Sayt test holatida ishlamoqda!
13 Iyul, 2025   |   18 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:20
Quyosh
05:01
Peshin
12:34
Asr
17:40
Shom
20:00
Xufton
21:33
Bismillah
13 Iyul, 2025, 18 Muharram, 1447

Ijtimoiy tarmoqlarda tarqalgan xabarlarga munosabat

12.05.2021   5590   2 min.
Ijtimoiy tarmoqlarda tarqalgan xabarlarga munosabat

Shu kunlarda mo'min-musulmon xalqimiz uzoq yillardan buyon iste'molida qo'llab kelgan Ramazon hayitidan avvalgi kunni “Arafa” deyish masalasida turli bahs-munozaralar keng tarqalmoqda.

Keyingi paytlarda diniy va urfiy mavzularda odamlar o'rtasida turli tushunmovchiliklar ham ko'payib bormoqda. Kunning mavzusiga keladigan bo'lsak, Ramazon oyi nihoyasidagi kunni arafa deyishni rad etish haqida chiqishlar ko'payib ketdi.

Ma'lumki, Qurbon hayitidan oldingi kun alohida Arafa kuni deb nomlanadi. Bu hammaga ayon, qo'shimga izohga ehtiyoj yo'q. Ammo, Ramazon hayiti oldidagi kunni arafa kuni deyilishi urfga binoan aytiladi. Halqimizda, nafaqat Ramazon hayiti oldidan, balki to'y arafasida, bayram arafasida, imtihon arafasida va hokazo iboralarni ishlatish odat tusiga kirgan.

Demak, Ramazon hayitidan bir kun oldinni “hayit arafasi” ma'nosida “Arafa”, deyish huddi biror muhim voqea-hodisaga yaqin fursatni “falon voqea arafasida” deb aytish kabidir. O'zbek tilining izohli lug'atida ham “Arafa” so'zi Makka shahri yaqinidagi tog' nomi, Qurbon hayitidan odingi kun kabi ma'nolarni ifodalash bilan birga bayram yoki biror tantanali kundan oldingi kun sifatida ham kelishi bayon etilgan.

Hullas, Ramazon hayitidan avvalgi kunni arafa deyish va yaxshi odatlarni qilish urfda mavjud. Urf esa, shariatga zid bo'lmasa e'tiborga olinadi. Bu kunda qo'shnilar bir-birlariga taom ulashishi kabi yaxshi odatlar ham bor. Zero, ulug' allomalarimiz “Hayit kunlari shodlikni izhor qilish dinning shiorlaridandir”, deganlar. Hadisi sharifda “Alloh taologa farzlardan keyingi eng sevimli amal musulmonning qalbiga xursandlik kirgizishdir”, deyilgan.

Shu bilan birga mo'min-musulmonlarning Ramazon hayiti arafasi bilan o'zaro bir-birlarini muborakbod etishlarida ham shar'iy monelik yo'q. Zero, bu xuddi juma bilan muborakbod etish kabi xayrli odatlardan sanaladi.

Shunday ekan, ulug' ayyom kayfiyati kezib yurgan fayzli damlarda turli mavzularni ko'tarib chiqib, insonlarni bayram tadorigidan chalg'itish durust emas. Aksincha Alloh taolo mo'min-musulmonlarga bayram qilib bergan ikki iydni har qancha keng nishonlasak, mo'min-musulmonlarga xursandchilik ulashsak, shuncha manfaatli bo'ladi, insha Alloh.

Haq taolo Ramazon hayitini muborak aylasin, behuda ishlardan O'zi saqlasin.

 

O'zbekiston musulmonlari idorasi

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

“Qur’oni karimni o‘qishdan seni nima chalg‘itdi?!”

11.07.2025   5151   3 min.
“Qur’oni karimni o‘qishdan seni nima chalg‘itdi?!”

Xolid ibn Valid roziyallohu anhu yoshlari o‘tib, keksayib qolgan chog‘larida Mus'hafi sharifni olib, yig‘lab turib shunday der edilar: “Jihodlar bilan ovora bo‘lib seni o‘qiy olmay qoldik”.

Bu qandayin go‘zal uzr! Xo‘sh, biz o‘zimizni nima deb oqlaymiz?! Xolid ibn Valid roziyallohu anhu shundayin gap aytdilar, ammo biz nima deymiz?! Qiyomat kunida “Qur’oni karim o‘qishdan seni nima chalg‘itdi?!” – deb so‘ralsak, nima deb javob beramiz?! Toki u bizni zararimizga emas, foydamizga hujjat bo‘lishi uchun ko‘ksimizga bosib, kechayu kunduz tilovat qilib bormaymizmi?! Axir Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Alloh taoloning zikrini lozim tut, Qur’oni karim tilovatida mahkam bo‘l. Chunki bu sening osmondagi ruhing, yerdagi zikringdir” [1], deganlar.

Quroni karim oyatlarini tadabbur qilmasdan, ma’nolari haqida fikr yuritmagan holda, hech qanday tushunchasiz ko‘p tilovat qilish asosiy maqsad emas. Agar inson bir necha oyatni tadabbur qilsa, tafsir kitoblariga murojaat etsa yoki tafsir darslariga qatnashsa, ma’nolarni o‘zlashtirsa va ularga amal qilsa, bu ishi o‘sha inson uchun ulkan yaxshilik, xayr-baraka bo‘ladi.

Imom  G‘azzoliy hazratlari bunday deydilar: “Qur’on siz so‘rashingiz mumkin bo‘lgan va u sizning so‘rovlaringizga javob bera oladigan tirik Rasuldir. Siz unga quloq solsangiz, u sizni qondiradi”.

Qalblari iymon nuri ila qorishib ketgan zotlar uchun, albatta, Qur’onda shifo bordir. Yana Qur’oni karimda sarosima, shaytoniy vasvasalar, nafsu havoga ergashishdan saqlovchi shifo bor. Qur’on o‘qigan paytimizda bizni farishtalar qurshab oladi va ular ham bizga qo‘shilib Rahmon bo‘lgan Zotning oyatlariga quloq tutadi. Samo farishtalari tuni bilan Qur’onga qoim bo‘ladigan yer farishtalariga yaqinlashadilar. Endi ayting-chi, odamlar uxlayotgan paytda, tun qorong‘usida biz Qur’on tilovat qilyapmizmi?! Yeru osmonlar Robbi bizga quloq soladigan darajada  oyatlarini tilovat qilyapmizmi?!

 Alloh taoloning shifo oyatlari quyidagilardir:

«...Va mo‘min qavmlarning ko‘ngillariga shifo beradir» (Tavba surasi, 14-oyat).

«Ey odamlar! Sizga o‘z Rabbingizdan mav’iza, ko‘ksingizdagi narsaga shifo, mo‘minlarga hidoyat va rahmat keldi» (Yunus surasi, 57-oyat).

«Biz Qur’onni mo‘minlar uchun shifo va rahmat o‘laroq nozil qilurmiz...» (Isro surasi, 82-oyat).

«...U iymon keltirganlar uchun hidoyat va shifodir...» (Fussilat surasi, 44-oyat).

«...Unda (asalda) odamlar uchun shifo bordir...»  (Nahl surasi, 69-oyat).

«Bemor bo‘lganimda menga shifo beradigan ham Uning O‘zi» (Shuaro surasi, 80-oyat).

 Qur’oni karimni tilovat qilish, eshitish, amal qilish va har bir ishda undagi hukmlarga tayanib ish ko‘rishdan chetlashmang!

Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.


[1]  Imom Ahmad rivoyati.

 

 

Maqolalar