Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
19 Октябр, 2025   |   27 Рабиъус сони, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
05:21
Қуёш
06:39
Пешин
12:13
Аср
15:53
Шом
17:40
Хуфтон
18:52
Bismillah
19 Октябр, 2025, 27 Рабиъус сони, 1447

Илм олиш аёлларга ҳам фарздир

04.09.2024   5999   1 min.
Илм олиш аёлларга ҳам фарздир

Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Илм талаб қилиш мўмин ва мўмина аёлга фарздир”, деганлар. Бу ҳадисдан шу нарса маълум бўладики, Ислом дини аёл кишига ҳам илм талаб қилишни фарз қилди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Ҳафса розияллоҳу анҳо онамизга уйланмоқчи бўлганларида Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу Ислом умматига юксак бир фазилатни кўрсатдилар. У ҳам бўлса, оталик масъулятини ҳис қилган ҳолда қизлари Ҳафса розияллоҳу анҳони турмушга бериш олдидан унга ўқиш,  ёзиш ва динга доир илмларни бердилар. Ҳаттоки қизларига ўқиш ва ёзишни таълим бериш учун Бани Адий қабиласидан бир аёлни ёлладилар. Ҳафса онамиз розияллоҳу анҳо ҳалиги аёлдан етарлича илм олганларидан сўнг Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга турмушга чиқдилар.

Тўйдан сўнг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Ҳазрати Умардан ҳалиги Бани Адийлик аёлни келиб Ҳафсага қолган илмлардан ҳам дарс беришни давом эттиришлигини айтдилар.

Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу: “Ё Расулуллоҳ! Ҳафса илмни яхши эгаллаб олди”, дедилар.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Мен Ҳафсани илмни мукаммалроқ эгаллашини хоҳлайман”, дедилар. Шундан сўнг ҳалиги аёл келиб дарсни давом эттирди.

Абдушукур МУРОДОВ

Манба: Муҳаммад Мутавалли Шаъровийнинг “Мусулмон аёл фиқҳи” номли китобидан. 15-бет.

Бошқа мақолалар

Мажлисда бажариладиган суннатлар

16.10.2025   2776   4 min.
Мажлисда бажариладиган суннатлар

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

1. Ушбу дуони ўқиш:

رب اغفر لي وتب على إنك أنت التواب الرحيم

“Роббиғфирлий ва туб алаййа иннака анта ат-таввабур роҳийм”

Абдуллоҳ ибн Умар айтади: «Биз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг бир мажлисда: “Роббим, мени кечиргин, тавбамни қабул қилгин. Албатта, Сен тавбаларни кўп қабул қилгувчи ва раҳмли зотсан” деганларини юз марта санар эдик» (Имом Бухорий ривояти).

 

2. Мажлисни Аллоҳнинг зикри билан бошлаш. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Қайси бир қавм бирор мажлисга ўтирса-ю, унда Аллоҳни эсламаса, мана шу мажлисини қиёмат кунида хасрат ва надомат эканини кўради” (Имом Аҳмад ривояти).

 

3. Яхши ҳамсуҳбатни танлаш. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Киши дўстининг динида бўлади. Ҳар бир инсон кимни дўст тутаётганига қарасин”, деганлар (Имом Термизий ривояти).

 

4. Мажлисга кирганда ва кетаётганда салом бериш. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Сизлардан бирортангиз бир мажлисга келса, салом берсин. Агар ўтиришга фурсат бўлса, ўтирсин. Қачон мажлисдан турса, салом берсин. Биринчи салом иккинчисидан кўра ҳалироқ эмас[1]”, дедилар (Имом Термизий, Имом Абу Довуд ривояти).

 

4. Қўл бериб кўришиш. Расулуллоҳ соллаллҳоу алайҳи васаллам: “Икки мусулмон учрашиб, бир-бири билан қўл бериб кўришса, Аллоҳга ҳамд айтиб, истиғфор айтса, уларнинг гуноҳлари кечирилади”, дедилар (Имом Абу Довуд ривояти).

 

5. Мажлисга келиб ўтирганида икки одамнинг ўртасига уларнинг изнисиз ўтирмаслик. Расулуллоҳ соллаллҳоу алайҳи васаллам: “Икки кишининг орасига уларнинг изнисиз ўтирилмайди”, дедилар (Имом Абу Довуд ривояти).

 

6. Ўтирган кишини ўрнидан турғизмаслик. Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳу айтади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир кишини турғизиб ўрнига ўтиришдан қайтардилар”.

 

7. Чап қўлни орага қилиб, ерга таяниб ўтирмаслик. Умар ибн Шарик айтади: “Чап қўлимни орқага қилиб ерга таяниб ўтирганимда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам олдимдан ўтиб қолдилар ва: “Устига ғазаб тушганларни ўтиришидай ўтирмагин”, дедилар.

 

8. Мажлисга келганда бўш жойга ўтириш. Жобир ибн Сумра розияллоҳу анҳу айтади: “Биз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдига кирсак, мажлиснинг охири қаерда бўлса, ўша ерга ўтирар эдик”.

 

9. Мажлисда уч киши бўлса, ундаги икки киши учинчи одам олдида пичир-пичир қилмаслик. Бундай ҳолатда, учинчи одам мен ҳақимда гаплашишяпти деган гумонга боради. Бундай қилиш одобсизлик саналади.

 

10. Одамларнинг гапини пойламаслик. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Ким бир қавм гаплашётганида уларнинг гапига қулоқ солиб турса, ваҳолангки, улар буни эшитишини хоҳламаётган эдилар. Бундай одамнинг қулоғига қиёмат кунида қўрғошин қуйилади”, (Имом Бухорий ривояти).

 

11. Мажлисдан бир киши бирор ҳожати учун ўрнидан туриб мажлисдан чиқса, қайтиб келгач, ўша жойга ўтирадиган энг ҳақли одам унинг ўзидир. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бирортангиз мажлисдаги жойидан турса, сўнгра қайтиб келса, шу жойга бошқалардан кўра ҳақлироқдир”, деганлар (Имом Муслим ривояти).

 

12. Мажлис омонатини сақлаш. Мажлисдаги гапларни ташқарига олиб чиқмаслик.

 

13. Мажлисдан туришда ушбу зикрни айтиш:

سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ، أَشْهَدُ أَنَّ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ، أَسْتَغْفِرُكَ وَأَتُوبُ إِلَيْكَ

“Субҳанакаллоҳумма ва биҳамдика, ашҳаду анла илаҳа илла анта астағфирука ва атубу илайка”

“Аллоҳим! Сени Сенга ҳамд айтган ҳолимда поклаб ёд этаман. Гувоҳлик бераманки, Сендан ўзга илоҳ йўқ. Сендан кечиришингни сўрайман ва Сенга тавба қиламан”.

Абу Барза розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ишни тугатиб, мажлисдан турсалар: “Субҳанакаллоҳумма ва биҳамдика, ашҳаду анлаа илаҳа илла анта астағфирука ва атубу илайка”, деб айтардилар (Имом Абу Довуд ривояти).

Даврон НУРМУҲАММАД


[1] Яъни биринчи салом қанчалик муҳим бўлса, иккинчиси ҳам шунчалик муҳимдир.