Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
24 Ноябр, 2024   |   23 Жумадул аввал, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
05:59
Қуёш
07:22
Пешин
12:15
Аср
15:16
Шом
17:00
Хуфтон
18:18
Bismillah
24 Ноябр, 2024, 23 Жумадул аввал, 1446

Имом Ҳоким

23.07.2016   10265   25 min.
Имом Ҳоким

Абу Абдуллоҳ Муҳаммад ибн Абдуллоҳ ибн Ҳамдавайҳ ибн Муҳаммад ибн Наъийм аз-Зобий ан-Нисобурий ҳижратнинг 321 йилида, Робиул-аввал ойининг учинчи куни таваллуд топдилар. Ёшлик пайтларида илм олишни бошлаб, аввал оталаридан, сўнг амакиларидан дарс оладилар. Ёшлари улғайгач, ҳижратнинг 356 йили Ироқ ва Ҳижозга сафар қилиб, ҳаж ибодатини адо этдилар. Кейин Хуросон, Мовароуннаҳрни айланиб, 2000га яқин устоз кўрадилар. Ҳижратнинг 360 йили яна Ҳижоз ва Ироққа сафар қилиб, у ердаги кишилардан ҳадис тўплайдилар. Кейин ўзлари туғилиб ўсган Нисобурга қайтиб келадилар ва қозилик амалига ўтирадилар. Сўнгра Журжонга қози бўлиб тайинланадилар. Шунинг учун ҳам у кишини Ҳоким деб аташган.

Ибн Халликон айтадилар: «Бу зот ўз вақтининг имоми, кўп китоблар муаллифи ва фиқҳ олимларидан эдилар. Фиқҳ илмини Абу Саҳл Муҳаммад ибн Сулаймон ас-Саълукийдан оладилар».

Абу Ҳозим айтадилар: «Нисобурда Муслим ибн Ҳажжождан кейин ҳадис илмида машҳур бўлган одам Имом Ҳоким эдилар». Яна у киши: «Ҳоким ўз асрларида ҳадис илмининг улуғ олимлари Дора Қутний, Ибн Адий, Ибн Музаффарларга тенг келадилар. Ҳозиргача на Ҳижозда, на Шомда, на Ироқда, на Тобаристонда, на Хуросонда бу шахсга тенг келадиган киши топилади».

Қози Абу Самҳ Абдуллоҳ ал-Асмий агар ҳукм ишида бирор бир ишкаллик бўлиб қолса, Имом Ҳокимга мактуб ёзиб, шу ишнинг ҳукмини сўрардилар. Кейин жавобга қараб ҳукм қилардилар.

Имом Ҳокимнинг таълиф этган китоблари: «Илал», «Амолий», «Фавоидул шуйух», «Маърифатул ҳадис», «Тариху уламои Нисобур», «Мадхалу ила илми ас-саҳиҳ», «Мустадрак ала саҳиҳайни», «Музаккий ал-ахбор», «Фазоилу Имоми аш-Шофеъий», «Фазоилу Фотима», «Тарожимуш-шуйух» ва бошқалар.

Ибн Субкий айтадилар: «Тариху уламои Нисобур» китоби менинг ҳузуримда китоблар саййидидир».

Абу Саҳл ас-Саълукий, Абу Бакр Аҳмад ибн Сулаймон, Абулаббос, Даълажа ибн Аҳмад, Ибн Аҳзом, Абу Али Нисобурий, Дора Қутний ва бошқалар Имом Ҳокимнинг устозлари бўлишган, Имом Байҳақий, Абулфаттоҳ ибн Абулфаворис, Абу Зарр ал-Ҳиравий, Абу Солиҳ ал-Ҳиравий ва бошқалар эса Имом Ҳокимга шогирд бўлишган.

Имом Ҳоким ҳижратнинг 405 йили вафот этдилар.

 

Ҳадиси шариф
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Энг гўзал исмлар Аллоҳникидир (2-мақола)

22.11.2024   1563   4 min.
Энг гўзал исмлар Аллоҳникидир (2-мақола)

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

العَظِيمُ

34. Ал-Аъзийм.

Ақл тасаввур қила олмайдиган даражада азаматли ва улуғ.

 

الغَفُورُ

35. Ал-Ғафур.

Кўп мағфират қилувчи.


الشَّكُورُ

36. Аш-Шакур.

Оз амал учун кўп савоб берувчи.

 

العَلِيُّ

37. Ал-Алий.

Мартабаси олийликда бениҳоя.

 

الكَبِيرُ

38. Ал-Кабийр.

Ҳар бир нарсадан улуғ.

 

االْحَافِظُ

39. Ал-Ҳафиз.

Ҳар бир нарсани муҳофаза қилувчи.

 

المُقِيتُ

40. Ал-Муқийт.

Барча моддий ва руҳий ризқларни яратувчи.

 

الحَسِيبُ

41. Ал-Ҳасийб.

Кифоя қилувчи. Қиёматда бандаларнинг ҳисобини қилувчи.


الجَلِيل

42. Ал-Жалийл.

Сифатлари улуғ зот.


الكَرِيمُ

43. Ал-Карийм.

Биров сўрамаса ҳам, ҳеч бир эваз олмасдан, нарсаларни кўплаб ато қилувчи.


الرَّقِيبُ

44. Ар-Рақийб.

Ҳеч бир заррани ҳам қўймай текшириб турувчи.

 

المُجِيبُ

45. Ал-Мужийб.

Дуоларни ижобат қилувчи.

 

الوَاسِعُ

46. Ал-Восиъ.

Ҳамма нарсани кенг илми ила иҳота қилган. Барчани кенг раҳмати ила қамраб олган.


الحَكِيمُ

47. Ал-Ҳакийм.

Ҳар бир нарсани ҳикмат ила қилувчи.

 

الوَدُودُ

48. Ал-Вадуд.

Барчага яхшиликни раво кўрувчи.

 

المَجِيدُ

49. Ал-Мажийд.

Шон-шарафи ва қадри беҳад юксак.

الباعث

50. Ал-Боъис.

Халқларга пайғамбарлар юборувчи. Кишиларга ҳиммат юборувчи. Ўликларни қайта тирилтирувчи.

 

الشَّهِيدُ

51. Аш-Шаҳийд.

Ҳар бир нарсага ҳозиру нозир. Барчага шоҳидлик берувчи.

 

الحَقُّ

52. Ал-Ҳақ.

Ўзгармас, собит зот. Ҳақни юзага чиқарувчи.

 

الوَكِيلُ

53. Ал-Вакийл.

Барчанинг иши унга топширилган зот.

 

القَوِيُ

54. Ал-Қовий.

Қувватли Зот.

 

المَتِينُ

55. Ал-Матийн.

Машаққат билмас, кучли Зот.

 

الوَلِيُ

56. Ал-Валий.

Муҳаббат қилувчи, нусрат берувчи ва халқининг ишини юритувчи зот.

 

الحَمِيدُ

57. Ал-Ҳамийд.

Барчага мақтовлар ила мақталган зот.


المُحْصِى

58. Ал-Муҳсий.

Барча нарсанинг ҳисобини олувчи зот.

 

المُبْدِئ

59. Ал-Мубдиъ.

Барча нарсаларни аввал бошдан бор қилган зот.

 

المُعِيد

60. Ал-Муъийд.

Йўқ бўлган нарсаларни яна қайтадан бор қилувчи.

 

المُحْيِى

61. Ал-Муҳйи.

Тирилтирувчи. У зот ўликларни тирилтирувчидир.

 

المُمِيت

62. Ал-Мумийт.

Ўлдирувчи. Барча жонзотларнинг жонини олувчи.

 

الحَيُّ

63. Ал-Ҳайй.

У ҳамиша тирикдир, У ўлмайди. Аллоҳнинг ҳаёти абадийдир, ўлим ила йўқ бўлмас. Аллоҳнинг ҳаёти азалий, олдин йўқ бўлган эмас.

 

القَيُّومُ

64. Ал-Қайюм.

Ҳар бир нарса устида турувчи ва ҳар бир турувчи нарса Унинг сабабидангина туради.

 

الوَاجِد

65. Ал-Вожид.

Хоҳлаган нарсасини топувчи. Бу ишда биров Уни тўса олмайди.

 

المَاجِد

66. Ал-Мажид.

Улуғлик ва шараф соҳиби.

 

Даврон НУРМУҲАММАД

Мақолалар