Xayr-ehson bandani Alloh taologa yaqinlashtiradigan va jannatga kirishiga sabab bo‘lgan omillardan biridir. U ehson qiluvchining molini kamaytirmaydi, aksincha Payg‘ambarimiz sollallohu a’layhi vasallam marhamat qilganlaridek mol-dunyosi ziyoda bo‘lishiga sabab bo‘ladi. Imom Muslim Abu Hurayra roziyollahu anhudan rivoyat qilgan hadisi shariflarida Payg‘ambar sollallohu a’layhi vasallam: “Sadaqa molni kamaytirmaydi, Alloh bandasiga kechirimlilik bilan faqat azizliknigina ziyoda qiladi, kim Alloh uchun xokisor bo‘lsa, uni qadrini ko‘taradi”[1] deb marhamat qilganlar. Modomiki ehson molu-dunyosini kamaytirmas, balki ziyoda qilar ekan bu musulmon inson u bilan ulug‘ ajrga ega bo‘ladigan noyob fursatdir. Sadaqa va xayr-ehsonning fazilatlari borasida Payg‘ambarimiz sollallohu a’layhi vasallamdan juda ham ko‘plab hadislar kelgan. O‘shalardan biri: Abu Kabsha al-Anmoriy roziyollohu anhudan, u Rosululloh sollallohu a’layhi vasallamni shunday deyotganlarini eshitgan ekanlar: “Uchta narsaga qasam ichaman. Va sizga bir hadis aytaman uni yodlab oling. Aytdilarki: Bandaning moli sadaqa bilan kamaymaydi, banda biror zulmga uchrasa va unga sabr qilsa Alloh uning izzatinigina ziyoda qiladi, banda tilanchilik eshigini ochsa, Alloh unga faqirlik (yoki shunga o‘xshash so‘z aytdilar) eshigini ochadi. Sizga bir hadis aytaman uni yodlab oling. Aytdilarki: Albatta dunyoda to‘rt nafar insonnikidar. (ya’ni dunyodagi insonlar to‘rt toifidir)
Bir banda, Alloh uni mol-dunyo bilan ham ilm bilan ham rizqlantirgan. U bilan robbisiga taqvo qiladi. Qarindosh urug‘ining holidan xabar oladi va undagi Allohning haqqini biladi. Bu eng afzal manzildir.
Bir banda, Alloh uni ilm bilan rizqlantirgan, ammo mol-dunyo bilan rizqlantirmagan. U to‘g‘ri niyatli: Agar molim bo‘lganida falonchini amalini qilardim deydi. Bu uning niyatidir. Ikkisining ajri tengdir.
Bir banda, Alloh uni mol-dunyo bilan rizqlantirgan, ammo ilm bilan rizqlantirmagan. U molini ilmsiz sovuradi. U bilan robbisiga taqvo qimaydi. Qarindosh urug‘ining holidan ham xabar olmaydi va undagi Allohning haqqini ham bilmaydi. Bu eng past darajadir.
Bir banda Alloh uni ilm bilan ham, mol-dunyo bilan rizqlantirmagan. U: Agar molim bo‘lganida falonchini amalini qilardim deydi. Bu uning niyatidir. Ikkalasining gunohi barobardir.[2]
Bu hadisi sharif nafaqat xayr-ehson qiluvchi, balki uni niyat qilgan mo‘min kishi ham ulug‘ savobga ega bo‘lishiga dalolat qilmoqda. Faqatgini niyati sodiq bo‘lishi sharti bilan. Shunday ekan imkoni borlarimiz fazilatli Ramazon oyida xayr-ehson qilib qolishga shoshilishimiz, imkoniyati yo‘qlarimiz esa Alloh imkon bersa bunday savobli ishlarni bajarishga niyat qilishimiz bizni Allohga muqarrab bandalardan bo‘lishimizga sabab bo‘ladigan va jannatiga doxil qiladigan amallardandir.
Shayxontohur tumani “Islom nuri” jome masjidi imom xatibi,
Toshkent Islom instituti o‘qituvchisi
A. Sobirov
[1] Imom Muslim 2588 raqam bilan rivoyat qilgan.
[2] Imom Termiziy 2325 raqam bilan, Ibni Mojja 4228 raqam bilan rivoyat qilgan. Imom Termiziy bu hadis hasan, sahih degan.
Mamlakatimizning bir guruh diniy-ma’rifiy soha vakillaridan iborat delegatsiya Iordaniya Hoshimiylar Podshohligida amaliy tashrif bilan bo‘lib turibdi.
Delegatsiya tarkibida O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari Muhammadolim Muhammadsiddiqov, Ta’lim va ilmiy-tadqiqot bo‘limi xodimi Muhammadamin Nasriyev, Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisining birinchi o‘rinbosari Davronbek Maxsudov, O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor Zokirjon Ro‘ziyev va bir nechta soha mutaxassislari bor.
Dastlab Iordaniya Hoshimiylar Podshohligi Vaqf, islom ishlari va muqaddas qadamjolar vaziri o‘rinbosari Abdulloh A’qiyl hamda Podshoh Abdulloh II nomidagi Imomlar tayyorlash va malakasini oshirish markazi vakili Ismoil Habbat bilan muloqot o‘tkazildi. Samimiy muloqotda tomonlar o‘rtasida soha mutaxassislarini tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirish, ilmiy tadqiqot hamda o‘quv-uslubiy, shuningdek, ekstremizm hamda radikalizmning oldini olish yo‘nalishida amaliy hamkorlikni yo‘lga qo‘yish muhokama qilindi. Shuningdek, Iordaniya oliy ta’lim muassasalarida tahsil olayotgan o‘zbekistonlik talabalar uchun stipendiya, grant ajratish va yotoqxona bilan ta’minlash masalalari haqida so‘z yuritildi. Suhbat davomida ikki tomonlama hamkorlik aloqalarini rivojlantirish yuzasidan erishilgan kelishuvlarni amalga oshirish bo‘yicha chora-tadbirlar ishchi rejasini tasdiqlash kerakligi ta’kidlandi.
Tashrif davomida Iordaniya xalqaro islom fanlari universiteti rektori Ja’far al-Fanatseh bilan uchrashuv bo‘lib o‘tdi. Uchrashuvda Ikki mamlakat oliy diniy ta’lim muassasalarida hamkorlik qilish mumkin bo‘lgan ta’lim yo‘nalishlari va magistratura mutaxassisliklarini aniqlash, o‘quv dasturlarini o‘rganish va bir-biriga muvofiqlashtirish haqida so‘z yuritildi. Pedagoglar, ilmiy tadqiqotchilar va mutaxassislarni o‘zaro jalb qilish, malaka oshirish va stajirovka, mahorat darslarini yo‘lga qo‘yish, hamkorlikda ilmiy tadqiqot ishlarini amalga oshirishga kelishib olindi. Suhbatda Iordaniya xalqaro islom fanlari universiteti, O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi, Toshkent islom instituti o‘rtasida Anglashuv memorandumlarini imzolash masalasi bo‘yicha so‘z yuritildi.
Iordaniya xalqaro islom fanlari universitetida tahsil olayotgan o‘zbekistonlik talaba-yoshlar bilan ham uchrashuv tashkil etildi. Tadbirda “O‘zbekiston Respublikasida fuqarolarning vijdon erkinligini ta’minlash va diniy sohadagi davlat siyosati konsepsiyasi”, “O‘zbekiston – bag‘rikeng diyor” mavzularida fikr almashildi. Mamlakatning mavjud qonunlari va universitet ichki tartib qoidalariga rioya etish tushuntirildi, Iordaniyada yurtimiz allomalari ilmiy merosi va turizm salohiyati targ‘ibotini amalga oshirish tavsiya qilindi.
Delegatsiya a’zolari mazkur universitetning Shariat va qonun fakulteti dekani, professor Shayx Saloh Abulhoj va hanafiy mazhabi mutaxassislari bilan uchrashdilar. Muloqot chog‘ida Shayx Saloh Abulhoj yurtimiz vakillarini Iordaniyada ko‘rib turganidan mamnunligini bildirdi. Uchrashuvda Samarqand shahrida o‘tkazilishi rejalashtirilgan UNESCO Bosh konferensiyasi 43-sessiyasining mazmun-mohiyati haqida ma’lumot berildi.
Bundan tashqari, vakillarimiz tomonidan O‘zbekistonning islom sivilizatsiyasida tutgan o‘rni, buyuk allomalarni yetishtirib chiqargan yurt ekani, o‘zbek xalqining bag‘rikeng va mehmondo‘stligi Iordaniyalik professor-o‘qituvchilarga tanishtirildi.
Manba: https://www.iiau.uz