Adliya vaziri Ruslanbek Davletov ishtirokida sentyabr' oyida vazirlikda korruptsiyaga qarshi kurash tizimining yaratilishi va bu borada erishilgan natijalarga bag'ishlangan matbuot anjumani o'tkazildi. «Daryo» muxbiri Mirolim Isajonovning xabar berishicha, Davletov korruptsiyaga qarshi kurashda harom-halol diniy tushunchasining samaradorligi qay darajada ekanligi to'g'risidagi savolga o'z munosabatini bildirdi.
«Harom va halol tushunchasi, albatta, din munosabatlari bilan bog'liq. Biz bundan faoliyatimizda foydalanishimiz mumkin. Chunki O'zbekiston aholisining 90 foizi musulmon, ota-onasidan harom-halolni o'rganadi, ular hayoti davomida tarbiya ko'radi. Ammo bu faqat korruptsiyaga kelganda ishlamay qoladi. Agar ishlaganida, bunday bo'lmasdi, sababi hammamiz musulmonmiz.
Davlat boshqaruvi, korruptsiya bu boshqa narsa. Harom-halolni ko'pincha oddiy narsalarda bajarish juda zo'r. Oziq-ovqatga kelganida, bu harom ovqat, chunki halol ovqatni al'ternativi juda ko'p. Harom ovqatni chetga surib, halolini iste'mol qilish mumkin. Lekin korruptsiyada al'ternativ yo'qligi uchun, bu ko'p holatlarda ishlamayapti. Musulmon mamlakatlarga e'tibor qiling, ularda korruptsiya bilan bog'liq ko'plab muammolar mavjud.
Birlashgan Arab Amirligi korruptsiyaga qarshi kurashda dunyo bo'yicha 23-o'rinda turibdi. Tahlil qilsangiz, Dubayda korruptsiyaga qarshi juda kuchli tizim yaratilgan. Oxirgi 20-25 yil ichida katta o'zgarishlar qilindi. Bu davlat dunyoga mashhur xorijiy konsalting agentliklari va auditorlarni jalb qilish orqali ularga millionlab dollar berib, davlat organlari faoliyatini baholatadi. Ular bu tizimga millionlab mablag'ni bekordan-bekorga sarflayotgani yo'q.
Agar korruptsiya faqat harom-halol bilan hal bo'lganida edi, biz qachonlardir bu muammodan qutulgan bo'lardik. Ammo shunga qaramay, harom-halol tushunchasi juda yaxshi, biz uni bolalikdan singdirib, rivojlantirishimiz kerak. Barcha dinlarda birovdan pora olib, ishni bitirish gunoh, deb qaraladi. Bizning Islom dinimizda ham bu juda katta gunoh. Shu bois korruptsiyaga qarshi kurash kabi ijtimoiy maqsadlarda mana shunday diniy tushunchalarni ishlatishimiz kerak. Bu katta yordam beradi», — dedi Adliya vaziri.
Davletov o'z nutqida korruptsiyaga qarshi kurash uni 30 foizga ham qoniqtirmasligini ta'kidladi.
«Tizim ichidagi muammolardan o'zimiz yaxshi xabardormiz. Bilganlarimdan biri shuki, gap ta'sir qilmaydi. Masalan, siz yig'ilish o'tkazasiz, juda qattiq gapirasiz, kuyunasiz, hatto o'lib ketasan, qamatamiz, deganiz bilan ham ta'sir qilmaydi. Buni qisqa muddatda ta'siri bo'lishi mumkin. U 10 kundan keyin hayotdagi real muammolarga duch kelganida so'zlaringizni unutadi. Shuning uchun har tomonlama o'ylashimiz kerak: u nimaga ko'proq moyil, unga oylik ko'p to'layapmizmi yoki yo'qmi?
Li Kvang Yuning bitta gapi bor: «Insofsiz xodimlarga ko'proq oylik to'lashimizning foydasi yo'q». Nopok xodim katta maoshini olib ham shu ishini davom ettiraveradi. Shu sababli biz tizimni tozalashimiz va haqiqatan shunga loyiq bo'lgan xodimlarga oshirilgan ish haqini to'lashimiz kerak. Qisqasi, bu borada qiladigan ishlarimiz hali juda ko'p», — dedi Ruslanbek Davletov.
O'zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati
Sobit ibn Ibrohim tahorat ola turib ariqda oqib kelayotgan bir olmaga ko‘zi tushadi va olmani olib yeydi. Olmaning yarmini yeb bo‘lganida, uning haqqi haqida o‘ylab qoladi. Shu xayolda Sobit ibn Ibrohim ariq chetidan yurib olma oqib chiqqan bog‘ga kiradi va bog‘ egasiga:
– Yeb qo‘ygan yarimta olmam uchun haqqingizni halol eting. Qolgan yarmi mana, oling, – deydi.
– Mayli, haqqimni halol etaman, faqat bir shartim bor, – deydi bog‘ egasi yigitning halol, taqvoli ekanini anglab.
– Shartingizni ayting, – deydi Sobit ibn Ibrohim.
Shunda bog‘ egasi:
– Bir qizim bor, uni nikohingga olasan. Lekin rozi bo‘lishingdan avval uning holatidan seni ogoh etishim lozim. Qizimning ko‘zi ojiz, hech narsani ko‘rmaydi, soqov – gapirmaydi va yana qulog‘i eshitmaydi – kar, qimirlamaydi – shol, – deydi.
Bog‘ egasining gaplarini eshitgan Sobit ibn Ibrohim lol bo‘lib qoladi. Yeb qo‘ygan yarimta olmaning haqqidan qo‘rqib, qizga uylanishga rozi bo‘ladi va:
– Mayli, taklifingizni qabul qildim, zora shu bilan Allohning roziligiga erishsam, – deydi.
Ota qiziga oq fotiha beradi. To‘y-tomoshalar o‘tgach, Sobit ibn Ibrohim salom berganicha qizning yoniga kiradi. Qiz salomga alik qaytargancha qo‘li ko‘ksida qulluq qiladi.
Yigit bo‘layotgan ishlardan hayratlanadi: “Bu juda g‘alati-ku, soqov emas ekan-da, salomimga javob berdi. Tik turibdi, demak shol ham emas. Qo‘li ko‘ksida, bundan chiqdi ko‘zlari ham ko‘radi”.
Yigit shoshgancha tashqariga chiqadi va qizning otasiga: “Bu menga va’da qilingan qiz emas-ku, ko‘r, soqov, kar va shol deganingizning boisi ne?!” – deydi.
“Nega endi?” – izoh beradi qizning otasi: “Bu o‘sha qiz. Ko‘zi ojiz deganim – uning ko‘zlari Alloh harom qilgan narsaga boqmagan, qulog‘ining karligi – Alloh harom qilgan narsalarga quloq tutmagan, soqovligi ham rost, chunki tili Allohning zikrigagina aylangan, sholligi – yomon ishga yurmagan”.
Sobit ibn Ibrohim birovning haqqidan qo‘rqqanligi evaziga oliy mukofotga erishadi. Vaqt o‘tishi bilan uning ayoli yer yuzini ilm va fiqhga to‘ldirajak bir zotga, buyuk Imom Abu Hanifaga homilador bo‘ladi.