Sayt test holatida ishlamoqda!
04 May, 2025   |   6 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:46
Quyosh
05:17
Peshin
12:25
Asr
17:18
Shom
19:27
Xufton
20:51
Bismillah
04 May, 2025, 6 Zulqa`da, 1446

Sabr va shukr saodat kaliti

02.04.2020   3636   4 min.
Sabr va shukr saodat kaliti

Ayni kunlarda yurtimizdagi ba’zi bozorlar va oziq – ovqat do‘konlarida mahsulot olish uchun navbatda turgan kishilarning ko‘pligini ko‘rib hayron qolasan. Gohida achinasan. Axir, yurtimizda bo‘lib turgan ushbu karantin vaqtida aholini to‘planmaslikka, sarosima va vahimaga tushmaslikka, behudaga uydan chiqmaslikka chaqirib qancha targ‘ibot ishlari amalga oshirilmoqda. Ba’zi bir soha xodimlari xalqning salomatligi va xotirjamligi uchun ushbu tahlikali vaziyatda ham o‘z mehnat faoliyatlarini to‘xtatmaslikka, balki, yanada jadallatishga harakat qilmoqdalar. Qancha – qancha imkoniyatlar, yengilliklar va sharoitlar yaratilishiga qaramasdan bunday vaziyatdan to‘g‘ri xulosa chiqarmay bazorma-bozor yurgan, tiqilinchda navbatda turgan kishilarni ko‘rib essiz, shuncha harakat devorging keladi. Xo‘sh, nega ba’zi kishilar masalaning asl mohiyatini anglab yetmayaptilar? Kasallika qarshi kurashinng eng samarali yechimi faqatgina uyda o‘tirish kerakligini anglamayaptilar?

Tan olish kerakki, biz Alloh taoloning  ne’matlariga ko‘milib ketganimizdan, yaxshi kunlarni ko‘raverganimizdan, boshimizga kelgan bu musibat paytida shoshib qoldik. Aslida biz inson hayoti doim bir tekis, xursandchilik va shox-xurramlikda o‘tavermasligini, Alloh taolo vaqti-vaqti bilan bandalarini turli xil musibatlar,  imtihonlar bilan  sinab  turishligini unutmasligimiz kerak edi.  Shundagina, bizga berilgan bu sinov va imtihon ham behikmat emasligini,  Alloh taolo bandalariga hargiz zulm qilmasligini, xossatan, mo‘min va musulmonlarni hargiz azoblashni istamasligini his qilib qalbimiz taskin topardi.

Azizlar! Unutmaylik! Alloh taolo  O‘zining hikmati ilohiysi bilan ularni imtihon qilib turadi. Agar bu paytda kishi tafakkur, shukr va sabr qilsa bu imtihon ham  u uchun xayriyatli bo‘lishi mumkin. Buning uchun esa mo‘min kishidan ba’zi bir amallar talab etiladi.

Avvalo, yaxshilik ham, yomonlik ham  Alloh  taoloning izni bilan bo‘lishligiga aniq ishonish kerak.  Qalbiga ushbu ishonch qat’iy o‘rnashgan kishi ortiqcha jazava va vahimaga tushmaydi. Chunki, Allohning izni bilan bo‘ladigan amalda o‘zgalarni yoki biror narsani ayblay olmaydi. Qolaversa, qalbi xotirjam bo‘ladi.

Ikkinchidan, bunday paytda musibat yoki sinovni davomiyligini qisqartirish uchun shari’at va mutaxasislar undan talab qilgan qoidalarga qat’iy amal qiladi. Chunki, musulmon kishi o‘zi va o‘zgalar boshiga tushgan sinovni tezroq daf bo‘lishligiga harakat qiladi va buning uchun o‘z hissasini qo‘shadi.

Uchinchidan, musulmon kishining tavakkul atalmish sifati aynan shu paytda ko‘zga tashlanadi. U  qo‘lidagi bor davlatiga qanoat qilish bilan birga, o‘zidan ko‘ra nochorroq bo‘lgan birodarlariga o‘z mol mulkidan, taomidan ulashadi. Ertangi  kunning rizqi uchun qayg‘urib, o‘ziga va jamiyatga noqulayliklar tug‘dirmaydi. Chunki, Alloh taoloning Razzoq ismiga shubha qilmaydi.

Azizim!  Siz o‘zingizga buyurilgan amalni qiling. Rizq uchun qayg‘urmang. Rizqingizni Alloh taolo kafilligiga olgan axir. Qolaversa, siz uzoqdan-uzoq navbat kutib, asabiylashib, baqir-chaqir qilib olayotganingiz bu kartoshka mahsuloti tiriklikning yagona vositasi emas. U bo‘lmasa och qolasiz yoki sog‘ligizga putur yetadi degani ham emas. Qolaversa, bozordagi bu mahsulot yer yuzidagi eng oxirgi mahsulot degani ham emas.  Allohga shukrlar bo‘lsinki, oziq – ovqat zahiralarimiz xavotir oladigan darajada kamayib qolgani yo‘q.

Shuning uchun, ko‘zimizni to‘q, qalbimizni xotirjam qilaylik. Ertangi kun rizqi uchun bu qadar johillikka bormaylik. Ertangi kun o‘z rizqi bilan keladi. Alloh taolo bizdan ertangi kunni ibodatini bugun talab qilmayaptiku axir. Nega biz Allohning va’dasiga ishonmasdan bunchalar toqatsizlik qilishimiz kerak. Undan ko‘ra duo qilaylik, Allohga tavba va istig‘for aytaylik. Kasallikni tezroq daf bo‘lishini istasak bugun o‘z uyimizda o‘tiraylik.

 

Toshkent shahar bosh imom xatibi: 

N. Xoliqnazarov

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Olam o‘lyapti!

03.05.2025   4903   3 min.
Olam o‘lyapti!

Hayotda ba’zi yo‘qotishlar bo‘ladi — vaqt o‘tib, o‘rni to‘lib ketadi. Ammo shunday yo‘qotishlar bor-ki, ularning o‘rnini hech narsa to‘ldira olmaydi. Ana shunday bebaho ne’matlardan biri — ulamolardir. Bugun ular bizning oramizda bor, ammo ertaga bo‘lmasligi mumkin. Ular bitta-bitta ketishmoqda. Biz yesa, afsuski, ko‘p hollarda bu haqiqatning anglab yetmayapmiz.


"موت العالم موت العالم"


— ya’ni “Olimning o‘limi – olamning o‘limidir” degan mashhur ibora bor.
Yana shu mazmunda Imom Bayhaqiyning rivoyati keltiriladi: 


"موت العالم مصيبة لا تُجبر، وثلمة لا تسد، ونجم طُمِس، موت قبيلة أيسر من موت عالم."


"Olimning o‘limi — tuzatib bo‘lmaydigan musibat, to‘ldirib bo‘lmaydigan bo‘shliq, so‘nib qolgan yulduzdir. Bir qabilaning yo‘q bo‘lishi, bir olimning o‘limidan yengilroqdir."

Chunki olimlarning o‘limi bilan faqat bir inson emas, butun bir jamiyat  ruhiy, ilmiy va axloqiy jihatdan zararga uchraydi, ma’nan qulab boradi. Aynan shuning uchun olimning o‘limi “olamning o‘limi”ga tenglashtirilgan.
Zero olimlar — faqat kitob o‘qib, dars beradigan odamlar emas. Ular — yo‘l ko‘rsatuvchi, haqqa chaqiruvchi, haqiqatni mudofaa qiluvchilardir.
Ular yillar davomida ilm o‘rganishdi, sabr bilan odamlarga yetkazishdi, o‘z hayotlarini ummatga bag‘ishlashdi. Endi esa, bitta-bitta o‘tib ketishyapti...

Kecha Abduqahhor domla Shoshiy (1969-1987 yillar – O‘rta Osiyo va Qozog‘iston musulmonlari diniy boshqarmasi Xalqaro bo‘limi mudiri, 1969-1982 yillar – Buxorodagi Mir Arab madrasasi direktori, 1982-1987 yillar – Toshkent Islom instituti rektori) olamdan o‘tgan edilar.

Bugun esa yana katta musibat - yurtimizning zabardas ulamolaridan biri ustoz Ibrohimjon domla Qodirov vafot etdilar. Domla umrlarining oxirigacha masjidlarda imomlik qilib, din xizmatida bo‘lgan peshvolardan, yuzlab shogirdlarni tarbiya qilgan ustozlardan edilar. Ustozimiz Yorqinjon domla rahimahulloh ham aynan shu kishida tahsil olgan edilar.

Shunday ulamolar birma-bir o‘tib borishmoqda. Biz o‘tgan ulamolarimiz haqqiga duo qilib, hozirda hayot bo‘lib turganlarini qadrlariga yetishimiz kerak.
Ularning so‘zlariga quloq tutib ehtirom ko‘rsatish, aloqani mustahkamlab, imkon boricha ko‘proq foydalanib qolishimiz va farzandlarimizni ularga yaqinlashtirishimiz kerak.

Lekin biz ulamolarimizni tiriklik chog‘ida qadrlash o‘rniga, chetga chiqib olib, din, millat dushmanlari "tegirmoniga suv quyib" ulamolarni obro‘sizlantirayotganlar va bu orqali yurtimiz peshvolari bilan ommani bog‘lab turgan ipni uzib, musulmonlar birligini parchalayotganlar so‘ziga uchib qolyapmiz. Ularga ishonib, ulamolarimizning so‘zlariga quloq tutmay g‘iybat, tuhmat qilib, ranjitamiz. Vafot etganlaridan keyin esa tobutlarini talashib, yig‘lab-sixtab, pushaymon bo‘lib qolaveramiz.

Yorqinjon domla rahimahulloh bir suhbatlarida aytgan edilar:
Ko‘rsangiz ko‘zingiz quvnaydigan, jannatning hidi kelib turadigan zabardas olimlar, ahli ilmlar bor. Tirikligida birov ikkita non olib xabar olmaydi. Olimlarni qadrlamaydi.... Vafotidan keyin esa aziz bo‘ladi. Tirikligida tekinga qilgan suhbatiga bir kilometr yurib bormagan odamlar, o‘lganidan keyin yuzlab kilometr masofalardan yo‘l bosib keladi. Ko‘tar-ko‘tar qiladi. Qadrlamabmiz, ko‘rishmabmiz, shu yerda shunday olim kishi bor ekan bilmabmiz, deb yuraveradi”.

Xullas, ulamolarni g‘animat bilaylik. Ular xalqimizga katta ne’mat, ne’matni qadrlamasak undan ajralish bilan sinalamiz. Keyingi pushaymon esa aslo foyda bermaydi.
 

Muhammad Zarif Muhammad Olim o‘g‘li