Shariatda ibodatlarning turlari juda ko‘p bo‘lib, ulardan eng ulug‘lari: poklik ibodati — tahorat, g‘usl; badaniy ibodat — namoz; ruhiy ibodat — ro‘za; moliyaviy ibodat — zakot; badaniy-moliy ibodat — umra, haj hisoblanadi.
Mazkur ibodatlar silsilasini oylar sultoni Ramazon kunlarida bajarilsa, ajru savoblar bir necha barorbariga ko‘paytirib beriladi. Salmon Forsiy raziyallohu anhudan rivoyat qilinishicha: “Kim unda ixtiyoriy ravishda bir yaxshi ish qilsa, xuddi bir farzni ado etgandek bo‘ladi. Kim unda bir farzni ado etsa, xuddi yetmishta farzni bajargandek bo‘ladi”, deb aytganlar.
Ibn Rajab rahmatullohi alayhi: “Ro‘zaning shundoq ham boshqa amallarga nisbatan ajri bir necha barobar ko‘p bo‘lgach, Ramazonning ro‘zasi ham boshqa ro‘zalarga nisbatan bir necha barorbar ustun bo‘ladi. Bu uning vaqtining sharofati va u Alloh farz qilgan ro‘za bo‘lanligi hamda U Zot bu ro‘zani Islom barpo qilingan arkon – ustunlarning biri qilgani e’tiboridandir”, - dedilar.
Rasululloh sallallohu alayhi va sallam marhamat qiladilar: “Ro‘za tutgan kishining uyqusi ibodat, sukut saqlashligi Allohga tasbeh, qilgan amalining savobi orttirib beriladi, duolari ijobat va gunohi kechirilgandir”.
Demak, Ramazoni sharif mukarram oy. Undan unumli foydalanib qolish kerak. Chunki Termiziy rahmatullohi alayhi rivoyatlarining birida
“Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Ramazonda boshqa oylardagidan ko‘ra ko‘proq (ibodatga) jiddu jahd qilar edilar”, deb aytganlar.
Qalblarga jilo beradigan Qur’oni karim tilovati ham muborak Ramazon oyiga xoslanadi. Sababi Alloh subhanahu va ta’olo insoniyatga o‘zining muqaddas Kitobini Ramazoni sharifda nozil qilgan.
Alloh taolo Baqara surasida shunday deb marhamat qiladi:
“Ramazon oyi – unda odamlarga hidoyat hamda hidoyatu furqondan iborat ochiq-oydin hujjatlar bo‘lib, Qur’on nozil qilingan” (185-oyat).
Abdulloh ibn Amr raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sallallohu alayhi va sallam dedilar: “Ro‘za va Qur’on bandaga shafoatchilik qiladi. Ro‘za: “Yo Rabbim! Men buni kunduzlari yemoq va shahvatdan to‘sganman, uning haqidagi shafoatimni qabul qil”, deydi. Qur’on: “Yo Rabbim! Men uni kechalari uyqudan to‘sganman, uning haqidagi shafoatimni qabul qil”, deydi. Shunda ikkovining ham shafoati qabul qilinadi”.
Ma’lumki, shariatda va’da qilingan savoblar erkagu ayolga teng barobardir. Shu bois, bu oyda ayollar ham ko‘plab ajru mukofotlarga erishib qolishlarida turmush o‘rtoqlari, farzandlari hamda oila a’zolari yaqindan ko‘mak bersalar nur ustiga a’lo nurdir. Negaki, opa-singillarimiz saharlik va iftorlik dasturxonimiz uchun kuyib-pishadilar, ro‘zador holatlarida kundalik ro‘zg‘or ishlari bilan band bo‘ladilar, farzand tarbiyasi bilan shug‘ullanadilar, oila a’zolari xizmatiga shay turadilar. Albatta, bu ishlar orqali savobga ega bo‘ladilar. Lekin, kundalik vazifalar bilan ayollarimiz iftorlikdan so‘ng toliqadilar, natijada nafl ibodatlari va Qur’on tilovatiga vaqt ajrata olmay qoladilar. Mislsiz ajrlar va’da qilingan oyda ko‘proq o‘z ibodatlari uchun ham e’tibor qaratishsa va bunda oila a’zolari yaqindan ko‘mak bersa ramazon oyi bundanda shukuhli o‘tadi.
Shu bilan bir qatorda opa-singillarimiz ham o‘zlari ramazon oyida ibodatlariga beparvo bo‘lishmasin, turli seriallar va bekorchi suhbatlar bilan g‘animat vaqtlarini boy bermasinlar. Aksincha, qazo va nafl namozlarini ado etib, ko‘proq Allohning zikrida bo‘lsinlar, istig‘for tavbalarni ko‘proq aytsinlar. Mo‘tadil va toliqmaydigan holatda oila xizmatiga yarasinlar.
So‘z so‘ngida shuni aytamizki, ushbu fazilatli ramazon kunlarda kundalik yumushlar, tirikchilik ishlarini biroz yengillatib, ko‘proq ibodatlarni ixlos bilan qilib olishga e’tiborli bo‘lish zarurdir. Chunki Ramazon mag‘firat oyi hamdir. Abu Hurayradan qilgan rivoyatda Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi va sallam mana bunday degan ekanlar: “Kimki Ramazon ro‘zasini iymonu ixlos bilan tutsa, o‘tgan jami gunohlari mag‘firat qilinadi”. Imom Ahmad va sunan sohiblari (Termiziy, Abu Dovud, Nasoiy va ibn Moja)
Xadichai Kubro ayol-qizlar o‘rta maxsus islom
bilim yurti mudarrisasi N. G‘ofurova
Savol: Namozga “Allohu akbar”, deb quloq qoqishda “Allohu akbar” dagi “r” ga kelganda ikki qo‘lni bosh barmog‘i quloq yumshog‘iga tegiziladimi? Shunday deb, eshitdim.
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Namozga kirishda avval ikki qo‘lni yuqoriga ko‘tarib, bosh barmoqlarni quloqning yumshoq joyiga tegiziladi. So‘ng “Allohu akbar”, deb, namozga kirishiladi.
Bu haqida Faqih Abu Ja’far rahimahulloh bunday zikr qilganlar: “Ikki kaftini ichki taraflari bilan qiblaga yuzlanadi va panjalari yozadi hamda qo‘llarini yuqoriga ko‘taradi. Qachonki, ikki bosh barmog‘i ikki quloqlarining yumshoq joylariga tegsa, “Allohu akbar” deb namozga shuru’ qiladi.
Shamsulaimma Saraxsiy rahimahullohga ko‘ra, barcha mashoyixlar shunga ittifoq qilganlar (“Muhiyt” kitobi). Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.