Janob Payg'ambarimiz Muhammad mustafo Rasululloh sallallohu alayhi va sallam o'z hadisi shariflarida: “To'rtta daryo – Sirdaryo, Amudaryo, Nil, Yevfrat – jannat daryolaridan," – deganlar. Yer kurasida 4ta okean, bir necha dengiz va ko'plab daryolar bo'lsada, planetamizni to'rtdan uch qismi suv bilan qoplangan bo'lsada, shulardan faqat to'rtta daryonigina Payg'ambarimiz sallallohu alayhi va sallam “jannat daryolaridan” dedilar. Yaxshi e'tibor bersak, mazkur to'rtta daryodan ham eng birinchi navbatda Sirdaryo va Amudaryo daryolarini aytdilar. Demak, bizni yurtimiz “jannatmakon yurt” deyilgani balandparvoz so'zlar emas ekan! Mazkur to'rtta jannat daryolaridan teng ikkitasi aynan bizni yurtimizda ekanligi ham – bu Yaratganning aynan bizning yurtimizga o'zgacha Ilohiy nazari bilan boqqani! Yer yuzining boshqa joylariga nisbatan Alloh taolo aynan bizni yurtimizga o'zgacha nazari bilan, o'zgacha rahmat nazari bilan boqqanini yaqqol belgisi, dalili, isboti va namunasi! Buni onglab tushunib etish uchun maxsus ilm dargohlarida, katta-katta institutlarda yoki islom universitetlarida o'qib, ta'lim olish shart emas! Bu – osmondagi Oy va Quyoshday butun insoniyatga ma'lum va mashhur bo'lgani kabi, dunyo xalqi uchun ochiq-oydin xaqiqatligi hammaga ayon!
O'zi nazar qilgan, O'zi o'zgacha nazar qilgan mana shu jannatmakon diyorni Alloh taolo O'z Ilohiy nazari va Ilohiy rahmati ila boqib, ushbu muqaddas zaminimizni insonning aqli ojizlik qiladigan ko'pgina behisob ne'matlar bilan ne'matlantirib qo'ygan. Aynan bizning jannatmakon yurtimizga, muqaddas zaminimizga, Hudo nazar qilgan diyorimizga, jonajon O'zbekistonimizga Alloh taboraka va taolodan ato etilgan bunday ne'matlarni nafaqat inson zoti, balki hech qanday, xatto oxirgi modeldagi yangi chiqqan eng zamonaviy komp'yuter ham sanab sanog'iga eta olmaydi!
Bunday behisob va bebaho, aziz va buyuk, mislsiz va beqiyos, tengi yo'q moddiy va ma'naviy ne'matlar ichida bittasi bu – “paxta” deb atalmish Ilohiy moddiy ne'mat. Yerdan o'nib-o'sib chiqadigan boshqa nabotot-o'simliklar qatori paxta ham, agar Hudo xoxlasa chiqadi, bo'lmasa yo'q! Shuning uchun ham paxta – Hudoi taoloning bandalariga beradigan nabotot olamidagi mo''jizaviy ne'matlaridan biri. Allox taoloning shu mo''jizaviy ne'matlari ichida eng kattalaridan va eng manfaatlilaridan biri!
Internet va entsiklopedik ma'lumotlarga qaraganda, fan tilida «Gossypium» deb nomlanadigan “paxta”ni er yuzida 39 dan ortik o'simliklari mavjud. Shulardan oltitasigina planetamizning oltita mintaqasida o'sadi xolos. Jahon miqyosida etishtirilayotgan paxtani 65 foizini 5 ta davlat etkazib beradi. Bular – Hitoy (4 mln. t), AKSh (4 mln. t.), Hindiston (2,5 mln. t.), Pokiston (1,5 mln. t.) va O'zbekiston (1,2 mln. t.). Jahon paxtasini qolgan 35 foizini 70 ta davlat etkazadi.
Olimlarning ilmiy tadqiqotlari va jahon statistika ma'lumotlariga ko'ra, paxtadan bugungi kunda inson hayotida darkor bo'ladigan 100 dan ziyod turli xil navdagi mahsulotlar ishlab chiqariladi. Bu mahsulotlarga odam bolasini muhtojligi esa onasidan tug'ilishidan avvalroq boshlanib, vafot etganidan keyingi davr mobaynida bo'lar ekan! Bitta o'simlikdan shuncha turdagi mahsulotlar ishlab chiqariladigan yana boshqa o'simlik bu dunyoda yo'q ekan! Ana! Qanday ulug' va beqiyos, xaqiqatda mo''jizaviy (!) ne'matni Alloh taolo bizni diyorimizga ravo ko'rgan!
Alloh taoloning inoyati ila davlatimiz va hukumatimiz tomonlaridan oqilona olib borilayotgan xayrli, savobli ishlarni amalga oshirish maqsadida viloyatlarimiz rahbarlari hamda shahar va tuman rahbarlarining boshchiliklarida mustaqilligimizni sharofati bilan jannatmakon yurtimizni tinchligi, muqaddas Vatanimizni ravnaqi, dono xalqimizni farovonligi, farzandlarimiz bizdan ham baxtliroq bo'lishlari uchun, bolalarimizni kelajagi uchun behisob-behisob, son-sanoqsiz, katta-katta savobli, xayrli va olijanob ishlar bajarilib kelinmoqda. Bu savobli ishlarga nafaqat butun dunyo hamjamiyati tan bermokda, balki O'zbekistondagi bu xayrli ishlarni har bir ko'zi ojiz inson ham ko'rmokda, har bir qulog'i og'ir odam ham eshitmoqda, har bir aqli zaif banda ham mohiyatini onglab, mazmunini tushunib, samaralarini sezib, to'la-to'kis his qilmoqda.
“Birni ko'rib shukr qil, birni ko'rib fikr qil” deganlariday yon-atroflarimizga qarab, ba'zi davlatlarda bo'layotgan ahvollarga qarab fikr qilaylik! “Ey, Allohim! Yurtimga berilgan tinchlikka shukr!” deb, tinch uxlab, eson-omon uyg'onayotganimizga shukr qilaylik! Ba'zi davlatlarda insonlar o'zini tinchligini-omonligini o'ylab, jon kuydirayotgan bir zamonda, bizni mamlakatimizda esa jahon andozalaridan ham ustun bo'lgan o'quv dargohlari bizni bolalarimiz uchun barpo etilayotgan bir paytda, xalqaro me'yorlaridan qolishmaydigan sport inshootlari biz uchun qurilayotgan bir paytda, bizda qo'sha-qo'sha imoratlar, qator-qator uylar, yangidan-yangi moshinalar, hashamatli to'yxonalar, dabdabali to'y-ma'rakalar, kelin-kuyovga hizmat qilayotgan chet ellarda faqat boylar minadigan avtomobillar, farzandlarimiz chet elma-chet el yurib, dunyoning turli chekkalarida obro'li-nufuzli o'quv dargohlarida o'qib turgan, qo'llarimizdagi dunyoda hozirgina chiqqan eng zamonaviy telefonlar kundan-kunga hayotimizni boyitib turgan bir paytda, Hudoi taolo sanoqligina davlatlar qatori bizning diyorimizga berayotgan mo''jizaviy paxta ne'matini nes-nobut qilmay, terib olmasdan, oyoqosti qilib, uvol qilsak, noshukrlik va isrofgarchilik qilgan bo'lmaymizmi?
Noshukrlik va isrofgarchilik esa Hudoga xush kelmasligi har bir aqli raso odamga ma'lum!
O'zbekistonni mag'ribdan mashriqgacha aylanib chiqsangiz ham, davlatimizni u chekkasidan bu chekkasigacha kezib chiqsangiz ham, mamlakatimizni barcha shahar-qishloqlarini ko'rib chiqsangiz ham bir narsaga guvoh bo'lasiz – har bir viloyat, har bir tuman, har bir shahar, har bir qishloq, har bir mahalla, har bir ko'chada yangilanish, chiroyli o'zgarish, katta qurilishlar bo'layotganini ko'rasiz! Bunday islohotlardan yurtimizni biror joyi ham chetda qolmagan!
Oq-qorani taniydigan, foyda-zararni biladigan, o'ng-chapni payqaydigan, og'ir-engilni his qiladigan, savob-gunohni ajrata oladigan, katta-kichikni farqiga etib boradigan, past-balandni tushunadigan, yaxshi-yomonni mazmunini onglaydigan, uzoq-yaqinni mohiyatiga etib boradigan har bir aql-zakovatli inson biladiki, O'zbekistonda bo'layotgan bunday ulug'vor ishlar o'z-o'zidan bo'lmaydi! Qisqa davr ichida asrlarga teng, savobi cheksiz-chegarasiz bo'ladigan bunchalik darajadagi ulkan va buyuk ishlarni amalga oshirish uchun ko'p narsalar ichida moddiy ta'minot ham bo'lishi darkor.
Ushbu nihoyatda mas'uliyatli, mashaqqatli va sharafli, og'ir va savobli, sermahsul va olijanob ish bo'lmish – xalqimizni rizqi, dasturxonimizni ko'rki, davlatimizni boyligi, yurtimizni xirmoni bo'lgan Alloh taoloning mo''jizaviy ne'mati bo'lgan «paxta»ni yig'im-terimida jamiyatimizning barcha a'zolari birgalikda, hammamiz ham bir tan-bir jon bo'lib, bir yoqadan bosh chiqarib harakat qilishimiz zarur. Zero «Ko'p biriksa, tog' qular», «To'pdan chiqsang xam, ko'pdan chiqma», «Ko'pdan ayrilgan ozar, ko'pga qo'shilgan o'zar», «Ko'pning haqi etimning haqidan yomon», «Ko'pchilik bir mushtdan ursa, o'ldirar, bir burdadan bersa, to'ydirar» deb dono xalqimiz bekordan-bekor, bejiz aytmagan.
Endi har birimiz o'z-o'zimizga: “O'zim yashab turgan yurtimni tinchligi uchun, ona-Vatanimni ravnaqi uchun, ajdodlarim yotgan muqaddas zaminim uchun, kindik qonim to'kilgan diyorim uchun, aziz bo'lgan el-xalqim uchun, farzandim mendan ham baxtliroq bo'lishi uchun, bolamni kelajagi uchun men nima ish qildim?” – deb savol beraylik.
Dono xalqimiz o'zining purhikmatli maqollarida «Bekor o'tirgandan bekor ishla!», «Bekorchidan Hudo bezor!» deb aytishlarida ham juda ko'p ma'nolar bor. Zero, bu ulug' hikmatlar elning ellik ming elagidan o'tkazilib, keyin muomalaga qo'yilgan.
Iloho o'zlarimizni ham, farzand-zurriyotlarimizni ham Mehribon Parvardigorimiz buyurgan, janob Payg'ambarimiz sallallohu alayhi va sallam tavsiya etgan, o'tmishda o'tganlarimizni ruhlari shod bo'ladigan, xalqimiz xursand bo'ladigan, ota-onalarimiz rozi bo'ladigan yo'llardan yurishimizni nasib etsin!
Muhtaram azizlar! Tinch bo'lib turgan yurtimizda musaffo osmonimiz ostida yashayotgan jannatmakon diyorimizni boyligi uchun, Hudoni o'zgacha Ilohiy nazari tushgan muqaddas Vatanimizni ravnaqi va xalqimizni farovonligi uchun, turmushimizni obodligi va ko'pchilikni rizqi uchun, elimizni mo'l hirmoni va oilamiz dasturxonini ko'rki uchun o'z hissamizni qo'shaylik! Shu jannatmakon diyor – muqaddas zaminda yashayotgan har birimiz, Alloh taolo O'zbekistonga bergan barcha behisob va betakror, mislsiz va beqiyos ne'matlaridan foydalanayotgan har bir odam bolasi o'zini munosib hissasini qo'shishi lozim ekanligini unutmaylik!
Ibrohimjon INOMOV,
O'zbekiston musulmonlari idorasi raisi o'rinbosari
1408 yil (bundan 617 yil oldin) – Amir Temurning uchinchi o‘g‘li Mironshoh Ozarbayjon hukmdori Qora Yusuf bilan Tabriz yonida bo‘lgan jangda 42 yoshida halok bo‘ldi. Tarixchi olim Fasih Ahmad Xavofiyning “Mujmali Fasihiy” asarida qayd etilishicha, Mironshohning qotili uning boshini Qora Yusufga olib keladi. U amirzoda Mironshoh qotilining boshini kesishni buyuradi. Mironshohni barcha ehtiromlar bilan Tabrizning Surxob tumanida dafn qiladilar. Shams G‘uriy ismli kishi bir necha vaqtdan so‘ng darvesh kiyimida Mironshoh jasadini Samarqandga olib borib qo‘yadi.
Ma’lumot o‘rnida qayd etish joizki, Amir Temur Mironshohni o‘n to‘rt yoshida Xurosonga hokim, yigirma yetti yoshida Eron va Iroq hukmdori qilib tayinlaydi. Biroq keyingi paytlarda Mironshoh maishatga berilib, davlat ishlariga qaramay ko‘yadi. Uzluksiz bazm va ko‘ngilochar o‘yinlar xazinaga sezilarli darajada zarba beradi. Mamlakatda tartib buziladi. Bundan xabar topgan Amir Temur 1399 yil Sultoniyaga kelib o‘ttiz uch yoshli Mironshohni hokimiyatdan chetlatadi.
1526 yil (bundan 499 yil oldin) – Dehlidan taxminan 100 km shimolda joylashgan Panipat yalangligida 12 ming askardan iborat Bobur qo‘shini va Dehli sultoni Ibrohim Lo‘diyning 100 ming piyoda hamda bir ming jangovar fildan iborat armiyasi o‘rtasida jang bo‘lib o‘tdi. Hind qo‘shini tartibsiz tarzda jangni boshlagan. Boburning barang‘or va juvong‘ori to‘lg‘ama usuli bilan g‘animning ort tomoniga o‘tib unga kuchli zarbalar bergan. Ibrohim Lo‘diy asosiy kuchlari va jangovar fillar bilan markazga hamla qilgan. Shunda Bobur ho‘kizlarning xom terisidan eshilgan arqonlar bilan bir-biriga mahkam bog‘langan 700 ta arava va ular orasiga o‘rnatilgan turoqalqonlar panohida turgan to‘fakandozlarni jangga tashlaydi. To‘fak va zambarak o‘qlaridan yarador bo‘lgan fillar chekinib ustlaridan filbonlarni yiqitib, piyodalarni yanchib o‘tadi, hindlar sarosimaga tushib qochishga tushganlar. Sulton Ibrohim Lo‘diy va taxminan 50 ming hind jangchisi halok bo‘lgan. Bobur Dehli va Agrani zabt etib, Shimoliy Hindistonda Boburiylar davlatiga asos soladi.
1901 yil (bundan 124 yil oldin) – tarixchi Anoroy Tog‘ayevaning qayd etishicha, Toshkent–Orenburg temiryo‘li qurilish loyihasi uzil-kesil ma’qullandi. Toshkent–Orenburg temiryo‘li qurilishini boshqarish uchun tuzilgan maxsus qo‘mita temiryo‘lni bir vaqtning o‘zida ikki tomondan – Orenburg va Toshkent shahridan boshlab qurishga qaror qildi. Orenburg tomondan boshlangan qism shartli ravishda shimoliy, Toshkentdan boshlangan qism janubiy deb nomlandi. 1901 yilning bahorida shimoliy qismda, olti oydan so‘ng janubiy qismda qurilish ishlari boshlandi.
1918 yil (bundan 107 yil oldin) – Turkistonda sovet tuzumi o‘rnatilgach, Toshkentning yangi shahar qismida A.V.Popov rahbarligida Turkiston davlat universiteti ochildi. Tarixchi Bahrom Irzayevning yozishicha, bu oliy ta’lim dargohining pedagogik jamoasi ham, talabalari ham asosan yevropalik millatlar vakillaridan iborat edi.
Mahalliy millatlar farzandlari uchun 1918 yil 12 mayda Toshkentning eski shahar qismida Munavvarqori Abdurashidxonov rahbarligida Turkiston Musulmon xalq dorulfununi ochildi. Samarqandda Mahmudxo‘ja Behbudiy ham mazkur dorulfunun sho‘basini ochishga kirishdi. Biroq bolshevik hukumati tomonidan bunga ruxsat berilmadi.
1924 yil (bundan 101 yil oldin) – O‘rta Osiyoda birinchi kino tashkiloti – “Buxkino” vujudga keldi. Bu tashkilot badiiy-tashviqot, ijtimoiy-xronikal filmlar ishlab chiqarish, filmlarni ijaraga olish, sotib olish, kinoteatrlar qurish kabi masalalar bilan shug‘ullandi. Badiiy filmlari ancha bo‘sh bo‘lsada, tushunarli va soddaligi bilan ajralib turadi. Rollarni asosan chetdan taklif etilgan aktyorlar ijro etdi. “Buxkino” faoliyati uzoq davom etmadi. U 1925 yilda Turkiston davlat kino tashkiloti bilan birlashtirilib, O‘zbek davlat kino tashkiloti tashkil etildi.
1992 yil (bundan 33 yil oldin) – O‘zbekiston Vazirlar Mahkamasining “O‘zbekiston tarixi muzeyini tashkil etish to‘g‘risida”gi qarori qabul qilindi. Qarorga binoan V.I.Lenin markaziy muzeyining Toshkent filiali va Oybek nomidagi O‘zbekiston xalqlar tarixi muzeyi tugatilib, ularning negizida 1992 yildan boshlab O‘zbekiston Fanlar akademiyasi huzuridagi O‘zbekiston tarixi muzeyi tashkil etildi.
2008 yil (bundan 17 yil oldin) – O‘zbekiston Respublikasining “Transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish to‘g‘risida”gi Qonuni qabul qilindi. Ushbu Qonunning maqsadi transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat.
2009 yil (bundan 16 yil oldin) – O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Internet tarmog‘ida O‘zbekiston Respublikasining Hukumat portaliga axborotlarni taqdim etish va joylashtirish tartibi to‘g‘risida”gi qarori qabul qilindi.
2017 yil (bundan 8 yil oldin) – O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish sohasida davlat boshqaruvi tizimini takomillashtirish to‘g‘risida”gi farmoni qabul qilindi.
2020 yil (bundan 5 yil oldin) – O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Tasviriy va amaliy san’at sohasi samaradorligini yanada oshirishga doir chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori qabul qilindi.
2021 yil (bundan 4 yil oldin) – O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Yoshlar sanoat va tadbirkorlik zonalari faoliyatini tashkil etish hamda yoshlarning tadbirkorlikka oid tashabbuslarini qo‘llab-quvvatlash chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori qabul qilindi.
2022 yil (bundan 3 yil oldin) – O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Kasanachilikni rivojlantirish asosida aholi bandligini ta’minlashga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarori qabul qilindi.
Alisher EGAMBЕRDIYEV tayyorladi, O‘zA