"Ey, yaxshilik talabida yurgan banda, shoshil"
Ramazon oyi insonlarga qarata nido qiladi: "Ey yaxshilik talabida yurgan banda, shoshil, Allohning rahmati, mag'firati va do'zahdan ozod qilishida hammadan o'zib ket. Nasfingga qarshi Rahmon zotning rizosiga etish uchun kurash. Ey, yomonlik talabidagi banda, bu ishingni to'xtat, ma'siyatlardan tiyil. Alloh taologa tavba qil. Mana shu oyda Alloh taologa qarshi bo'lishni bas qil!"
Nabiy sollallohu alayhi vasallam aytadilar: "Ramazon oyining birinchi kechasida shaytonlar va isyonkor jinlar kishanlanadi. Jahannam eshiklari yopiladi, birorta eshigi ham ochiq qolmaydi. Jannat eshiklari ochiladi, birorta eshik ham yopiq qolib ketmaydi. Bir nido qiluvchi: "Ey yaxshilik talabidagi (banda) shoshil, ey yomonlik talabidagi (banda) bas qil!", deb nido qiladi", dedilar.
Haqiqiy ro'za sohibini savobli ishlarga chorlaydi, unga yaxshiliklarni chiroyli qilib ko'rsatadi. Uni ma'siyat va gunohlardan uzoqlashtiradi. Shuning uchun ham Nabiy sollallohu alayhi vasallam: "Ramazonga etisha turib, mag'firat qilinmay qolgan bandaning burni erga ishqalansin", dedilar.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Rosululloh sollallohu alayhi vasallam: "Kimki yolg'on, bo'hton so'zni va unga amal etishni tark etmasa, uning emay-ichmay tutgan ro'zasiga Allohning hojati yo'q", dedilar.
Ba'zi salafi solihlar: "Eng oson ro'za faqat eyish va ichishdan tiyilishdir. Chunki buni hamma qila oladi", deyishgan.
Qalbni Allohga bog'lash, tilni g'iybat, bo'xton va yolg'ondan tiyish, quloqni bekorchi kuy-qo'shiq va birovlar haqida aytilgan turli gaplarni eshitishishgan saqlash, tilni gunoh va fohisha so'zlarni aytishdan asrash, qo'llarni haromni ushlash va musulmonlarga aziyat berishdan asrash, oyoqlarni haromga borishdan asrash ila tutilgan ro'za Alloh taolo O'zining kalomida sifatlagan taqvoga etish uchun bir vasila bo'ladi.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ
"Ey iymon keltirganlar! Sizlardan avvalgilarga farz qilganidek, sizlarga ham ro'za farz qilindi. Shoyadki taqvodor bo'lsangiz".
Demak, oyatda talab qilingan taqvodorlikka yuqorida sanab o'tgan amallar ila etamiz.
Ramazon oyida mo'min banda uchun nafsida ikki narsa jamlanadi. Birinchi, kunduzi ro'za bilan jihod qilishlik. Ikkinchisi, kechasi "qiyomul layl" bilan jihod qilishlik. Kimdaki mana shu ikki jihodni jamlasa, haqlarini ado qilsa va qiyinchiliklariga sabr qilsa, unga behisob ajr-hasanot yoziladi.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: Rosululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: "Odam bolasining barcha amali o'zi uchun. U amallari uchun o'ntadan etmishtagacha ajr oladi. Alloh taolo aytadi: "Ro'za men uchundir. Uni ajrini o'zim belgilayman"".
Kimga Alloh taolo rahm qilsa u rahm qilinganlardan bo'libdi. Kim ramazondagi yaxshiliklardan mahrum bo'lsa, u barcha yaxshiliklardan mahrum bo'libdi. Kim oxirat uchun hech narsa g'amlab olmagan bo'lsa, u malomatga uchraganlardan bo'libdi.
Alloh taolo har kuni jahannamdan bandalarini ozod qiladi. Biz ham ulardan bo'la olamizmi?!
“Hadis va islom tarixi fanlari” kafedrasi mudiri F.Homidov
Muharram oyi qanday oy?
Muharram oyi – musulmonlar taqvimining birinchi oyidir. Bu oy Alloh taolo urush, qon to‘kishni harom qilgan (Zulhijja, Zulqa’da, Muharram, Rajab) to‘rt oyning biri bo‘lib, uning o‘ninchi kuni ya’ni, ashuro kuni alohida fazilatlarga ega.
Ashuro qanday kun?
Bu kun haqida Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Bu shunday yaxshi kundirki, bu kunda Alloh Bani Isroilni dushmanlaridan qutqargan. Shu bois Muso alayhissalom bu kunda ro‘za tutgan. Men Musoga ko‘proq (yaqin bo‘lishga) haqliroqman”, dedilar va u kunda ro‘za tutib, odamlarni ham uning ro‘zasini tutishga buyurdilar” (Imom Buxoriy rivoyati).
Ashuro kuni ro‘za tutish o‘tgan bir yillik gunohlarga kafforat bo‘ladi.
Bu haqda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ashuro kunining ro‘zasi – Allohdan umid qilamanki – bir yil oldingi gunohlarga kafforat bo‘ladi”, deganlar (Imom Muslim rivoyati).
Bu kun yaqinlarga kengchilik qilish, bir yillik kengchilikka sabab bo‘ladi.
Abu Sa’d roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim Ashuro kuni ahli ayoliga kenglik yaratsa, Alloh unga yil bo‘yi kenglik yaratadi”, dedilar (Imom Bayhaqiy rivoyati).
Ashuro kunini Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qanday o‘tkazardilar?
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bu kunni o‘tkazib yubormaslik uchun qattiq harakat qilardilar, uning savobiga erishish uchun bu kunning kelishini intiqlik bilan kutardilar. Bu haqda Ibn Abbos roziyallohu anhu aytadilar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni Ashuro kuni ro‘zasini Ramazon oyi ro‘zasini kutib sog‘ingandek, boshqa kun va oy ro‘zasini kutganlarini ko‘rmadim” (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).
Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Ashuro kuni ro‘zasini tutib, odamlarni ham bu kunning ro‘zasini tutishga buyurganlarida, sahobalar: “Yo, Rasululloh! Bu kun yahudiy va nasroniylar ulug‘laydigan kun-ku!” deyishdi. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Alloh xohlasa kelasi yil to‘qqizinchi kuni ham tutamiz”, dedilar. Ammo, kelasi yil kelmasidan Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vafot etdilar (Imom Muslim rivoyati).
Alloh taolo ushbu oyning fazilatlaridan barcha mo‘min-musulmonlarni to‘liq bahramand etsin. O‘zining roziligini topadigan amallarda bardavom qilsin.
Davron NURMUHAMMAD