“O'zarxiv” agentligi axborot xizmati rahbari Anvarjon Aliyev xabar berishicha, Mir Arab madrasasi Sulton Muhammad Shayboniyxonning (1451-1510) jiyani Ubaydullohxon (1486-1540) hukmronligi davrida Naqshbandiya tariqati rivojiga ulkan hissa qo'shgan, xalq tilida “Arab amiri”, ya'ni Mir Arab nomi bilan mashhur bo'lgan shayx, taqvodor olim, ulug' pir, Sayyid Abdulloh Yamaniy (1461-1536) hazratlarining tashabbuslari va homiyligi bilan 1530-1536 (hijriy 936-942) yillar mobaynida qadimiy va navqiron Buxoroyi sharifning Shahriston maydonida – Masjidi Kalon va Minora Kalonning sharqiy tomonida barpo etilgan.
Dunyoga dong'i ketgan ushbu madrasaga oid O'zbekiston Milliy arxivida Mir Arab madrasasiga oid vaqfnoma saqlanmoqda. Hususan, mazkur vaqfnomaning ahamiyati Mir Arab madrasasining ta'sis etilishi hamda ishga tushgandan so'ng to'liq faoliyatining moliyaviy va moddiy ta'minotiga asos bo'lgani bilan qiziqdir.
Ushbu vaqfnoma 1527 yilda (Mir Arab nomi bilan mashhur) Amir Abdullo al-Yamaniy tomonidan Mir Arab madrasasiga atab Shofirkon tumani va Buxoro shahriga yaqin boshqa joylarda joylashgan unumli erlardan jami 2146 (ikki ming bir yuz qirq olti) tanob er vaqf qilib berilganligi haqida qozilar tomonidan tasdiqlangan hujjatdir.
O'rta asrlar Sharq qog'ozida tuzilgan bu vaqfnoma fors tilida yozilgan. Uning uzunligi 6,80 santimetr bo'lib, eni esa 35 santimetrni tashkil qiladi.
O'zA xabariga ko'ra, hujjatning matn tuzilishi an'anaviy tartibda bo'lib, kirish (unvon) bilan boshlangan, muqaddimasida bismilloh, hamdu sano, salovot va salomlardan so'ng sadaqai joriyaning ulug' savob ekani hamda vaqfning joriylanishida jonbozlik ko'rsatgan ulug' zotlar sha'niga maqtovlar aytilgan. So'ng, voqif (vaqf qiluvchi) qayerda va nima mulklarni vaqf qilgani haqida batafsil to'xtalgan.
So'ng, vaqf mulklaridan keladigan daromadlarni qayerga va kimlarga nima shartlar evaziga berishni alohida bandma-band qaydlab o'tgan. Shuningdek, hujjatning so'ngi matnlari qozilarning tasdiqlari bilan muhrlangan.
O'zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati
Islomning barcha – beshala ruknini ham bajargan odam chinakam saodatlidir. Ayniqsa, hojilik – alohida mas’uliyat talab etadigan maqom. Bu yil yurtimizdan 15 mingdan ziyodroq fuqaro ana shunday sharafga ega bo‘ldi.
Bu yil yurtimizdan hajga borgan yurtdoshlarimiz Arafot vodiysida muftiy, Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari boshchiliklarida yurtga qaytgach, «Yangi O‘zbekistonning tinchlik va ma’naviyat targ‘ibotchilari bo‘lamiz» degan ezgu tashabbusni ilgari surgan edilar.
Bugun, 14 iyul kuni poytaxtimizdagi «Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf» jome masjidi majlislar zalida poytaxtimizda faoliyat yuritayotgan imom-xatiblar, imom noiblari ishtirokida yig‘ilish o‘tkazildi.
Tadbirda O‘zbekiston Respublikasi Din ishlari bo‘yicha qo‘mitasi raisining birinchi o‘rinbosari Davronbek Maxsudov, Toshkent shahar hokimining jamoat va diniy tashkilotlar bilan aloqalar bo‘yicha o‘rinbosari Abdulvosid Xomitjonov, «Nuroniy« jamg‘armasi Toshkent shahar bo‘limi raisi Rustam Kalonov, Mahallalar uyushmasi Toshkent shahar hududiy boshqarmasi boshlig‘i Furqatxo‘ja Mahmudxo‘jayev, Toshkent shahar bosh imom-xatibi Abduqahhor domla Yunusov ishtirok etdi.
– Hojilarga katta ishonch bildirib, ular ma’naviyat targ‘ibotchilaridir, – deydi DIQ raisi birinchi o‘rinbosari Davron Maxsudov. – Hadisi sharifda: “Insonlarning Alloh taologa eng seviklisi odamlarga ko‘p manfaati yetkazadiganidir” (Imom Tabaroniy rivoyati), deyilgan. Shunday ekan, har bir hojiga o‘z hududidagi imom-xatib ko‘makchi bo‘lib, mahallama-mahalla yurib, aholiga, ayniqsa, yoshlarga pandu nasihatlar qilishlari zarur. Chunki hojilarning so‘zlari ta’sirchan bo‘ladi. Farzandlarimizning turli yot g‘oyalar ta’siriga tushib qolishining oldini olishda ularning xizmatidan foydalanishimiz kerak. Hojilarimizning sa’y-harakatlari bilan xalqimizning ma’naviyati, ma’rifati yanada oshadi.
Ana shunday ma’naviy-ma’rifiy tadbirlar orqali hojilarimiz jamiyatimizdagi mehr-oqibat muhitini yanada mustahkamlash, jaholatga qarshi ma’rifat bilan kurashish, yoshlar tarbiyasi va oilalar totuvligida ibrat bo‘lmoqdalar.