҳам тиймоғи лозим. Инсон ўзини таом ва шаробдан тийиб турса-ю, лекин ёлғон, иғво, ғийбат, бўҳтон каби сўзларни гапираверишдан тилини тиймаса, ношаръий ишларни қилаверишдан жасадини тўхтатмаса, унинг тутаётган рўзасидан хеч қандай фойда бўлмайди.
Ояти каримада «Шоядки, тақволи бўлсангиз», деб рўзадан кўзланган асосий мақсадни жуда чиройли баён қилиб қўймоқда.
Рўза ҳавою нафсни жиловлашга, истак майлини изга солишга хизмат қилади. Рўза нафсни истак ва ҳохиш балосидан қутилиб, Аллоҳнинг тоатига холис ажраб чиқишга ёрдам беради.
Кимки иймон ва эътиқод билан рўза тутса, Аллоҳ таоло ўша бандасини тақво, деб номланувчи, икки дунё саодатига элтувчи, қиёматда “Раййон”деб номланган эшикдан жаннатга кириш бахтига эга бўлувчи инсонлар қаторида қилади.
Инсон ўзини-ўзи назорат қилмоғи лозим. Бу назорат эса рўза тутиш орқали пайдо бўлади.
Бир куни ҳазрати Умар Убай ибн Каъбдан сўрадилар.
- “Аллоҳ таоло Қуръони каримда тақвони кўп амр қилган. Тақво ўзи нима?”
Убай ибн Каъб жуда мазмундор қилиб жавоб бердилар:
- “Эй Умар, сен тиканли далада юрганмисан? ”
- “Ха,юрганман!”, деб жавоб берди.
- “Қандай қилиб юргансан?”, деб сўради. Убай ибн Каъб
- “Кўйлагимни этакларини йиғиб олиб юрганман”- деди. (Араблар узун кўйлак киядилар).
-“Нега бундай қилиб юрардинг?”- деб сўради. Убай ибн Каъб
-“Тиканлар этакларимни йиртмаслиги ва оёғимга тиканлар кирмаслиги учун”-деди.
“Тақво ҳам шундай!”- деб жавоб берди.Убай ибн Каъб
Убай ибн Каъб жуда олим киши эди. Қаранг қандай ажойиб жавоб бердилар
Демак рўза тарбияси орқали тақвога эга бўламиз, шу сабабли тақво эгаларига хозирлаб қўйилган жаннатга киришга мушарраф бўламиз.
Аллох таоло Қуръони Каримда: “Жаннат ва ундаги неъматлар тақводорлар учун тайёрлаб қўйилган” –деб марҳамат қилади. (Оли имрон сураси, 133 оят)
Тақвога эса Рамазон ойида Пайғамбаримиз Муҳаммад алайхиссаломнинг суннатларига амал қилган ҳолда рўза тутиш орқали эришамиз.
Тошкент ислом институти ўқитувчиси
“Кулол-Қўрғон” масжиди имоми
Мухаммадрасул Абдуллаев
Сўнгги пайтларда “Мазҳаб нимага керак?”, “Ўзимиз Қуръон ва суннатдан ҳукм олсак бўлмайдими?” дегувчи тоифаларга раддиялар берадиган китобларга юртимизда эҳтиёж катта эди. Алҳамдулиллаҳ, ана шу эҳтиёж ажойиб асарлар билан тўлдириб бориляпти.
Яқинда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг биринчи ўринбосари Ҳомиджон қори Ишматбековнинг “Ислом фиқҳи асослари. Тўрт мазҳаб имомлари” китоби чоп этилди.
Муаллиф ёзади: “Кейинги йилларда мавжуд мазҳабларни инкор этиб, уларни бидъатга чиқариб, мўмин-мусулмонлар фикрини чалғитишга уринаётган бузғунчи тоифаларнинг ғаразли ташвиқот-тарғиботларига алданиб қолиш ҳолатлари ёшларимиз ўртасида кузатилмоқда. Гўёки мазҳаблар Қуръон ва суннатга хилоф ва улардан йироқ деган даъво билан мазҳабга эргашишдан қайтаришга уринмоқдалар. Ушбу китобда мавжуд тўрт мазҳабнинг айнан Қуръон ва суннатга асослангани ва динимизнинг замонлар оша юзага келадиган муаммоларни ҳал қилишда айнан мазҳаб уламолари жорий қилган усул ва қоидаларга асосланиши ҳам баён этилган”.
Устозлардан бири Қуръон ва суннатни юқори кучланишга эга электр энергиясига қиёслаган. Тасаввур қилинг, уйингизга розетка бўла туриб, чой қайнатиш учун тефални юқори кучланишга эга электр энергиясига уламайсиз-ку, шундайми? Мабодо, шундай қилинса, оқибат қандай бўлиши ҳаммага аён. Бугун “Қуръон ва суннат турганда нега мазҳабга эргашишимиз керак?” дейдиган тоифаларнинг қилаётган ишларини худди юқоридаги ҳолатга ўхшатиш мумкин.
Араб тилини чала-чулпа билиб олиб, Қуръон илмларидан бехабар, шариатни тушунмайдиган кимсалар бир ёки бир нечта рисолани ўқиб олиб, ўзларича Қуръондан ҳукм олишга ошиқишлари жуда катта хатодир.
Иш ўз устасига топширилиши исбот талаб қилмайдиган ҳақиқатдир. Ҳ. Ишматбеков ана шу масалаларга ҳам эътибор қаратиб, ҳатто саодат асрида ҳам Набий алайҳиссалом саҳобаларнинг гапларига қулоқ солганларини келтирган.
Бадр куни жанг бошланишидан олдинроқ Набий алайҳиссалом ижтиҳод қилдилар. У зот саҳобалари билан жанг қилиш учун бир жойни белгилаб, ўша ерга тушдилар. Саҳобалардан бири Ҳаббоб ибн Мунзир Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга: “Бу жойни сизга Аллоҳ тайин қилиб бердими, ундан бошқа жойга кўчиш мумкин эмасми? Ёки бу ерни ўзингиз душманга ҳийла қўллаш учун танладингизми?” деб сўрайди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Йўқ, Аллоҳ эмас, ўзим душманга ҳийла қўллаш учун бу ерни танладим”, дейдилар. Шунда Ҳаббоб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга бошқа жойни кўрсатиб, ўша ерда туриш ғалаба қозонишга янада қулайроқ бўлишини маслаҳат беради. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам унинг маслаҳатини олиб, у кўрсатган ерга кўчиб ўтишади, натижа ғалаба қозониш билан якунланади.
Хуллас, “Ислом фиқҳи асослари” китобини ҳар бир мўмин-мусулмон ўқиб чиқиши шарт бўлган китоблар сирасига киритиш мумкин.
Т.НИЗОМ