Мак Кай Ортон... Энтомология[1] бўйича илмий даражага эга, Корнел университетида (АҚШ) ўн йилдан бери асаларилар бўйича илмий тадқиқотлар олиб боради.
Тадқиқотчи М.К. Ортон бундай дейди: “Қуръонда асаларилар ҳақида бир сура борлигини эшитдим. 1445 йил муқаддам нозил бўлган Китобда келган асалариларга оид маълумотларнинг аниқлиги мени қаттиқ ҳайратга солди. Қуръондаги 16 тартиб рақам остидаги “Наҳл” сурасини тўлиқ ўқиб чиқдим. Ушбу суранинг асалари ҳақидаги 68-оятида 16 та сўз ва 16 хил араб ҳарфлари келган. Қизиқ жиҳати, урғочи асалариларда 16 жуфт хромосома, эркак асалариларда ҳам 16 хромосома бор”.
Мак Кай Ортон яна бундай деб айтади: “Асаларилар билан боғлиқ яна бир нарса мени қизиқтирди. Маълумки, Қуръони каримда феъллар музаккар (эркак жинси) ва баъзилари муаннас (аёл жинси) шаклда келган. Асаларилар ҳақида келган оятлар айнан аёл жинсида ифодаланган. XIX асрнинг бошларида Эдвард Беван асални фақатгина урғочи асаларилар ишлаб чиқаришини аниқлаган. Эркак асаларилар асал бермайдилар”.
Аллоҳ таоло Қуръони каримда бундай марҳамат қилган: «Роббинг асаларига ваҳий юборди: “Тоғлардан, дарахтлардан ва кўтарилган ишкомлардан уй тутгин. Сўнгра ҳамма мевалардан егин. Бас, Роббингнинг осон қилиб қўйган йўлларидан юргин”. Қоринларидан турли рангдаги ичимлик чиқар. Унда одамлар учун шифо бордир. Албатта, бунда тафаккур қилувчилар учун оят (белги) бордир» (Наҳл сураси, 68-69-оятлар).
Ушбу оятда “емоқ” феълининг амр (буйруқ) шакли “кули” (егин) аёл жинси шакли ишлатилган. Эркак жинсида бу сўз “кул” шаклида келади. Бошқа феъллар ҳам шундай шаклда келган.
Шунингдек, оятда “батнун” (ошқозон) сўзининг кўплик шакли “бутуунун” сўзи келган. “Ҳа” олмоши учинчи шахс бирлик маъносидаги аёл жинсини билдиради.
Тадқиқотларда урғочи арининг ҳақиқатан ҳам иккита ошқозони борлиги, бири озиқ-овқатни ҳазм қилиш учун, иккинчиси гуллардан йиғилган нектарни сақлаш учун экани аниқланган.
Даврон НУРМУҲАММАД
[1] Энтомология (лотинча: ҳашаротлар) – ҳашаротлар тўғрисидаги фан. Ҳашаротларнинг тузилиши, ҳаёт кечириши, уларнинг индивидуал ва тарихий ривожланиши, хилмахиллиги, ер юзида тарқалиши, яшаш муҳити билан муносабатлари ва бошқаларни ўрганади.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Билол розияллоҳу анҳуга: “Эй Билол, Исломга кирганингдан кейин савобини энг умид қиладиган амалингни менга гапириб бер. Чунки мен жаннатда олд томонимдан кавушинг овозини эшитдим”, дедилар.
Шунда Билол розияллоҳу анҳу: “Амалларим ичида савоби умид қилинадиган энг яхши амалим – агар кечаси ёки кундузи (таҳорат, ғусл ёки таяммум қилиб) покланадиган бўлсам, ана шу поклик билан насиб қилганича намоз ўқир эдим”, дедилар (Имом Бухорий ва имом Муслим ривояти).
Таҳорат қилиб бўлгандан сўнг ўқиладиган намоз – “Шукри вузуъ” (таҳоратнинг шукри) дейилади. Бу намозни таҳоратдан кейиноқ ўқиш мустаҳаб саналади. Намоз ўқиш макруҳ бўлган вақтларда ўқиб бўлмайди.
Уқба ибн Омир Жуҳаний розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қай бир одам яхшилаб таҳорат қилсаю, қалби ва юзи ила иқбол қилган ҳолда икки ракат намоз ўқиса, албатта унга жаннат вожиб бўлади”, дедилар (Имом Абу Довуд ривояти).
Бошқа ҳадис Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким менинг шу таҳоратимга ўхшатиб таҳорат қилса ва туриб бориб, икки ракат намоз ўқиса-ю, унда бирор нарсани кўнглидан ўтказмаса, ўтган гуноҳлари мағфират қилинади”, деганлар.Даврон НУРМУҲАММАД