Sayt test holatida ishlamoqda!
22 Sentabr, 2025   |   30 Rabi`ul avval, 1447
search icon
Avvalgi sayt
ЎЗ РУ EN AR

Toshkent shahri
Tong
04:52
Quyosh
06:10
Peshin
12:21
Asr
16:33
Shom
18:24
Xufton
19:37
Bismillah
22 Sentabr, 2025, 30 Rabi`ul avval, 1447
Avvalgi sayt
#search
 YouTube

MUBAYYaN VA NASRIY BAYoNI: (7) Kalom sifatig'a ishoratdur (O'n oltinchi mavzu)

14.11.2020   2136   3 min.
MUBAYYaN VA NASRIY BAYoNI: (7) Kalom sifatig'a ishoratdur (O'n oltinchi mavzu)

NAZM

 

(7) Kalom sifatig'a ishoratdur

 

Yana bir kalomdur sifati,

Barkamolu tamomdur sifati.

Mutakallimdur-u kalom bila,

Ne tilu ne og'iz, ne kom bila.

Nuktalar, harfsiz, iboratsiz,

Haq adamg'a dedi nihoyatsiz.

Adam ul so'z  bila vujud o'ldi,

Muncha tor o'ldi, muncha pud o'ldi.

 

NASRIY BAYoN

  1. Kalom sifatining sharhi

 

Alloh ta'oloning yana bir sifati kalomdir. U zotning sifati barkamol va mukammaldir. U zot mutakallimdir – so'z bilan so'zlovchi vagapiruvchidir, lekin Uning so'zlashi (insonlarda bo'lganidek) til bilan, og'iz bilan, tanglay vositasi bilan emas.

Nuktalar – pokiza so'zlar, latif gaplar, ramz va ishoratga to'la kalomlarni Alloh ta'olo adamga – yo'qlikka harfsiz, matnsiz holda nihoyatsiz – chek-chegarasiz aytdi. Yo'qlik u so'z bilan bor bo'ldi, borliqqa aylandi. Shuncha toru pud – o'rish va arqoq, ya'ni yaqin, mahkam munosabat (bir-biriga bog'liq necha mavjudot) paydo bo'ldi.

 

IZOH. Kalom sifati ahkomga – hukmlarga taalluqlidir. Alloh ta'oloning hukmlari O'z zoti bilan qoim bo'lgan azaliy kalomining tajalliysi bilan  bo'lib,  bu  esa  mo''jiza  Kitobi  –  Qur'oni  karim  orqali  namoyon bo'ladi.

Ba'zi aqoid kitoblarida Alloh ta'oloning subutiy sifatlari sakkizta deb sanalgan bo'lib, sakkizinchi takvindir.

(8) Takvin janobi Haqning bilfe'l  yaratmoq  sifatidir.  Butun  bu  borliqlarning  haqiqiy  yaratuvchisi Alloh ta'olodir. Butun mukavvinot (yaratilgan, mavjud narsalar) hodisdir – keyin paydo bo'lgandir. Hodis bo'lgan bu mukavvinotni eng go'zal, eng mukammal  va  eng  odil  bir  shaklda  takvin  etgan  –  yaratgan  zot  Udir.  Qilgan ishlarida  hikmat egasidir, hukmlarida esa odildir.

 

Nasriy bayon va sharh muallifi:

Mirzo KYeNJABYeK

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Xotirjamlik va osoyishtalik – yuksalishlar asosi

22.09.2025   3082   2 min.
Xotirjamlik va osoyishtalik – yuksalishlar asosi

Tinchlik qaror topgan yurtda xotirjamlik hukm suradi, farzandlar emin-erkin kamolga erishadi, oqibatda, jamiyatda har tomonlama yuksalish va rivojlanish ro‘y beradi. Demak, dunyoda hayotning bir maromda davom etishi, xalqning Haq taolo buyurgan ishlarini mukammal va xotirjam ado etishlari uchun tinchlik va osoyishtalik lozim. Yaratgan Parvardigor Qur’oni karimda ana shu tinchlikni saqlash va qadrlash vazifasini inson zimmasiga yuklab, Islom dini tinchlikka targ‘ib qilishini, shaytoniy yo‘llarga ergashmaslik lozimligini ta’kidlagan: “Ey, imon keltirganlar! Yoppasiga itoatga kirishingiz va shaytonning izidan ergashmangiz! Albatta, u sizlarga aniq dushmandir” (Baqara, 208 oyat).

Tinchlik Alloh taolo butun insoniyatga in’om etgan eng ulug‘ ne’matdir. Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi va sallam tinchlik va xotirjamlik haqida Imom Buxoriy rivoyat qilgan hadisda bunday deganlar: “Tinchlik va xotirjamlik ikki ulug‘ ne’matdirki, bundan ko‘p odamlar bebahradirlar”  Shunday ekan, insonlar nafaqat mavjud tinchlikning qadriga yetib, shukrini ado etishlari, balki unga noshukrlik qilib putur yetkazishdan ham saqlanishlari lozim.

Alloh taolo O‘zining fazlu karami ila inson zotini aql va idrok sohibi qilib yaratdi va unga behisob ne’matlarni ato qildi. Shu bilan birga bergan ne’matlariga shukr aytishga ham buyurib, muborak kalomida shukr qiluvchilarga ne’matlarini yanada ziyoda qilish va’da qildi:

Alloh taolo Quroni karimda shunday marhamat qiladi: “Qasamki, agar shukr qilsangiz, albatta, ziyoda qilurman. Bordi-yu, noshukrchilik qilsangiz, albatta, azobim juda qattiqdir” (Ibrohim surasi 7-oyat).  Rasululloh sollallohu alayhi va sallamga biror xursandchilik ish bo‘lsa yoki xabar berishsa Allohga shukr qilib sajda qilar edilar.  Demak, Parvardigorimiz biz bandalarga bergan tansihatlik, farovonlik, baxtu saodat, tinchlik va osoyishtalik kabi ulug‘ ne’matlarga shukr aytsak, qadriga yetsak – Alloh buni ne’matni bardavom etadi.

Shunday ekan, Yaratgandan bir-birimizga tinchlik, amniyat, xotirjamlik tilaylik! Alloh taolo tinchlik-osoyishtaligimizni hamisha barqaror aylasin. Yurtimizni tinch, mehnatsevar xalqimiz hayotini farovon aylasin!

Abdulbosit Xamdamov, Yangi Namangan tumani

"Usmon Zunnuroyn" jome masjidi imom xatibi

Manba: @SOFTALIMOTLAR

MAQOLA
#logo