Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
17 Июн, 2025   |   21 Зулҳижжа, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:04
Қуёш
04:49
Пешин
12:29
Аср
17:39
Шом
20:02
Хуфтон
21:40
Bismillah
17 Июн, 2025, 21 Зулҳижжа, 1446

“Конфессиялараро мулоқот ва диний бағрикенглик - жамият барқарорлиги гарови” мавзуидаги илмий-амалий анжуман

17.11.2016   6362   5 min.
“Конфессиялараро мулоқот ва диний бағрикенглик - жамият барқарорлиги гарови” мавзуидаги илмий-амалий анжуман

Пресс-релиз

Бизнинг мамлакатимиз азал-азалдан қадимий динлар ривож топган макон сифатида дунё цивилизацияси тарихида алоҳида мавқега эга. Бу муборак заминда бизнинг аждодларимиз бошқа дин вакилларига доимо ҳурмат билан қараганлар, мана шу юрт озодлиги йўлида улар билан бирга кураш олиб боргани, елкадош бўлиб меҳнат қилганини ҳеч ким инкор қила олмайди.

И.А.Каримов

Маълумки, Марказий Осиё, хусусан, Ўзбекистон қадим асрлардан турли маданият, тил, урф-одат, турмуш тарзига эга бўлган, хилма хил динларга эътиқод қилувчи ва бир-бирига ўхшаш бўлмаган турли халқлар, миллатлар, яшаган ва яшаб келаётган ўлкадир. Қадим замонлардан бизнинг юртимизда зардуштлийлик, буддавийлик, яҳудийлик, насронийлик каби динлар мавжуд бўлган. VIII асрда Мовароуннаҳрга кириб келган ислом дини маҳаллий халқларнинг ахлоқ ғоялари, ҳуқуқий меъёрлари ва урф-одатлари билан уйғунлашиб, ҳозирги Ўзбекистон минтақасида ўз бағрикенглик хусусияти билан ажралиб турувчи ҳанафий мазҳаби таълимоти ҳамда ижтимоий-ахлоқий ва ҳуқуқий меъёрлар узул-кесил қарор топди.
Мустақиллик йиллари Ўзбекистонда ушбу тарихий анъанага янгича рух бағишлаган ҳолда турли динларга мансуб қадриятларни авайлаб-асрашга, барча фуқароларга ўз эътиқодини амалга ошириш учун зарур шароитларни яратиб беришга, динлар ва миллатлараро ҳамжиҳатликни янада мустаҳкамлашга алоҳида эътибор қаратилиб, ушбу йўналишда бошқа давлатларга намуна бўладиган бой тажриба орттирилди.
Жорий йилнинг 16 ноябрь куни Тошкент ислом университетида Бирлашган Миллатлар Ташкилоти таркибидаги “ЮНЕСКО” Халқаро ташкилоти томонидан “16 ноябрь куни - Халқаро бағрикенглик куни” деб эълон қилинган кунига бағишлаб ташкил этилган “Конфессиялараро мулоқот ва диний бағрикенглик - жамият барқарорлиги гарови” мавзуидаги илмий-амалий анжуманда республикамизда турли миллат ва диний урф-одат ҳамда анъаналар ҳурмат қилинишини таъминлаш, уларнинг ривожланиши учун шароит яратиш, тенгҳуқуқлилик ва ўзаро ҳамкорликни қарор топтириш соҳасида амалга оширилаётган салмоқли эзгу ишлар муҳокама қилинди. 
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита, Тошкент ислом университети, “ЮНЕСКО”нинг Ўзбекистондаги ваколатхонаси ҳамкорликда ташкил этган мазкур тадбирда мамлакатимизда фаолият олиб бораётган турли диний конфессиялар раҳбарлари, дипломатик корпус вакиллари ва кенг жамоатчилик аъзолари иштирок этдилар.
Конференцияда сўзга чиққанлар томонидан Ўзбекистоннинг истиқлол йилларидаги ривожланиш тажрибаси кўп миллатли ва турли маданиятлар вакиллари истиқомат қиладиган ҳамда кўпконфессияли жамиятда нафақат динлараро тотувликка эришиш мумкинлиги, балки демократик ислоҳотлар ва бағрикенглик руҳини қарор топтиришнинг муҳим воситаси бўла олишини исботлаб келаётганини эътироф этдилар.
Бугун Ўзбекистонда 2239 та диний ташкилотлар, жумладан, 2065 та мусулмон, 157 та христиан, 8 та яҳудий, 6 та баҳоий, 1 та Кришнани англаш ҳамда 1 та Будда ибодатхонаси ва Ўзбекистон Библия жамияти каби диний ташкилотларнинг ўзаро ҳурмат ва ҳамкорлик асносида фаолият юритиб келаётгани, давлатимиз томонидан юзлаб масжид, черков, ибодатхона, зиёратгоҳ ва осори-атиқалар асл кўринишида таъмирланиб, диний ташкилотлар ихтиёрига берилгани, диндорларимиз муқаддас зиёратларни бажаришлари учун алоҳида ғамхўрлик кўрсатиб келинаётгани, диний таълим тизими изчил ривожланиши учун қулай шароитлар яратилгани юқоридаги фикрнинг ёрқин далиллари ҳисобланади.
Маҳаллий ва хорижий диний арбоблари ўз маърузаларида Ўзбекистон давлатининг дунёвийлик, диний бағрикенглик, барча динларга бир хилда муносабат, жамият тараққиётида эса динлар билан ҳамкорлик қилиш сиёсати барча фуқароларнинг диний эътиқоди ва дунёқарашидан қатъий назар, мамлакат ижтимоий-сиёсий ҳаётида тенг иштироки тамойили асосида амалга оширилаётгани ҳақида алоҳида тўхталиб ўтдилар. 
Диний конфессия раҳбарлари республикамизда диннинг асл инсонпарварлик моҳиятини турли нотўғри ақидалардан сақлаш, дининг маънавий-маърифий салоҳиятини жамиятдаги барқарорлик, ижтимоий ҳамкорлик, конфессиялараро ҳамжиҳатликни мустаҳкамлашга йўналтириш борасида изчил сиёсат юритилаётганини мамнуният билан таъкидладилар.
Анжуман қатнашчилари хулоса сифатида Марказий Осиёнинг жаҳон геосиёсий тизимидаги аҳамияти ортиб бораётган бугунги кунда минтақада муҳим ўрин тутган юртимизни динни сиёсатлаштираётган оқимларнинг таҳдидидан ҳимоя қилиш, фуқароларга ўз эътиқодини амалга ошириш учун зарур шароитларни яратиб бериш, асл диний қадриятларни авайлаб-асраш, диний бағрикенглик ва миллатлараро тотувликни янада мустаҳкамлаш муҳим вазифалардан бўлиб қолаётгани, ушбу масалаларни муваффақиятли ҳал этилиши ўлкамизда асрлар оша ҳукм суриб келаётган диний бағрикенгликнинг бундан буён ҳам жамиятимиз тараққиётини белгилаб берувчи муҳим омиллардан бўлиб қолишига мустаҳкам замин яратишини қайд этдилар. 
Конференцияда республикамизда бугунги кунда динлараро тотувликни ва ҳамжиҳатликни таъминлаш, жамиятда бағрикенглик руҳини мустаҳкамлашда эришилган ютуқ ва бой тажриба бошқа кўпмиллатли ва кўпконфессияли давлатлар учун намуна бўла олиши алоҳида эътироф этилди.
Тадбир доирасида мустақиллик йилларида республикамизда турли конфессиялар томонидан чоп этилган диний мазмундаги адабиётлар кўргазмаси ташкил қилинди.

Дин ишлари бўйича қўмита
Ахборот хизмати 

Бошқа мақолалар

Масжидул ҳаромда ухласа, таҳорати синмайдими?

16.06.2025   1460   1 min.
Масжидул ҳаромда ухласа, таҳорати синмайдими?

Савол: Масжидул ҳаромда намозларни жамоат билан ўқиб, кейинги намоз вақтини кутиб ўтирганимизда, айрим ҳожиларимиз ётган ҳолда ухлаб қолиб, кейинги намозга азон айтилганда, таҳорат қилмай намоз ўқишаётганига гувоҳ бўлдим.

Бунинг хукми динимизда қандай? Чунки ухлаш таҳоратни бузади деб ўқиганмиз ва шунга амал қиламиз. Ёки масжидул ҳаромда айрим ҳукмлар ўзгарадими?


Жавоб: Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм. Ҳанафий мазҳабига кўра, бирор нарсага суяниб, ёки ёнбошлаган ҳолда ухлаш таҳоратни синдиради. Бу ҳукм масжидул ҳаромга ҳам тегишли. Сиз айтган ҳожилар ерга ёнбошлаган ҳолда ухлаган бўлсалар, таҳоратлари синади. Лекин кўзини юмиб, ухламасдан, зикр қилиб ётадиганлар ҳам бўлади. Агар шундай қилган бўлсалар, табиийки таҳоратлари синмайди.

Масжидул ҳаромда дунёнинг турли нуқтасидан келган зиёратчилар ибодат қилади. Уларнинг ичида илмли инсонлар билан бир қаторда ибодатга энди кирган, шаръий ҳукмларни яхши ўзлаштирмаганлар ҳам бўлади. Уларнинг қилаётган ишини кўриб, анавилар қиляпти-ку, демак, нотўғри эмас эканда, деб қилиб кетавермаслик керак.

Қолаверса, у ерда турли мазҳаб одамлари ибодат қилади. Айрим мазҳабларда ухлаш, бадандан қон чиқиш каби ишлар таҳоратни синдирмайди. Аммо бизнинг мазҳабимизда ҳар иккиси ҳам таҳоратни бузади ва бунга уламоларимиз бир қанча ҳадисларни далил ўлароқ келтирганлар.

Шу боис, улуғ маконларга ибодатга отланаётган одамлар: хоҳ эркак, хоҳ аёл киши бўлсин, шаръий ҳукмларни билиб олиши ёки биладиган одам ҳамроҳлигида бориши мақсадга мувофиқ бўлади. Акс ҳолда ибодат қиламан деб, гуноҳга ботиши ҳеч гап эмас. Валлоҳу аълам.


Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.