“Ishorat to'rt imomg'akim, muhtadoyi dinu peshvoyi ahli ta'yinlar” degan bobda Bobur Ahli sunnat val-jamoat fiqhining to'rt imomi barhaq ekanini, chunki imom degani shari'atning ifodasi bo'lib, ulardan bu dinga ravnaq etishini, u din va shari'atda ergashiladigan zot ekanini ta'kidlab aytadi:
Bilki, bu to'rt imom barhaqdurur,
Kim alardin bu dinga ravnaqdurur.
Bu imomeki, shar' adosidurur,
Din ila shar' muqtadosidurur.
So'ng imomlar nomini sanab: “Birisi Bu Hanifai Nu'mon (ibn Sobit)dur, Yana biri shofi'iyyi purdondur, yana biri (Imom) Moliku yana (Imom) Ahmad (ibn Hanbal), qildilar jahd shar' aro behad”, deb ularning fazilatini bildiradi. Bularning har biriga ergashib, izidan borgan kishi yaxshi darajalar va najot topishini ta'kidlaydi:
Tengridin bizga latifadurur,
Muqtadomiz Abu Hanifadurur.
Tengriga shukrlar deying yakson,
Qildi bizlarga ishni ul oson.
Ya'ni: “Allohdan bizga bir iltifot, bir lutfu karam bo'lib, ergashadigan imomimiz Abu Hanifa bo'ldi. Allohga barobar shukrlar aytingizki, u zot o'z fatvo maktabini barpo qilib, bizlarga din fiqhi ishlarini oson qildilar”. Bu sohibqiron Amir Temurdan boshlab barcha temuriylarning sof e'tiqodi ifodasidir. Bu, ayni vaqtda, Bobur sha'nida aytilgan ba'zi tuhmatlarga ham raddiyadir.
“HARJ QILG'ON SOYI BU GANJ ORTAR”
Bobur Mirzo “Mubayyan” xotimasida: «Ey Bobur, bu kitob tasnifida agarchi ranj chekkan bo'lsam-da, qo'limga shunday bir ganj-xazina kirdiki, har qanday ganjni xarj etish bilan kamayib boradi, ammo bu ma'naviy ganj – bu ilm xazinasi xarj etgan sari tobora ortib boradi», deydi:
Bobur, emdi, agarchi chekdim ranj,
Keldi ilgimga ushbu yanglig' ganj.
Ganj nuqsong'a xarjdin tortar,
Harj qilg'on soyi bu ganj ortar.
Yana aytadiki: «Barcha insonlar odatda o'z xazina-ganjini qo'lga kiritishdagi ranju mehnatini zoye' qilmasdan, olam ahlidan o'z ganji – boylik-xazinasini yashiradi. Men esa bu ganjimni oshkor etib, uni din ahliga nisor etdim», deydi.
Bobur ixlosi va ma'rifatining eng muhim belgisi shundaki, bu ish riyo uchun, shuhrat uchun, she'ru shoirlik uchun emas, balki xolis Alloh uchun va Haq rizosi uchun ekanini ta'kid bilan izhor etadi:
Ushbularkim dedim, bo'lung ogoh,
Bordurur borcha xolisan-lilloh.
Bu demakdin g'araz Haq erdiyu bas,
she'ru shoirliq ermas erdi havas.
Bobur fiqhiy masalalarning ilmiysini tahqiq etib, endi amaliysiga – bu ilmlarga amal qilishga o'zi uchun ham, kitobxon uchun ham Allohdan tavfiq – yordam so'raydi. So'ng kitob nomi haqida so'zlab: «G'ayrat shijoat ko'rsatib, jiddu jahd qilib tamomalagan bu kitobimda shari'at masalalarini ochiq bayon etganim uchun, uni «Mubayyan» – «Ochiq bayon etilgan (shar'iy mas'alalar)» deb nomlagan bo'lsam, ne ajab!» – deydi.
Ma’naviy ozuqa olishning, chin inson bo‘lib yetishishning asosiy yo‘li — kitob mutolaasidir. Inson kamoloti manbai ham kitobdir. Darhaqiqat, kitob — insonning dunyoqarashini kengaytirib, nutqini o‘stiruvchi, xotirasi va fikrlash qobiliyatini mustahkamlovchi ma’naviy sarchashmadir. Ana shunday bebaho asarlardan biri — Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari tomonidan tasnif etilgan “Ey bandalarim... Bir qudsiy hadis sharhi” nomli kitobdir.
Joriy yilning 19 noyabr kuni O‘zbekiston musulmonlari idorasi Sirdaryo viloyati vakilligi tomonidan mazkur asarning taqdimoti o‘tkazilib, tadbir ko‘tarinki ruhda o‘tdi.
Tadbirni Sirdaryo viloyati bosh imom-xatibi, ustoz Habibulloh domla Zokirov ochib berib, Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining “Ey bandalarim... Bir qudsiy hadis sharhi” kitoblari bugungi kun va kelajak uchun o‘ta dolzarb ahamiyatga ega ekanini ta’kidladilar. U kishi asarning xalqimiz, imomlar, noiblar va otinoyilar uchun manfaatli bo‘lishini Yaratgandan so‘radilar.
Kitob muqaddimasida har bir o‘quvchi Ustoz Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining marhum ota-onalari haqlariga duo qilish iltimosi keltirilgani ham ayni muddaodir. Chunki ota-ona xizmatini inkor etib bo‘lmaydi — olim farzandning har bir yutug‘ida ularning mehri va duosi turgan bo‘ladi.
Shuningdek, hazratning “Yoshlarga nasihatim” kitoblari o‘zbek va rus tillarida chop etilayotgani ham muborak xabar sifatida qayd etildi. U kishi tomonidan yozilgan “Islomda Vatan tushunchasi”, “Fitna – ko‘z ilg‘amas xatar”, “Haj — buyuk ibodat”, “Umra — ulug‘ amal” kabi asarlar ham har birimiz uchun muhim qo‘llanma ekani alohida ta’kidlandi.
Tadbir davomida vakillik o‘rinbosari Sulton Jangirov, Abdurauf domla Yorbekov, Oqoltin tumani bosh imom-xatibi Mansurjon Ismailov, Boyovut tumani bosh imom-xatibi Fayzulloh domla Eshbekov kitob haqida o‘z fikr va mulohazalarini bildirdilar. Shuningdek, Xovos va Mirzaobod tumanlari bosh imom-xatiblari ham asarning ahamiyati, imomlar, noiblar va barcha diniy soha xodimlari uchun muhim manba ekanini qayd etib o‘tdilar.
Guliston shahar bosh otinoyisi Mavluda Yo‘ldosheva ham asarning o‘ziga xos jihatlariga to‘xtalib o‘tdi.
Tadbir so‘ngida xayrli duolar qilindi va taqdimot ko‘tarinki ruhda o‘z nihoyasiga yetdi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Sirdaryo viloyati vakilligi Matbuot xizmati