Yaqinda bir yigitning: “Ayrim imomlar qimmat avtoulov minib, eng yaxshi kiyimlarni kiyib, maza qilib yuradi. Tag'in kamtar va xokisor bo'lish, isrof qilmaslik to'g'risida nasihat qilishadi. Axir, o'zi markabini sotib, yo'qsillarga tarqatsa, bo'lmaydimi?..” deganini eshitib qoldim.
Afsuski, odamlar orasida shunday fikrlaydiganlar oz emas. Ba'zi kishilar ko'z o'ngida imom, umuman, musulmon kishi deganda, qandaydir qoloq bir inson qiyofasi jonlanadi. Go'yo, mo'min-musulmonlarning hayot tarzi, tutumi masjidda o'tirishu ma'rakaga borishdan iboratdek...
Bunday qarash qayoqdan paydo bo'ldi?! Imom, musulmon deganda faqat nochor, jonsarak, ovozi zo'rg'a chiqadigan kishini tasavvur qiluvchilar ko'ziga “zamonaviy” ko'ringan mo'min-musulmon dinga amal qilmayotgandek ko'rinadi, shekilli. .
Holbuki, kimning boy yoki faqir bo'lishi Allohning izni bilan, qanday hayotni tanlashi o'zining ishi. Nasihat qilish, yaxshilikka buyurib, yomonlikdan qaytarish – nafaqat imom, balki har bir mo'minning vazifasi.
Alloh taolo halol kasb bilan topilgan boylikni hech kimga harom qilmagan. Boshqalarga yarashgan boylik nega endi mo'min-musulmonga yarashmas ekan?! Nikoh o'qiyotgan imom kuyovga: “Ayolingizning ta'minoti, kiyim-kechagi, zeb-ziynati, uy jihoziyu ro'zg'or buyumlari zimmangizda”, deb shariat ko'rsatmasini eslatsa-yu, o'zi nochor yashasa?! Minbarda: “Farzandlaringizni o'qiting, ta'lim yo'lida molingizni ayamang, deb o'zi birovning qo'liga qarab tursa? Imomlikni uddalab, bo'sh vaqtida tijorat bilan shug'ullansa – buning nimasi yomon?!
“Imom” so'zi istilohda “oldinda turuvchi” degan ma'noni anglatadi. U odamlarga peshqadamdir. U namozda oldinda turganidek, boshqa ishlarda ham peshvo bo'lishi kerak. Payg'ambarimiz sollallohu alayhi va sallam ham imom – har bir ishda oldinda turuvchi edilar. U zotdan keyin Abu Bakr, Umar, Usmon, Ali roziyallohu anhum xalifa, shuningdek, imom edilar. Ular faqirlikka targ'ib qilishmagan. Tuya o'sha davrning eng yaxshi ulovi hisoblanib, u zotlarning bir qanchadan yaxshi tuyalari bor edi. Hech biri tuya qimmatli ulov, eshak minamiz, deyishmagan. Jannat bashorati berilgan ulug' sahobalar orasida Abdurahmon ibn Avf roziyallohu anhu eng boyi edi.
Sahobalar halol tijoratda o'zaro musobaqalashar edilar. Nabiy alayhissalom hech kimga nega boy bo'lib ketyapsan, demaganlar. Agar boylik ayb bo'lganida, Alloh taolo Sulaymon alayhissalomga boylik bermagan bo'lardi.
Islomda boy bo'lish emas, balki mol-dunyoga hirs qo'yish qoralangan. Haq taolo bunday marhamat qiladi: «U sizlar uchun er yuzidagi barcha narsani yaratgan zot» (Baqara surasi, 29-oyat). Boshqa bir oyatda: «Ayting: “Bandalari uchun chiqargan Allohning ziynatini va pok rizqlarni kim haromga chiqardi?”» «Ayting: “U (ziynat va pok rizqlar) bu dunyoda imon keltirganlar (va boshqalar) uchun, qiyomat kunida esa xolis (mo'minlarning o'zlari uchun bo'lur)”», deyiladi (A'rof surasi, 32-oyat). Mo'min boy bo'lsa, zakotini joyiga bersa, qanday yaxshidir! .
Shayx Muhammad G'azzoliy (1917–1996) bunday degan: “Qorun ega bo'lgan mulkdan ko'prog'iga ega bo'ling! Sulaymonning saltanatidan kattaroq saltanatni qo'lga kiriting! Haqiqat qo'llovga muhtoj zamonda, uni qo'llash uchun bularning barini ilkingizda tuting! O'lim onlari kelgan paytda esa ularni Alloh yo'lida qoldiring! Kambag'al, soyilday yashash jannat yo'li deb ishonish telbalik va aldanishdir”.
Abdulloh ALIQULOV
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Imom Molik Sa’id ibn Musayyibdan rivoyat qiladi:
«Bir musulmon va bir yahudiy xusumatlashib, Umar roziyallohu anhuning huzuriga kelishdi. Yahudiy haq bo‘lib chiqdi. Umar uning foydasiga hukm chiqardi. Shunda yahudiy unga:
«Allohga qasamki, haq ila hukm chiqarding», dedi.
«Sen qayerdan bilding?» dedi Umar, uni darra ila urib.
«Biz Tavrotda: «Qaysi qozi haq ila hukm chiqarsa, albatta, o‘ng tomonida bitta, chap tomonida bitta farishta uni quvvatlab turadi. Modomiki, u haqda ekan, ishini to‘g‘rilab ham turadilar. Qachon haqni tark qilsa, ular ham uni tark qilib, ko‘tariladilar», deyilganligini topamiz», dedi».
Umar ibn Xattob roziyallohu anhuning ilohiy adolat ummonidan suv ichgan adolatlarini ko‘rgandan keyin, undan bahramand bo‘lgandan keyin yahudiy ham erib ketib, musulmonlar xalifasini alqashga o‘tgan. U yahudiylarning boshqalardan berkitib yuradigan kitoblari, ya’ni Tavrotdagi haqiqatni Umar ibn Xattob roziyallohu anhuning hukmida ko‘rganligini e’tirof etgan.
Ha, hazrati Umar roziyallohu anhuning Islom jamiyati rahbari sifatida olib borgan ishlariga butun dunyo qoyil qolgan va haligacha qoyil qolib kelmoqda.
Umar ibn Xattob roziyallohu anhu bunga o‘xshash adolatli ishlarni tashviqot uchun qilmas edilar. Balki buni vazifa, Alloh taolo oldidagi burch, deb his etganlaridan qilar edilar. Kim bo‘lishidan qat’i nazar, har bir odam u kishi uchun Alloh taolo nozil qilgan shariat hukmi oldida barobar edi. Musulmonmi, zimmiymi yoki boshqami, hazrati Umar uchun baribir edi. Haq kim tarafda bo‘lsa, hukm o‘shaning foydasiga chiqarilar edi.
«Hadis va hayot» kitobining 23-juzidan olindi