Tarixda eng qisqa va balog‘atli maktublar, mav’izalar ko‘p bo‘lgan. Shulardan ikkita ibratlisini keltiramiz.
“Umar ibn Xattob (roziyallohu anhu)dan Amr ibn Oss (roziyallohu anhu)ga:
“Menga yetib kelgan xabarga ko‘ra, hukm majlislarida suyanib o‘tirar ekansan. Ey Ossning o‘g‘li, tavoze’ bilan o‘tir! Aks holda hokimlikdan olaman. Kiyim kiyishga ko‘p e’tibor berma! Allohdan qo‘rqish va (gunohlaring uchun) nadomat libosini kiy! Agar kishi uchun o‘z kiyimlarida sharaf bo‘lganida, u eng go‘zal liboslarini Haramda yechmagan bo‘lardi”.
Ma’lumki, Saudiya Arabistoniga Haj va Umra qilish niyatida boradigan odam Haram hududiga kirishdan oldin belgilangan joyda barcha liboslarini yechib, ehrom kiyib oladi.
*****
Yaqin tarixdagi eng qisqa va ma’noli xutba
Bu voqea Tunisdagi Zaytuna jome’sida bo‘lgan edi. Mamlakat muftiysi Muhammad Tohur ibn Oshur rahimahulloh Jum’a kuni minbarga chiqib, namozxonlarga yuzlanib, “Bozorlardagi ayollar kimniki?” deb so‘radi. Namozxonlar sukutda. Imom yana “Bozorlardagi ayollar kimniki?” deya savolini takrorladi. Bu safar ham namozxonlar jim.
Shunda ulug‘ muftiy: “Modomiki, ayollaringiz ochiq-sochiq, yarim-yalang‘och ekan, o‘qigan namozlaringizda yaxshilik yo‘qdir. Takbir ayting!” dedi.
Internet ma’lumotlari asosida Nozimjon Hoshimjon tayyorladi
Alloh taolo aytadi: “Kim Allohga taqvo qilsa, U unga (tashvishlardan) chiqish yo‘lini (paydo) qilur”, (Taloq surasi, 2-oyat).
Izoh:
- Ibn Abbos roziyallohu anhu oyati karimaning “chiqish yo‘li” qismini “dunyo va oxiratdagi har turli tashvishlardan uni qutqaradi”, deb tafsir qilganlar.
- Ali ibn Solihga ko‘ra, “chiqish yo‘li” Alloh taoloning o‘sha bandaga rizq berish bilan uni xushnud etishidir.
- Kalbiy oyatni bunday tafsir qiladi: “Kim musibat paytida sabr qilib, Allohdan qo‘rqsa, Parvardigor unga do‘zax otashidan jannat sari bir chiqish yo‘li ko‘rsatadi”.
- Abul Oliya oyatni: “Turli mashaqqat va tashvishlardan chiqish yo‘li”, deya sharhlagan bo‘lsa,
- Rabi’ ibn Haysam: “Odamni siqadigan hamma narsadan unga chiqish yo‘li ko‘rsatadi”, shaklida tafsir qilgan.
- Husayn ibn Fazlga ko‘ra, oyat tafsiri bunday: “Kim farzlarni ado etish borasida Allohdan qo‘rqsa, Alloh unga jazolanishdan qutulish yo‘lini ko‘rsatadi”.